بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان پستان با گروه‌درمانی

توسط محققین کشورمان توصیه شد

سرطان پستان سومین سرطان شایع در جهان و شایع‌­ترین سرطان در زنان است. این بیماری حدود یک‌سوم کل سرطان‌­های زنان را شامل می­‌شود و علت اساسی مرگ در زنان سنین 35 تا 45 است. سرطان پستان ممکن است در اثر عوامل متعددی چون سن، جنس، نژاد، بیماری خوش‌­خیم قبلی در سینه، سابقه سرطان قبلی در فرد، سن قاعدگی زودرس، یائسگی دیررس و بارداری در سنین بالا به وجود آید.

به عقیده محققین، ابتلا به سرطان پستان چالش‌­های زیادی را در زنان برمی‌­انگیزد. تشخیص، درمان، پیامدها و اثرات جانبی درمان و عود بیماری، همه و همه موجب واکنش­‌های روانی استرس، اضطراب و افسردگی می­‌شوند و این واکنش­‌ها می­‌توانند از طریق ایجاد اختلال در عملکرد، ایجاد مشکلات در خصوص کنترل نشانه، ضعف در اتخاذ تصمیم­‌گیری­‌های درمانی، پیروی ضعیف از رژیم­‌های درمانی و تعامل اجتماعی ضعیف، بر کیفیت زندگی این بیماران اثر مخرب و منفی بگذارند.

با توجه به این موضوعات، محققینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای دزفول و کرج پژوهشی را انجام داده‌اند که هدف از آن، بررسی اثربخشی گروه‌درمانی شناختی-رفتاری بر خودکارآمدی و کیفیت زندگی در زنان مبتلابه سرطان پستان بوده است.

برای انجام این پژوهش، از بین زنان مبتلابه سرطان پستان مراجعه­‌کننده به بخش سرطان بیمارستان امام خمینی‌شهر تهران تعداد 32 نفر انتخاب شدند. این افراد به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 16 نفر) قرار داده شدند.

گروه آزمایش طی 8 جلسه 2 ساعته تحت گروه‌درمانی شناختی-رفتاری قرار گرفت، اما گروه گواه، مداخله­‌ای دریافت نکرد. سپس وضعیت هر دو گروه، از طریق پرسشنامه‌های «خودکارآمدی» و «کیفیت زندگی» ارزیابی شد و داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های آماری و به کمک کامپیوتر، تجزیه‌وتحلیل شد.

بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، محتوای جلسات گروه‌درمانی شناختی-رفتاری از طریق فراهم نمودن آموزش­‌هایی از سوی رهبر گروه و همتایان در خصوص ماهیت استرس و نحوه مدیریت استرس، نحوه واکنش­‌های بدنی به استرس، پذیرش استرس‌­زاهای طاقت­‌فرسا و نحوه مقابله با استرس، به کاهش استرس و درنتیجه افزایش کیفیت زندگی زنان مبتلابه سرطان پستان کمک می­‌کند.

درواقع، نحوه اثربخشی گروه‌درمانی شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی زنان مبتلابه سرطان پستان از طریق کاهش استرس و اضطراب و بهبود راهبردهای مقابله با استرس در این زنان است.

در این رابطه، فردین مرادی‌­منش، پژوهشگر گروه روان­شناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول و همکارش می‌گویند: «یکی از جنبه‌­های مؤثر این نوع مداخله، آگاهی بخشی به بیماران مبتلابه سرطان پستان درزمینه شناسایی افکار خودآیند و تحریف­‌های شناختی و آموزش نحوه جایگزین کردن افکار مثبت به‌جای افکار ناکارآمد است که این مورد نیز به مدیریت اضطراب، استرس و افسردگی در این بیماران کمک کرده و درنتیجه کیفیت زندگی آنان را بهبود می­‌بخشد».

آن‌ها می‌افزایند: «همچنین شناسایی عوامل برانگیزاننده خشم در واکنش به بیماری و آموزش راهبردهای مدیریت خشم یکی دیگر از اهداف این شکل از مداخله است که به ارتقا کیفیت زندگی این بیماران کمک می­‌کند».

بر این اساس، طبق گفته محققان فوق‌الذکر، در گروه‌درمانی شناختی-رفتاری به بیماران آموزش­‌هایی داده می‌­شود تا بتوانند منابع سودمند و زیان­آور حمایت اجتماعی و نحوه گسترش شبکه حمایت اجتماعی را بیاموزند که این نیز به افزایش کیفیت زندگی آن‌ها کمک می­‌کند.

نتایج این پژوهش که به‌خوبی نشان داده گروه‌درمانی به شیوه شناختی-رفتاری می­‌تواند بر خودکارآمدی و کیفیت زندگی در زنان مبتلابه سرطان پستان مؤثر باشد، در فصل‌نامه «بیماری­های پستان ایران» متعلق به مرکز تحقیقات سرطان پستان پژوهشکده معتمد جهاد دانشگاهی به چاپ رسیده است.

گزارش: دکتر محمدرضا دلفیه

منبع: مرادی­منش، ف. و باباخانی، خ. 1396. اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر خودکارآمدی و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان پستان: یک کارآزمایی بالینی. بیماری­های پستان ایران، 10(4): 8-17.