ارتقای بهره وری آب برای سازگاری با کم آبی

سرانه مصرف آب در ایران بیش از استانداردهای جهانی است

اگرچه کنترل شرایط اقلیمی و آب و هوایی تقریبا ناممکن و دور از دسترس است اما برای سازگاری با کم آبی و پیشگیری از وقوع بحران آب می بایست روش های بهینه مصرف و ارتقای بهره وری آب به جد مورد توجه قرار بگیرد.

سرانه مصرف آب در ایران 2 برابر استانداردهای جهانی

علی محمد شاعری، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در این ارتباط به خبرنگار سیناپرس گفت: با توجه به چالش کم آبی که در کشور وجود دارد همه ما مکلف به مدیریت مصرف آب هستیم. متاسفانه سرانه مصرف آب در کشور ما بسیار بالا و بیش از 200 لیتر در روز است اما همین سرانه مصرف در کشورهای اروپایی که 2 تا 3 برابر ما بارش دارند، نصف سرانه مصرف در ایران است.

وی افزود: ما کشور کم بارانی هستیم و سال های متوالی است که با خشکسالی مواجهیم. میزان متوسط بارندگی ما در سال های اخیر از 250 میلی متر به کمتر از 220 میلی متر کاهش پیدا کرده است. میزان بارندگی امسال در مقایسه با سال قبل نیز حدود 40 درصد کاهش یافته است. حجم ذخیره آب سدها به شدت کاهش پیدا کرده و بیش از 50 درصد دشت های کشور ممنوعه اعلام شده است.

شاعری با بیان اینکه هرچه مصرف آب در کشور بهینه تر باشد امکان عبور از این شرایط سخت راحت تر خواهد بود، اظهار کرد: برای مدیریت مصرف آب می بایست چند اقدام اساسی انجام دهیم. اولین اقدام این است که میزان مصرف آب در بخش کشاورزی را کاهش داده و به استانداردهای جهانی برسانیم. در دنیا سهم بخش کشاورزی از مصرف آب حدود 60 درصد است اما در کشور ما این عدد دست کم 80 درصد است. راندمان آبیاری در ایران نیز حدود 40 درصد است حال آنکه متوسط راندمان جهانی حدود 60 درصد است.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس ادامه داد: ما در برنامه ششم دولت را مکلف کردیم که راندمان آبیاری را به 60 درصد افزایش دهد و سهم آب بخش کشاورزی را از حدود 80 درصد به 60 درصد کاهش دهد. این کار زمانی امکانپذیر است که سامانه های نوین آبیاری را توسعه دهیم و از کشاورزی سازگار با محیط زیست استفاده کنیم. بنابراین می بایست کشت محصولاتی که با شرایط خشکسالی انطباق بیشتری دارند را بر اساس الگوی کشت، در دستور کار قرار دهیم. در کنار این بایستی روش های نوین آبیاری و صرفه جویی در مصرف آب را به کشاورزان آموزش دهیم و کشاورزی دانش بنیان را ترویج کنیم.

وی تصریح کرد: در بخش آب شرب نیز باید هرچه سریع تر شبکه های فرسوده شهری و روستایی را نوسازی کنیم. چنانچه این اقدام صورت بگیرد می توان از 30 درصد هدررفت آب در شبکه های انتقال و توزیع جلوگیری کرد. همچنین بایستی سیستم های مصرف آب در اماکن مسکونی، اداری و تجاری سراسر کشور هوشمند شود. در دیگر کشورها هیچ واحد مسکونی و اداری را نمی بینید که با این شیرهای معمولی که ما استفاده می کنیم، آب را باز و بسته کنند.

شاعری در زمینه مصرف آب در بخش صنعت هم خاطرنشان کرد: برای افزایش بهره وری آب در بخش صنعت می بایست صنایعی را توسعه داد که با محیط زیست سازگار بوده و آب بری بالایی نداشته باشند. مثال عینی آن در اصفهان است. بسیاری از صنایع آب بر مثل فولاد، پتروشیمی، ذوب فلزات و... را به اصفهان بردند و وضعیت آب به این روز افتاده است.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، استفاده از آب های نامتعارف را از دیگر اقداماتی دانست که باید مورد توجه قرار بگیرد و افزود: ما می توانیم آب های نامتعارف مثل آب خلیج فارس و دریای عمان را به راحتی شیرین سازی کرده و در اختیار مردم قرار دهیم. علاوه بر این، تصفیه و بازچرخانی فاضلاب هم می بایست به صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد.

وی تاکید کرد: همه این موضوعات در قانون برنامه ششم دیده شده و تکلیف دولت است منتها دولت باید اولویت لازم را در مدیریت منابع آب قائل شود. متاسفانه دولت در لایحه بودجه سال 97 میزان اعتبارات فصل آب را 50 درصد کاهش داد و این تصمیم دولت هیچ تناسبی با شرایط کم آبی کشور ندارد. بنابراین حتما بایستی یک متمم برای لایحه بودجه سال 97 به مجلس آورده شود تا بتوانیم شبکه های پایاب سدها را به سرعت تکمیل کنیم.

حمایت دولت از تکمیل پروژه های آبرسانی

حسین نیازآذری، عضو کمیسیون عمران مجلس هم با اشاره به کاهش میزان بارش و ذخیره سدها در اغلب استان های کشور، گفت: با توجه به کاهش بارش در سال آبی جاری، مسوولان وزارت نیرو و شرکت های آب و فاضلاب باید تلاش کنند تا آب شرب و بهداشتی مورد نیاز جامعه را تامین کرده و اجازه ندهند مردم در تنگنا قرار بگیرند. اما در کنار این، با توجه به بروز خشکسالی های چندسال اخیر، ضرورت دارد که مردم هم در مصرف بهینه آب همکاری کنند.

وی خاطرنشان کرد: انتظار ما این است که دولت کمک کند تا وزارت نیرو بتواند اجرای پروژه های آبرسانی را سرعت ببخشد. مطمئنا این کار در روند تامین آب شرب و بهداشتی مورد نیاز جامعه موثر خواهد بود. این امر در مورد احداث سدهایی که کاربری تامین آب شرب دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و دولت بایستی تکمیل این سدها را در دستور کار خود قرار دهد.

نیازآذری در ادامه تصریح کرد: اجرای شبکه های فاضلاب در جاهایی که آب ارزش اقتصادی دارد، بسیار مهم است. دوستان می توانند در بسیاری از استان ها که در این زمینه با چالش مواجه هستند با مشارکت بخش خصوصی، پروژه ها را پیش ببرند. در این صورت می توان از پساب حاصل از جمع آوری و تصفیه فاضلاب به عنوان یک منبع مطمئن آب برای کشاورزی و صنعت استفاده کرد.

گزارش: سیداحمد طبایی