قاعدگی نامنظم چیست؟

طول طبیعی چرخه قاعدگی زن 28 روز است، اما این عدد بین افراد مختلف متفاوت است. قاعدگی نامنظم زمانی است که طول مدت چرخه بیش از 35 روز باشد. پریودی یا قاعدگی بخشی از چرخه قاعدگی است که در آن اندومتری، که پوشش رحم است، ریخته می شود. این مسئله به عنوان خونریزی رحم است که از طریق واژن خارج می شود.

پریودی معمولا در دوران بلوغ بین 10 تا 16 سال شروع می شود و تا زمان یائسگی، 45 تا 55 سال ادامه دارد. اگر تغییر در روش پیشگیری از بارداری، عدم تعادل هورمون، تغییرات هورمونی در طول زمان یائسگی یا تمرینات استقامتی ایجاد شود، دوره های نامنظم رخ می دهد.

درمان پریودی های نامنظم در دوران بلوغ و دوران یائسگی معمولا ضروری نیست، اما اگر پریودی های نامنظم در طول سال های باروری اتفاق بیفتد، توصیه های پزشکی ممکن است ضروری باشد.

- چرخه قاعدگی حدود 28 روز طول می کشد، اما بسته به نوع فرد می تواند بین 24 تا 35 روز متفاوت باشد.

- اکثر زنان هر ساله بین 11 تا 13 دوره پریودی دارند. خونریزی معمولا حدود 5 روز طول می کشد، اما این نیز می تواند از 2 تا 7 روز متفاوت باشد.

- هنگامی که قاعدگی شروع می شود، می تواند تا 2 سال طول بکشد تا یک چرخه منظم ایجاد شود. پس از بلوغ، بیشتر قاعدگی زنان به طور منظم است. طول زمان بین هر دوره مشابه است.

با این حال، برای برخی از زنان، زمان بین دوره ها و میزان خونریزی به میزان قابل توجهی متفاوت است. اگر خانمی کمتر از 25 یا بیشتر از 35 روز در ماه قاعده نشود، می‌توان گفت قاعدگی نامنظمی دارد. به‌علاوه میزان خونریزی هم می‌تواند نشانه مهمی باشد. به این ترتیب اگر حجم خون خارج شده از رحم بسیار زیاد، قاعدگی بسیار دردناک یا خون خروجی از بدن به‌صورت لخته باشد در این صورت باید بررسی‌های بیشتری برای علت آن انجام شود. این به عنوان قاعدگی نامنظم شناخته می شود. اگر تغییرات در جریان خون وجود داشته باشد یا اگر لخته بیش از 2.5 سانتیمتر قطر داشته باشد، پریودی نامنظم است.

تعدادی از عوامل باعث افزایش احتمال پریودی نامنظم می شود. بیشتر مربوط به تولید هورمون است. دو هورمون که قاعدگی را تحت تاثیر قرار می دهند، استروژن و پروژسترون هستند. این ها هورمون هایی هستند که چرخه را تنظیم می کنند.

- تغییرات چرخه زندگی که بر تعادل هورمونی تأثیر می گذارد شامل بلوغ، یائسگی، بارداری و زایمان و شیردهی است. در دوران بلوغ، بدن تغییرات زیادی می کند. چندین سال طول می کشد تا استروژن و پروژسترون به حالت تعادل برسند، و پریودی نامنظم در این زمان رایج است.

- پیش از یائسگی، زنان اغلب پریودی های نامنظم دارند و میزان خونریزی متفاوت است. یائسگی زمانی اتفاق می افتد که 12 ماه از آخرین دوره قاعدگی زن گذشته است. پس از یائسگی، خانم دیگر پریود نمی شود. در دوران بارداری، قاعدگی متوقف می شود، و اکثر زنان در دوران شیردهی پریود نمی شوند.

