موبنا – ماهی‌های گورخری در دانشگاه میشیگان آمریکا در شرایط بسیار ایده‌آلی نگهداری می‌شوند و دانشمندان هم برای انجام تحقیقات خود به صورت شبانه‌روزی از آنها مراقبت می‌کنند. این ماهی‌ها در یک آکواریوم بزرگ مملو از گیاهان سبز دریایی زندگی می‌کنند که برای آنها تونل‌های پلاستیکی سفید و سنگ مرمرهای رنگارنگ‌ هم در نظر گرفته شده است تا ماهی‌ها سرگرمی‌های مورد علاقه خود را هم داشته باشند و به یاد روزهایی بیفتند که در مناطق پایین دریاچه‌ها و رودها زندگی می‌کردند. این وسایل ساده آکواریومی برای ماهی‌های گورخری بسیار لوکس هستند تا به جز اندکی آب برای شنا کردن و غذا برای خوردن، همه امکانات تفریحی را در اختیار داشته باشند. محققان دانشگاه میشیگان با این شیوه نگهداری به این نتیجه رسیده‌اند که تجهیزات و محل زندگی حیوانات می‌توانند تاثیر مستقیم و قابل ملاحظه روی نحوه زندگی آنها برجا بگذارد و در آزمایش‌های تحقیقاتی از آنها به عنوان مدل‌هایی برای بررسی بیماری‌های مختلف در انسان‌ها استفاده شود.

حیوانات آزمایشگاهی از جمله موش‌ها و ماهی‌ها برای دهه‌های طولانی در قفس‌های کوچک نگهداری می‌شدند. محققان معمولا آنها را در جعبه‌های پلاستیکی کوچک جا می‌دادند و شرایط زندگی مناسبی برای آنها در نظر گرفته نمی‌شد. نظریه مطرح شده برای آزمایشگاه‌ها به این صورت بود که هرچه تعداد متغیرها کمتر باشد، دقت آزمایش بالاتر می‌رود و صحت آزمایش بیشتر می‌شود. اما تعداد بیشتری از مطالعات نشان داده است که این نظریه کارایی خود را از دست داده است. بر اساس جدیدترین بررسی‌ها مشخص شد از ۹ دارویی که طی تحقیقات آزمایشگاهی روی حیوانات مورد استفاده قرار می‌گیرد فقط یک دارو به عنوان نتیجه نهایی کارآمد برای انسان‌ها هم استفاده می‌شود و آزمایشگاه‌ها معمولا تلاش می‌کنند نتایج یکدیگر را بازتولید کنند. با این توضیحات آیا شرایط محیطی و نگهداری از این موجودات می‌توانند روی نتیجه آزمایش‌ها تاثیرگذار باشد؟

این نکته همان مسئله‌ای است که گروهی از دانشمندان روی آن تاکید دارند. «جوزف گارنر» از دانشمندان حوزه رفتارشناسی که نظریه‌های فراوانی را برای ارتقا ارزش و رفاه حیوانات آزمایشگاهی در دانشگاه استنفورد مطرح کرده است در این باره می‌گوید: «ما برای کنترل کردن این حیوانات تلاش فراوان انجام می‌دهیم، ولی باید بدانیم که آنها دیگر مفید نیستند. اگر می‌خواهیم حیوانات آزمایشگاهی به ما بگویند که در حوزه بیماری‌ها چه اتفاقی برای انسان‌ها رخ می‌دهد و چگونه باید بیماری‌ها را کنترل کنیم، بهتر است با آنها شبیه به انسان‌ها رفتار کنیم و شرایط زندگی بهتری را برای آنها در نظر بگیریم».

گارنر و همکارانش از همه دانشمندان در سراسر جهان درخواست کرده‌اند تا شرایط زندگی حیوانات آزمایشگاهی را بهبود بخشند و با دادن اسباب‌بازی به آنها، بهبود محیط زندگی، تمرین‌های روزانه و … فرصت‌های بیشتری برای کشف نتایج علمی در اختیار داشته باشند. این افراد با ارایه دلایل علمی تلاش می‌کنند شرایط رفاهی حیوانات آزمایشگاهی را بهبود بخشند و تمایل به مشارکت با آنها در انجام تحقیقات علمی را افزایش دهند. محققان دانشگاه استنفورد با انجام بررسی‌های خود به این نتیجه رسیدند که این کار نه تنها به حیوانات، بلکه به پیشرفت علم هم می‌کند. به طور خلاصه می‌توان گفت محققان دانشگاه استنفورد به این نتیجه رسیده‌اند که حیوانات شادتر در شرایط آزمایشگاهی می‌توانند نتایج علمی بهتری را در جریان انجام آزمایش‌های مختلف به نمایش بگذارند.

با این وجود گروه دیگری از محققان این نگرانی دارند که اضافه کردن ابزارهای جانبی به قفس‌های نگهداری از حیوانات آزمایشگاهی می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد و بحران تکثیر حیوانات را هم تشدید کند. با توجه به اینکه ده‌ها میلیون مورد از جوندگان و ماهی‌ها در آزمایشگاه‌های مختلف ایالات متحده مورد تحقیقات علمی قرار می‌گیرند، این جریان می‌تواند روی هزینه تحقیقات علمی تاثیر بگذارد. «جاناتان گادبوت» یکی از محققان عصب‌شناسی در دانشگاه ایالتی اوهایو در این خصوص گفت: «باید اعتراف کنیم برای انجام آزمایش‌های صورت گرفته روی حیوانات، هیچ چیز طبیعی نیست و در بسیاری از موارد پیش می‌آید که حیوانات آزمایشگاهی از لحظه حیات تا مرگ هرگز تجربه مشاهده محیط طبیعی زندگی خود را ندارند. بر این اساس اضافه کردن چند لوله یا اسباب‌بازی به قفس نمی‌تواند تاثیر چندانی در این زمینه برجا بگذارد. ما هرچه بیشتر در این زمینه هزینه کنیم، تحقیقات علمی کمتری می‌توانیم انجام دهیم».