سگ‌ها چگونه از طریق حس بویایی دنیا را درک می‌کنند؟

انسان‌ها قدرت بویاییِ خوبی دارند اما در حس بویایی، سگ‌ها حرف اول را می‌زنند. با روزچین همراه باشید تا شما را با دنیای حس بویایی سگ‌ها و شیوه درک آن‌ها از محیط پیرامونشان آشنا کنیم.

بسیاری از ما سگ‌هایی را دیده‌ایم که مدام در حالِ بوکشیدن وسایل و آدم‌ها و محیط اطرافشان هستند. اما به‌راستی چرا؟ آن‌ها به‌دنبال چه چیزی می‌گردند؟
به شما پیشنهاد می‌کنیم که این مطلب را بخوانید و با دنیای حس بویایی سگ‌ها آشنا شوید. این دنیا، دنیای شگفت‌آوری‌ست که به‌طور خلاصه در این نوشتار ذکر کرده‌ایم.

دنیای حس بویایی سگ‌ها

انسان‌ها بوهای مختلف را تشخیص می‌دهند، اما برای درک دنیا و محیط اطرافشان از چشم‌هایشان بیشتر کمک می‌گیرند. به‌عبارت دیگر بوهای مختلف اطلاعاتی را در اختیار انسان قرار می‌‌دهند تا با کمک این اطلاعات انسان به‌دنبال منبع بو بگردد، اما درنهایت این منبع را با چشم مشاهده و درک می‌کند. اما دنیای سگ‌ها تفاوت‌های زیادی دارد و حس بویایی حرف‌ اول را برای تشخیص محیط اطرافشان می‌زند. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت که سگ‌ها ابتدا دنیا را از طریق بوکشیدن درک می‌کنند و حس بینایی برای آن‌ها در مقام دومِ این درک قرار دارد.

در این زمینه الکساندرا هوروویتز (Alexandra Horowitz)، متخصصی که در زمینه ادراک سگ‌ها فعالیت می‌‌کند، مثال جالبی زده است. این دانشمندِ حیوان‌شناس به بیزنس اینسایدر (Business Insider) گفت که اگرچه ممکن است زمانی که به طرف سگ‌ها می‌روید آن‌ها مستقیماً به چشم شما خیره شوند، اما در حقیقت این حس بویایی سگ‌هاست که باعث تشخیص شما توسط آن‌ها می‌شود. به‌عبارت ساده‌تر می‌توان این‌گونه بیان کرد که فرآیند تشخیص و درک سگ‌ها از محیط اطراف خود دقیقاً برعکس این‌ فرآیند نزد انسان‌هاست.

بینی‌ سگ‌ها برای بوکردن بهینه‌تر شده است

محیط بیرون بینی سگ‌ها اسفنجی و نمناک است و رایحه‌های مختلفی که در هوا وجود دارند را با جزئیات تمام جذب می‌کند. از طرف دیگر سگ‌ها برخلاف انسان‌ها رایحه‌ها را در دو کانال مختلف تشخیص می‌دهند. به‌این‌ترتیب هرکدام از سوراخ‌های بینی سگ‌ها طیف مشخصی از رایحه را شناسایی می‌کند.

به‌ زبان ساده می‌توان گفت که سگ‌ها از یک طرف مسیر بوها را دقیق‌تر تشخیص می‌دهند و از طرف دیگر جزئیات بیشتری از بوها به مشام آن‌ها می‌رسد. قابلیت بویایی سگ‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود و دم و بازدم این حیوانات نیز از مسیرهای جداگانه‌ای انجام می‌پذیرد.

سگ‌ها هوا را از طریق مسیرهای مشخصی در بینی به داخل می‌شکنند. این کار باعث ایجاد جریان هوای جزئی در بینی سگ‌ها می‌شود. به‌این‌ترتیب حین تنفس، مولکول‌های بیشتری را به داخل بینی هدایت می‌کنند. تمامی این موارد دست‌به‌دست هم داده است تا سگ‌ها حس بویایی حیرت‌انگیزی بین سایر حیوانات داشته باشند.

پس از اینکه رایحه‌ها به مجرای بینی سگ وارد شد، لایه‌ای از بافت داخل بینی، این رایحه‌ها را به دو مسیر متفاوت هدایت می‌کند. یکی از این مسیر‌ها برای اکسیژن است و مسیر دیگر به تشخیص رایحه‌های مختلف اختصاص داده شده است.

