رکیتا، تجربه‌ای تازه از کلاس درس

دوران تحصیل در دانشگاه علی‌رغم شیرینی‌هایی که به همراه دارد، گاهی ممکن است برای دانشجویان چالش‌برانگیز باشد، چرا‌که یکی از تفاوت‌های اصلی دانشگاه با دوران تحصیل در مدرسه این است که اساتید و دانشجویان برای آموزش مطالب درسی مدت زمان کمتری همدیگر را می‌بینند‌ و به نظر می‌رسد که اگر محیطی وجود داشته باشد که اساتید و دانشجویان خارج از محیط دانشگاه هم بتوانند با هم در ارتباط باشند، می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. مهرداد کاهه به همراه هم‌بنیانگذارانش در استارت‌آپ رکیتا به نشانی rekita.ir‌ این محیط را در فضای مجازی فراهم کرده است تا اساتید و دانشجویان در کلاس مجازی نیز با هم در ارتباط باشند. مهرداد ۲۶ ساله و متولد تهران است و کارشناسی خود را در رشته سخت‌افزار از دانشگاه صنعتی بابل و ارشد خود را در رشته هوش مصنوعی از دانشگاه صنعتی شاهرود گرفته است. او می‌گوید این استارت‌آپ حاصل گردهم‌آمدن یک تیم دانشگاهی است. دکتر قاسم کاهه فارغ‌التحصیل دکترا از شریف در رشته کامپیوتر و دکتر هدی مشایخی که او هم دکترای کامپیوتر از دانشگاه شریف دارد و استاد پایان‌نامه نیز بوده است، هم‌بنیانگذاران این استارت‌آپ هستند. مهرداد می‌گوید: «‌از همان اوایل دوره کارشناسی با موضوع آموزش درگیر بودم و به عنوان دستیار استاد برای حل تمرین در دانشگاه با اساتید مختلف همکاری داشتم و به همین واسطه خلأ فضایی که بتوان در آن ارزیابی تمارین به صورت یکپارچه در آن انجام شود، احساس می‌کردم. زمانی که دوره ارشد را شروع کردم، به دلیل اینکه تمرین‌هایی که برای دوره ارشد از طرف اساتید مطرح می‌شد، بسیار سنگین و حجیم بودند خلأ این فضا را بیش از پیش احساس می‌کردم. فضایی که اساتید و دانشجویان بتوانند در آن خارج از محیط دانشگاه با هم تعامل داشته باشند و تمارین به صورت یکپارچه مدیریت شود، وجود نداشت. از طرفی با بررسی‌هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که فضای آموزشی ایران بیشتر استاد‌محور است در حالی که در دنیا این روند تغییر کرده است و بیشتر به سمت آموزش تعاملی پیش می‌رود. بر همین اساس تصمیم گرفتیم سیستمی را راه بیندازیم که کمک کند تا روند‌های کسالت‌بار آموزش را در ایران تغییر دهد و در کنار ایجاد یک فضای تعاملی برای اساتید و دانشجویان، مباحثی مانند حل تمارین نیز به صورت یکپارچه انجام شود.» آنها تا سال ۹۴ به بررسی سیستم‌های مشابه خارجی می‌پردازند و در شهریور ماه ۹۵ از نسخه اولیه رکیتا رونمایی شده است.

رکیتا با شعار تجربه تازه‌ای از کلاس درس این هدف را دنبال می‌کند که بتواند فضای کلاس را تعاملی‌تر کند و برای اساتید و دستیاران استادها یک دستیار آموزشی باشد. تنها دانشگاه‌ها مخاطب رکیتا نخواهند بود بلکه در آینده آموزشگاه‌ها و مدارس و هر نوع مکان دیگری نیز می‌توانند جزو مخاطبان رکیتا باشند. «‌هدف اصلی ما در رکیتا این است که بتوانیم کیفیت آموزش را بالا ببریم. در رکیتا در کنار کلاس درس واقعی یک کلاس درس مجازی به صورت رایگان ارائه می‌شود که در این کلاس فضایی برای اشتراک فایل در نظر گرفته شده است. این فضا به نوعی طراحی شده ‌که اساتید و دانشجویان از هر نوع محیط دیگری برای اشتراک فایل‌های خود مانند ایمیل یا تلگرام بی‌نیاز می‌شوند و همه تعاملات درسی در این محیط ارائه می‌شود.» از جمله خدماتی که در رکیتا ارائه می‌شود، مدیریت یکپارچه تکالیف و تمارین دانشجویان است که کار را برای اساتید راحت کرده است. آنها می‌توانند برای خود در رکیتا یک کلاس مجازی ایجاد کنند و ID اختصاصی کلاس را در اختیار دانشجویان خود قرار دهند تا در کلاس عضو شوند. سپس می‌توانند در کلاس مجازی که ایجاد کرده‌اند، برای دانشجویان تمارین مختلف را طرح کنند و دانشجویان نیز در همان محیط پاسخ تمارین را برای اساتید ارسال کنند. علاوه بر این، محیطی برای پرسش و پاسخ طراحی شده است که دانشجویان بتوانند بی‌واسطه با اساتید و سایر دانشجویان در ارتباط باشند و سوالات خود را مطرح کنند و همان جا از همکلاسی‌های خود یا اساتید پاسخ خود را دریافت کنند.

