نقش ایده و مفهوم یا «کانسپت» در خلق یک اثر معماری

«کانسپت» در معماری، راهی برای پاسخ طراحان به وضعیت طراحی و توضیح‌دهنده کار آنهاست. بسیاری از مردم در رابطه با ایده و کانسپت در طراحی معماری نیاز به کمک دارند و سوال اصلی‌شان این است که چگونه کانسپت خود را توسعه دهند، چطور با طراحی‌شان کنار بیایند و چگونه طراحی خود را توجیه کنند. همه اینها مربوط به فرآیند طراحی است. در این مطلب چیدانه قصد دارد با راهنمایی گروه معماری محمدرضا اطمینان مهر به سوالات شما پاسخ دهد.

به گفته گروه معماری محمدرضا اطمینان مهر برخی از پروژه‌ها نیاز به عمق بیشتری در طراحی نسبت به بقیه دارند، اما به‌طور کلی مسائل و مشکلات مشابهی طی طراحی رخ می‌دهند که شما نیاز دارید تا به آنها رسیدگی کرده و برطرف کنید.

درایجاد یک طرح خارق‌العاده، موفق و ماندگار به عوامل مختلفی نیازمندیم:

اولین عامل بسیار مهم، ایده کلی و کانسپت طرح است. به‌عبارتی مفهوم پروژه، اولین عاملی است که ذهن مخاطب را درگیر می‌کند. دومین عامل، عملکردی‌بودن طرح پروژه است. به عبارتی کانسپت پروژه باید به‌نوعی هدایتگر طراح به‌سوی عملکرد و موقعیت کاربر در استفاده از فضا باشد. سومین عامل، فرم فضا میباشد؛ فرمی که از کانسپت و ایده اصلی به‌وجود آمده و وجه فیزیکی ساختمان را شامل می شود.

پروژه‌هایی که در ذیل اشاره می‌شود، کانسپت و ایده‌هایی درون آنها نهفته است:

سهراب رفعت

اولین مثال، در پروژه ویلای شماره یک شهرک البرز به معماری سهراب رفعت، کانسپت اصلی، خانه‌ها و ویلاهای همگون با آن بوم بوده که در ایده طراحی، سعی شده با حفظ هویت آن فضا و ایجاد ته مایه مدرن و تلفیق آن با معماری سنتی بومی، ویلاهایی طراحی شود که به ‌نوعی با حفظ ارزشهای گذشته، اثر هنری و مدرن به‌حساب می آیند.

در پروژه موزه نادر مشهد از مصالح بومی ایده پردازی شده که از سنگ مشهوری بنام سنگ هرکاره استفاده شده است. این سنگ یکی از سخت ترین سنگ هایی است که در ایران وجود دارد و نمادی است از صلابت و شخصیت و قدرت نادرشاه افشار. طرح کلی آرامگاه یک شش ضلعی متناسب است که شکل خیمه و سیاه چادر عشایر کوچ نشین را تداعی می کند.

در پروژه هتل تبریز نیز از طرح گل فرش در طراحی فرم پوسته استفاده شد و کانسپت فرمی نیز از روی فرم ارگ تبریز گرفته شده و بیننده احساس غریبگی با بنا ندارد. به‌نوعی آن را آشنا می داند و به برقراری ارتباط بصری با آن می‌پردازد.

علاوه‌بر عناصری مثل کانسپت، ایده و فرم که از اصلی ترین عناصر شکل گیری یک اثر معماری و به‌طور کامل اثر هنری است، فلسفه‌ای که پشت آن قرار دارد و تفکری که آن را بنا کرده، از اصلی ترین موارد طراحی یک اثر است که فقدان هر یک از موارد بالا از قدرت و هیبت آن اثر هنری می کاهد.

در یک کلام، یک پروژه موفق و ماندگار، پروژه‌ای است که مفهوم معماری مناسبی در آن نهفته بوده و کانسپت قدرتمندی هدایتگر آن بوده باشد.

نویسنده: گروه معماری محمدرضا اطمینان مهر