تعیین وزن و طول قد کودک، نشانهی رشد جسمی و تعیین اندازه دور سر، نشانه رشد مغز او است. بدین جهت اندازه گیری وزن نوزاد، طول قد و دور سر در دوران شیرخواری و همچنین قد و وزن در دوران کودکی بسیار اهمیت دارد. این اندازه گیری موقعی با ارزش خواهد بود که هر چه کودک رشد میکند به طور مرتب، منظم و دقیق اندازه گیری شود و یادداشت گردد. برای این منظور اندازههای طبیعی وزن، طول قد و دور سر شیرخواران و کودکان در دختران و پسران جداگانه (چون دختر با پسر متفاوت است) به شکل منحنیهایی تهیه شده است. پزشک یا پدر و مادر میتوانند اندازههای کودک خود را تعیین نمایند و بر روی منحنیهای مزبور ثبت کنند و با آنچه استاندارد است، مقایسه نمایند.
روش اندازه گیری وزن، قد و دور سر کودک و قرار دادن آن بر روی منحنی
کودک را وزن نمایید و طول قد او را تعیین کنید. طول قد کودک را تا سن دو سالگی باید در حالت خوابیده و پس از آن در حالت ایستاده اندازه گیری کنید. در حالی که کودک را در یک سطح صاف خواباندهاید با مترهای معمولی، طول قد و دور سر کودک را اندازه گیری نمایید. ابتدا سن کودک را در قسمت مربوط به وزن یا قد در روی خط افقی پایین صفحه تعیین نمایید، سپس وزن یا قد او را بر روی خط عمودی تعیین کنید. محل تقاطع دو خط عمودی و افقی نقطهای خواهد بود که عبارت است از نسبت درصد وزن یا قد کودک شما.
به طور مثال اگر کودک شما پسری ۱۲ ماهه است و وزن او ۱۰ کیلوگرم است، محل تقاطع دو خط عمودی و افقی بر روی منحنی ۵۰ میباشد، یعنی از ۱۰۰ نفر کودک، وزن ۵۰ نفر آنها ۱۰ کیلوگرم یا بیشتر است و کودک شما نیز در شمار آن ۵۰ نفر میباشد.
تعیین یک نوبت وزن و قد و مقایسه با منحنیهای استاندارد ارزش ندارد، آنچه اهمیت دارد انحراف اندازههای وزن و قد است که بر روی یک منحنی بوده و ناگهان نزول پیدا میکند. به طور مثال اگر وزن و قد کودک بر روی منحنی، ۱۰ درصد دایما رشد میکند، کودک سالم است و هیچ مشکل رشدی ندارد، ولی اگر وزن و قد کودک بر روی منحنی، ۷۵ درصد دایما رشد داشته است، ولی ناگهان به ۲۵ درصد نزول نماید، اهمیت دارد و باید در پی جست و جوی علت آن بود.
اندازه گیری دور سر شیرخواران و کودکان
نوارهای مدرج پلاستیکی یا فلزی را بین فاصله موهای سر و ابروی کودک قرار دهید و دور سر را در مقطع پیشانی و برجستگی پس سر اندازه بگیرید و از جدول مربوطه مقایسه نمایید.
اندازه گیری قد کودکان بزرگتر از ۵ سال
برای این کار، کودک باید پا برهنه و پشت به دیوار یا در اتاق بایستد، آنگاه کتابی روی سر او به صورت عمودی قرار دهید و با مداد انتهای تحتانی کتاب را روی دیوار یا در اتاق خط بکشید. سپس فاصله کف اتاق تا خط مزبور را با متر فلزی تعیین کنید.
جداول قد و وزن کودکان
جدول قد و وزن نوزاد شماره ۱: جدول بالا وزن و قد طبیعی دخترها را از ابتدای تولد تا ۳۶ ماهگی نشان میدهد. شمارههای ۵ تا ۹۵ در سمت راست نمودار نشان دهنده نسبت درصد رشد دختر شماست. به طور مثال اگر طول قد دختر شما در ۱۸ ماهگی ۸۲ سانتی متر باشد، قد او در حد ۵۰ درصد میباشد. یعنی نصف کودکان دختر هم سن او بلندتر و نصف دیگر کوتاهتر از او هستند.
جدول قد و وزن نوزاد شماره ۲: جدول بالا وزن و قد طبیعی پسرها را از ابتدای تولد تا ۳۶ ماهگی نشان میدهد. شمارههای ۵ تا ۹۵ در سمت راست نمودار نشان دهنده نسبت درصد رشد پسر شماست. به طور مثال اگر طول قد پسر شما در ۱۸ ماهگی ۸۲ سانتی متر باشد، قد او در حد ۵۰ درصد میباشد. یعنی نصف کودکان پسر هم سن او بلندتر و نصف دیگر کوتاه تر از او میباشند.
جدول قد و وزن نوزاد شماره ۳: این جدول وزن و قد طبیعی دخترها را از ۲ تا ۱۸ سالگی نشان میدهد. شمارههای ۵ تا ۹۵ در سمت راست نمودار نشان دهنده نسبت درصد رشد دختر شماست. به طور مثال اگر طول قد دختر شما در ۹.۵ سالگی ۱۳۵ سانتی متر باشد، قد او در حد ۵۰ درصد میباشد. یعنی نصف کودکان دختر هم سن او بلندتر و نصف دیگر کوتاهتر از او میباشند.
جدول قد و وزن نوزاد شماره ۴: وزن و قد طبیعی پسرها را از ۲ تا ۱۸ سالگی نشان میدهد. شمارههای ۵ تا ۹۵ در سمت راست نمودار نشان دهنده نسبت درصد رشد پسر شماست. به طور مثال اگر طول قد پسر شما در ۱۱ سالگی ۱۴۴ سانتی متر باشد، قد او در حد ۵۰ درصد میباشد. یعنی نصف کودکان پسر هم سن او بلندتر و نصف دیگر کوتاهتر از او میباشند.بیشتر بدانید: راهنمای وزن گیری نوزاد (افزایش وزن نوزاد از تولد تا یکسالگی)
گروه مادر و کودک ستاره