در حال حاضر اکثر دروسی که برایشان در رکیتا کلاس مجازی ایجاد شده است، جزو رشته‌های فنی و مهندسی هستند ولی مهرداد می‌گوید رکیتا این قابلیت را دارد که برای هر نوع درسی در آن کلاس مجازی ایجاد شود و محدودیتی برای ایجاد کلاس مجازی وجود ندارد. تا‌کنون حدود ۴۰۰ کلاس در رکیتا ایجاد شده ‌که حدود ۳۰۰ کلاس فعال هستند و در هر کلاس حدودا ۱۰ کاربر وجود داشته است. به طور کلی حدود ۳۰۰۰ کاربر تا‌کنون از خدمات رکیتا استفاده کرده‌اند. «‌ما کار را با سرمایه شخصی حدود ۳۰ میلیون تومان شروع کردیم و در شهریور ماه پارسال وارد شتاب‌دهنده شریف شده و موفق شدیم ۲۵ میلیون تومان هم از این طریق به عنوان فاند دریافت کنیم، ولی هنوز به مرحله درآمدزایی نرسیده‌ایم و خدمات به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. ما برای موفقیت در این کار نگاه بلند‌مدت داریم و پلن‌های مختلفی برای درآمدزایی در نظر گرفته‌ایم. یکی از این برنامه‌ها این است که با دانشگاه‌ها یا مراکز آموزشی وارد مذاکره شویم و سیستم رکیتا را برای آنها راه‌اندازی کنیم. به عبارت دیگر خدمات رکیتا را به این مراکز آموزشی اجاره دهیم و در ازای هر کاربری که از این سیستم استفاده می‌کند، از دانشگاه‌ها هزینه‌ای را دریافت کنیم. ولی به دلیل ضعف‌هایی که در سیستم آموزشی و بوروکراسی‌های اداری وجود دارد، تا‌کنون نتوانسته‌ایم با دانشگاه‌ها این همکاری را آغاز کنیم‌ و در حال حاضر تمرکز اصلی ما به جذب کاربر بیشتر برای سیستم رکیتاست تا در آینده بتوانیم از راه‌های دیگر به درآمدزایی برسیم.»
مهرداد می‌گوید چند استارت‌آپ در زمینه کاری آنها کار خود را شروع کردند ولی کار را ادامه ندادند و وارد حوزه‌های دیگری شدند. رقیب‌های دیگر آنها سیستم‌های LMS یا یادگیری الکترونیکی است که در دانشگاه‌های مطرح از آنها استفاده می‌شود ولی مشکلی که این سیستم‌ها دارند، این است که این سیستم‌ها فقط داخل دانشگاه کارایی دارد و اگر دانشگاه امکان استفاده را فراهم نکند، اساتید نیز نمی‌توانند از آن استفاده کنند. «‌هدف ما در رکیتا این است که یک پلتفرم جامع و رایگان ارائه دهیم تا همه بتوانند از آن استفاده کنند و در واقع تعداد بسیار زیادی دانشگاه و مراکز آموزشی در سطح کشور وجود دارد که به این سیستم‌ها دسترسی ندارند که حدود ۲ میلیون استاد و دانشجو را در‌بر‌می‌گیرد‌ و در واقع مخاطب اصلی رکیتا این مراکز آموزشی هستند. ما قصد داریم فراتر از سیستم‌های یادگیری الکترونیکی قدم برداریم و به یک سیستم یادگیری الکترونیکی تبدیل شویم که در فرهنگ آموزشی تاثیرگذار باشیم.» مهرداد می‌گوید در بازاری که فعالیت می‌کنند، اطلاعات شفافی وجود ندارد ولی به صورت کلی هر سال ۴میلیون دانشجو در حال تحصیل هستند «‌اگر ما بتوانیم حدود ۱۰ درصد از تعداد دانشجویانی را که هر سال تحصیل می‌کنند هدف قرار دهیم، در هر چرخه ۴ ساله که مدت زمان تقریبی تحصیلی هر دانشجوست، حدود ۲۰۰ هزار کاربر سالانه از این سیستم استفاده می‌کنند. پیش‌بینی می‌کنیم تا یک سال آینده به این مرحله برسیم و در حال حاضر در حال معرفی سیستم به مراکز آموزشی مختلف هستیم.» آنها در این راه با مشکلاتی هم روبه‌رو بوده‌اند که از جمله آن اینرسی و عدم تمایل اساتید و دانشجویان در استفاده از سیستم بوده است «‌با توجه به مقاومت‌هایی که در استفاده از سیستم چه از طرف اساتید و چه از طرف دانشجویان وجود داشت، ما تصمیم گرفتیم که به مزایایی که سیستم برای دانشجویان و اساتید می‌تواند بعد از گذشت یک سال داشته باشد بیشتر توجه کنیم و نسبت به آن اطلاع‌رسانی کنیم تا افراد راحت‌تر به استفاده از رکیتا ترغیب شوند.»