- دستگاه داخل رحمی (IUD) ممکن است باعث خونریزی شدید شود، در حالی که قرص ضد بارداری می تواند بین دوره ها لکه بینی ایجاد کند. هنگامی که یک زن برای اولین بار از قرص ضد بارداری استفاده می کند، ممکن است خونریزی های کم داشته باشد که عموما کوتاه تر و سبک تر از دوره های طبیعی است. این ها معمولا بعد از چند ماه از بین می روند. سایر تغییراتی که با دوره های نامنظم همراه است عبارتند از:

- کاهش شدید وزن

- افزایش شدید وزن

- استرس عاطفی

- اختلالات خوردن، مانند بی اشتهایی

- ورزش استقامتی، به عنوان مثال، ماراتن.

تعدادی از اختلالات نیز مرتبط با قاعدگی های نامنظم است.

اکثر خانم‌ها سیکل 28 روزه می‌گذرانند و 28روز یک‌بار عادت ماهانه می‌شوند؛ این یعنی اکثر خانم‌ها بین 11 تا 13 قاعدگی را در یک سال تجربه می‌کنند. البته بعضی خانم‌ها سیکل 24روزه دارند، حال آنکه سیکل عده‌ای دیگر 35روزه است. علت متفاوت بودن این سیکل در خانم‌های مختلف به ژنتیک و ویژگی‌های جسمی مربوط و طبیعی است. گاهی اوقات روند این سیکل به علل مختلفی به‌هم می‌خورد و نظم قاعدگی از بین می‌رود. البته در مواردی مثل ابتدای بلوغ و اولین دفعات عادت ماهانه و اوایل ورود به دوران یائسگی و آخرین دفعات عادت ماهانه، نامنظم شدن قاعدگی غیرقابل پیش‌بینی نیست.

دوره های نامنظم بعضی اوقات می تواند یک مشکل سلامتی را نشان دهند و برخی از این ها می تواند به مشکلات بیشتری مانند مسائل باروری منجر شود:

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) بیماری است که در آن تعدادی از کیسه های پر شده با مایع، به نام کیست ها در تخمدان ها ایجاد می شوند. یک زن مبتلا به PCOS تخمک گذاری نمی کند و هر ماه تخمک را آزاد نمی کند. علائم شامل پریودی های نامنظم و یا عدم پریودی، چاقی، آکنه، و رشد موی بیش از حد است. زنان مبتلا به PCOS دارای سطوح غیرعادی بالای هورمون جنسی مردان، آندروژن و یا تستوسترون هستند. طبق گزارش اداره سلامت زنان در وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده، PCOS بین 10 تا 20 درصد زنان در سن باروری یا تا 5 میلیون زن آمریکایی دیده می شود (درمان کیست تخمدان با چند توصیه آسان).

اختلال تیروئید می تواند پریودی های نامنظم را ایجاد کند. غده تیروئید هورمون هایی تولید می کند که متابولیسم بدن را تحت تاثیر قرار می دهند.

سرطان دهانه رحم یا رحم ممکن است در موارد نادر، باعث خونریزی بین دوره ای یا در طی رابطه جنسی شود.

اندومتریوز بیماری است که در آن سلول هایی که به طور معمول داخل رحم یافت می شوند، به نام سلول های اندومتر، خارج از آن رشد می کنند. به عبارت دیگر، پوشش داخل رحم در خارج از آن یافت می شود.

سلولهای آندومتر، سلولهایی هستند که هر ماه در طی قاعدگی ریخته میشوند، بنابراین اندومتریوز بیشتر در زنان در طول سالهای باروری دیده می شود.

رشد سلولی درگیر در اندومتریوز سرطانی نیست. ممکن است علائمی وجود نداشته باشد، اما ممکن است دردناک باشد، و این مسئله می تواند منجر به مشکلات دیگر شود. اگر خون آزاد شده در بافت اطراف گیر کرده باشد، می تواند به بافت آسیب برساند، باعث درد شدید، پریودی های نامنظم و ناباروری شود.