در این مسیر سلول‌های اندام بویایی سگ‌ها قرار گرفته است و با چیزی حدود ۳۰۰ میلیون سلول سروکار داریم که کار آن‌ها اختصاصاً تشخیص‌دادن بوهای مختلف است. جالب است بدانید که در بینی انسان‌ها فقط ۵ میلیون سلول برای تشخیص رایحه‌های مختلف وجود دارد. به‌این‌ترتیب ما رایحه‌های مختلفی را به بینی خود فرا می‌خوانیم که قادر به تشخیص آن‌ها نیستیم.

از طرف دیگر، مغز سگ‌ها نیز برای تشخیص و نگهداری رایحه‌ها بهینه‌ شده است. این قسمت از مغز در سگ‌ها در کنار تشخیص رایحه، مسئولیت رفتار و خاطره و احساسات و طعم‌ها را نیز بر عهده دارد. حضور چنین ساختار پیچیده‌ای در مغز سگ‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا انواع بوهای مختلف را به‌خوبی تشخیص دهند و مسیر رایحه‌ها را شناسایی نمایند؛ رایحه‌ها در مغز سگ‌ها سازماندهی نیز می‌شوند.

در کنار این موارد، بالای دهان سگ‌ها اندامی به نام ژاکوبسون قرار دارد که در مجامع علمی به آن اندام ومرونازال (Vomeronasal) نیز گفته می‌شود. این اندام به سگ‌ها کمک می‌کند که تمامی هورمون‌هایی که سایر حیوانات و انسان‌ها ترشح می‌کنند را هم تشخیص دهند.

به لطف تشخیص دقیق این هورمون‌هاست که سگ‌ها می‌توانند برای خودشان جفت پیدا کنند و حیوان‌ و انسان‌های دوست و دشمن را از هم تشخیص بدهند. جالب است بدانید که سگ‌ها با تشخیص هورمون‌های مختلف انسان‌ها، حتی می‌توانند احساسات آن‌ها را نیز درک کنند. این قابلیت سگ‌ها را قادر می‌سازد تا بارداربودن بانوان یا بیماربودن انسان‌ها را هم تشخیص دهند.

حس بویایی سگ‌ها و تشخیص محیط اطراف

همان‌گونه که اشاره کردیم سگ‌ها قابلیت ویژ‌ه‌ای در سازماند‌هی رایحه‌ها دارند و به‌خوبی این رایحه‌ها را به‌ خاطر می‌سپارند. به‌لطف این ویژگی‌ست که سگ‌ها اشیای مختلف را از روی بوی آن‌ها پیدا می‌کنند و افراد مختلف را تشخیص می‌دهند.

الکساندرا هوروویتز در این زمینه گفتۀ جالبی دارد. به گفته این دانشمند، ابری از رایحه‌های مختلف اطراف انسان‌ها را فرا گرفته است و به‌این‌ترتیب سگ‌ها حتی قبل از اینکه صاحب آن‌ها وارد اتاق شود می‌توانند ورود او را تشخیص بدهند.

کاملاً مشخص است که سگ‌ها قادر به تشخیص زمان ورود مالک خود به منزل نیستند، اما بوی مالک خود و خودروی او را تشخیص می‌دهند و زمانی که در حالِ پارک‌کردن اتومبیل است متوجه می‌شوند که صاحب آن‌ها به زودی درِ خانه را باز خواهد کرد.

سگ‌ها به‌کمک حس بویایی قوی‌شان می‌توانند در محیط بیرون از منزل نیز شما را شگفت‌زده کنند. آن‌ها با حس بویایی از احوال سایر همسایه‌ها باخبر می‌شوند و اگر سگ جدیدی در نزدیکی منزلتان باشد، سگ شما با مشامش می‌تواند وضعیت سلامتی این سگ را از راه دور تشخیص بدهد.

سگ‌ها حتی با بوکردن می‌توانند غذایی که سگ یا انسان یا حیوان دیگر خورده است را شناسایی کنند. تشخیص جنسیت سایر سگ‌ها نیز توسط سگ شما با بوکردن به‌راحتی انجام می‌شود.

با در نظر گرفتن این موارد باید گفت که حس بویایی سگ‌ها را دست‌کم نگیرید و دفعه بعد که سگ خود را برای هواخوری به بیرون از منزل بردید اجازه بدهید حیوان تا می‌تواند محیط اطراف را بو بکشد.

در پایان پیشنهاد می‌کنیم اگر شما هم از طرفداران سگ‌ها هستید و تجربه یا خاطره جالبی را از حس بویایی قوی سگ‌ها در ذهن دارید، آن را در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

منبع

این مقاله را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر دهید