پنج عامل که نتیجه‌ی انتخابات را در ترکیه مشخص می‌کند/ این زن اجازه پیروزی به اردوغان می‌دهد؟! / اوضاع بد اقتصادی حامیان اردوغان را پشیمان نمی‌کند!

سرویس ترجمه فردا؛ طاهاربانی: حتی در این هفته‌ی پایانی کمپین‌های انتخاباتی، نمی‌توان به‌راحتی نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخابات پارلمانی ترکیه را حدس زد. رئیس‌جمهور اردوغان و ائتلاف جمهور او دسترسی یک‌جانبه‌ای به رسانه‌ها و منابع عمومی دارند. به غیر از این برتری آشکار، پنج عامل دیگر نیز وجود دارد که می‌تواند بر نتایج انتخابات یکشنبه تاثیر بگذارد.

اولین عامل پیوندهای احساسی اردوغان با پیروانش است. با اینکه خیلی‌ها انتظار دارند اوضاع نامناسب اقتصادی اخیر در ترکیه (که مشخصه‌اش کاهش ارزش پول ملی، بالارفتن تورم، و افزایش شدید در نرخ بهره است) بخش عمده‌ای از آراء او را به سمت دیگری ببرد، اما اثر این اتفاقات محدود است. این روزها، رای‌دهندگان بیشتر احساسی رای می‌دهند تا حسابگرانه.

عامل دوم ظهور محرم اینچه است که اپوزوسیون ترکیه را فراتر از جایگاه رسمی‌اش به‌عنوان کاندیدای حزب جمهوری‌خواه خلق (اصلی‌ترین حزب مخالف) متحد کرده است. اینچه، در مقایسه با اردوغان، در جاهای بیشتری تجمع برگزار کرده، و نه‌تنها جمعیت بیشتری را توانسته جذب کند، بلکه جمعیتی را توانسته جذب کند که شور بیشتری هم دارند. او با مهارت با آن‌ها تعامل می‌کند و در مصاحبه‌های تلویزیونی حاضر می‌شود. اینچه تا اینجای کار توانسته رای مخالفان را در دور دوم انتخابات، اگر به دور دوم بکشد، برای خود تضمین کند، اما سوال اینجا است که آیا او می‌تواند رای حامیان اردوغان را هم جذب کند؟

عامل سوم ظهور حزب معتدل و ملی‌گرای «نیک» در سپهر سیاسی ترکیه، و حضور رهبر آن، خانم مرال آکشنر، در میان کاندیداهای ریاست‌جمهوری است. با توجه به سابقه‌ی ملی‌گرایی آکشنر، او جایگاه مناسبتری برای جذب حامیان اردوغان دارد، هرچند به همین دلیل برای جذب رای کردها مشکل دارد. آکشنر همچنین توانسته اجتماعات پرشمار و پرشوری را در سرتاسر کشور شکل دهد، اما نقطه ضعف جدی او این است که رسانه‌های حامی دولت هیچ زمانی را به او اختصاص نمی‌دهند. با توجه به اینکه پایگاه رای اینچه ثابت و مستحکم است، احتمال کمی وجود دارد که خانم آکشنر بتواند به مرحله‌ی دوم برسد؛ اما اگر بتواند تعداد کافی از رای‌دهندگان اردوغان را به خود جذب کند، دومرحله‌ای‌شدن انتخابات را تضمین کرده است.

عامل چهارم عملکرد حزب کُردگرای دموکراتیک خلق‌ها است، البته این یکی در بحث انتخابات پارلمانی اهمیت پیدا می‌کند. از آنجا که این حزب در هیچ ائتلافی نیست، باید حد نصاب ده‌درصدی آراء را کسب کند تا بتواند وارد پارلمان شود. اگر نتوانند به این میزان دست پیدا کنند، ائتلاف جمهور، که از حزب عدالت و توسعه و حزب ملی‌گرای حرکت ملی تشکیل شده، به‌راحتی اکثریت را در پارلمان به‌دست خواهد آورد؛ اما اگر بتوانند به این حد نصاب برسند، احتمالاً نتیجه‌ی انتخاب یک پارلمان چندتکه باشد. ه‌د‌پ پایگاه آراء خودش را دارد، اما سوال این است که آیا جو روز انتخابات در جنوب‌شرق ترکیه می‌تواند همه‌ی آن‌ها را ترغیب به رای‌دادن بکند یا نه.

آخرین عامل بی‌نقص‌بودن انتخابات است، نکته‌ای که در ترکیه تبدیل به مساله‌ای جدی شده است. احزاب مخالف مدعی هستند در رفراندومی که سال گذشته برگزار شد کارهای خلاف قاعده‌ای انجام شده و بابت آن‌ها به کمیسیون انتخاباتی نیز شکایت شده، اما کمیسیون انتخابات شکایت آن‌ها را رد کرده است. احزاب مخالف به‌شدت گوش‌به‌زنگ هستند که مبادا در روز یکشنبه دستکاری‌هایی انجام شود، اما سوال این است که آیا آن‌ها این ظرفیت را دارند که بر سر هر صندوق یک ناظر قرار دهند؟ نتیجه هر چه باشد، این رای‌گیری‌ها ثابت کرده در ترکیه هنوز رقابت سیاسی و جامعه‌ای پویا وجود دارد.

Ozgur Unluhisarcikli، مدیر دفتر آنکارا

منبع: GMF