بیماری التهابی لگن (PID) عفونت سیستم تولید مثل زنان است. در میان زنان، این بیماری شایع ترین و جدی ترین عفونت منتقله از راه جنسی (STI)، به غیر از ایدز است. اگر بیماری در اوایل تشخیص داده شود می تواند با آنتی بیوتیک درمان شود، اما اگر گسترش یابد می تواند به لوله های رحم و رحم آسیب برساند و موجب درد مزمن یا بلند مدت شود. علائم زیادی وجود دارد، از جمله خونریزی بین پریودی و بعد از رابطه جنسی.

حفظ یک شیوه زندگی سالم می تواند به کاهش خطر برخی از علل پریودی های نامنظم کمک کند. روش های حفظ زندگی سالم شامل:

- ورزش منظم برای حفظ وزن مناسب و کاهش استرس

- رژیم غذایی سالم

- بعضی از داروهای گیاهی مانند ریشه شیرین بیان و زردچوبه موثر می باشند اما تحقیقات اثربخشی آن ها را تائید نمی کنند و ممکن است اثرات نامطلوب داشته باشند. بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

درمان، در صورت نیاز، به علت مشکل بستگی دارد.

پریودی های نامنظم که در دوران بلوغ رخ می دهند و یا در اثر نزدیک شدن به یائسگی رخ می دهند معمولا به درمان نیاز ندارند.

اگر خونریزی نامنظم ناشی از روشهای جلوگیری از بارداری است و برای چند ماه ادامه دارد، خانم باید با یک متخصص مراجعه کند.

در موارد PCOS، اضافه وزن یا چاقی از دست دادن وزن ممکن است به تثبیت قاعدگی کمک کند. وزن کمتر بدان معنی است که بدن نیازی به تولید انسولین ندارد. این باعث می شود که سطح تستوسترون پایین تر و احتمال تخمک گذاری بهتر شود.

درمان این مشکل شامل دارو، درمان ید رادیواکتیو یا جراحی است.

اگر استرس احساسی، اختلال خوردن یا کاهش ناگهانی وزن باعث ایجاد پریودی های نامنظم شوند، درمان روانشناختی به شما کمک می کند. این ممکن است شامل تکنیک های آرام سازی، مدیریت استرس و صحبت با یک درمانگر باشد.

- پزشک ممکن است متفورمین، داروی خوراکی کاهش دهنده انسولین برای دیابت نوع 2 تجویز کند، که می تواند به اطمینان از تخمک گذاری و پریودی های منظم کمک کند.

- قرصهای ضدبارداری ( 12 قرص ضدبارداری موجود در ایران ) با دوز پایین که ترکیبی از استروژن و پروژسترون هستند ممکن است موثر باشند. این قرص ها باعث کاهش تولید آندروژن می شود و به خونریزی غیرطبیعی کمک می کند.

- متناوبا، مصرف پروژسترون برای هر 10 تا 14 روز هر ماه احتمالا این پریودی ها را تنظیم می کند.

پریودی های نامنظم می تواند مشکل باروری را نشان دهند، اما این همیشگی نیست. تخمک گذاری ممکن است حتی زمانی که قاعدگی نامنظم است رخ دهد. در اینجا برخی از مواردی که می توانید برای ردیابی تخمک گذاری انجام دهید عبارتند از:

- هر پریودی را بر روی یک تقویم بنویسید و الگوها را بررسی کنید.

- بررسی تغییرات در مخاط دهانه رحم. همانطور که تخمک گذاری نزدیک می شود، مخاط بیشتر، لغزنده تر، شفاف تر و کشنده تر خواهد بود.

- هر روز درجه حرارت خود را بگیرید و آن را بنویسید. این اعداد نشان می دهد تخمک گذاری چه زمانی اتفاق می افتد.

- هر کسی که در مورد قاعدگی نامنظم نگران است، باید به پزشک مراجعه کند.