علائم و راه های درمان انواع سرطان پوست چیست؟

لازم به ذکر است هر سه نوع اشاره شده در صورت عدم درمان به موقع ممکن است مرگبار باشند.

علائم سرطان پوست

سرطان پوست نیز مانند اغلب سرطان ها با علائم پیش سرطانی آغاز می شود. این علائم به صورت ضایعات و تغییراتی در پوست ظاهر شده که به مرور به سرطان تبدیل می شود.

علائم کراتوز اکتینیک (کراتوز خورشیدی)

به پیش سرطان نیز مشهور است و اغلب به صورت ضایعات پوسته مانند، زبر و ناهموار در قسمت هایی از بدن که بیشتر از سایر نقاط در معرض نور خورشید قرار دارند از جمله پوست سر، صورت، گوش، لب، پشت دست، ساعد، شانه و گردن ایجاد می شود.

ضایعات معمولا به رنگ قرمز و گاهی برنزه، صورتی یا به رنگ پوست می باشند.

عکس کراتوز خورشیدی

این ضایعات گاهی به قدری کوچک هستند که با چشم قابل تشخیص نبوده و تنها با لمس کردن می توان به وجود آن ها پی برد. اغلب برجسته هستند و هنگام لمس کردن حسی شبیه لمس سمباده ایجاد می کنند.

درمان به موقع کراتوز اکتینیک بسیار مهم است زیرا در صورت عدم درمان، در 10 درصد موارد احتمال بروز سرطان سلول سنگفرشی وجود دارد.

علائم سرطان سلول پایه (کارسینوم سلول بازال)

سرطان سلول پایه در سلول های پایه پوستی که در انتهای اپیدرم (لایه خارجی پوست) قرار دارند ایجاد می شود.

این نوع سرطان پوست ممکن است علائم مختلفی داشته باشد. از جمله:

دردی که پس از 7 تا 10 روز بهبود پیدا نمی کند. نواحی قرمز که ممکن است با خارش، درد، پوسته پوسته شدن همراه بوده و به راحتی خونریزی کند. برآمدگی های پوستی که روی پوست های روشن به رنگ صورتی، قرمز یا سفید ظاهر شده و روی پوست های تیره ممکن است قهوه ای یا سیاه باشد. ضایعات پوستی صورتی رنگ که مرز اطراف آن ها برجسته شده و مرکزشان فرورفتگی دارد (مشابه تصویر زیر)

عکس سرطان سلول پایه

این نوع سرطان پوست معمولا در نواحی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند ایجاد می شود و به راحتی درمان می شود. ضایعات به کندی رشد می کنند و به همین دلیل به ندرت به سایر اندام ها از جمله عضلات، استخوان ها یا اعصاب گسترش پیدا می کند.

علائم سرطان سلول سنگفرشی

این نوع سرطان اغلب در نواحی از بدن که بیشتر در معرض آفتاب قرار دارند ایجاد می شود اما ممکن است داخل دهان یا اندام های تناسلی نیز ظاهر شود.

تومور سرطان سلول سنگفرشی ممکن است به یکی از اشکال زیر دیده شود:

ضایعات قرمز و ناهموار که خونریزی می کنند زخم های باز که دچار خونریزی شده، پوسته پوسته می شوند و بهبود نمی یابند ضایعات برجسته با مرکز فرورفته که دچار خونریزی می شود ضایعه زگیل مانند که با خونریزی و پوسته شدن همراه است (مشابه تصویر زیر)

عکس سرطان سلول سنگفرشی

ضایعات پوستی با خارش شدید همراه است که باعث تحریک و التهاب پوست می شود. خارش زیاد ممکن است موجب بروز عفونت شده و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک می باشد.

در صورت عدم درمان سرطان سلول سنگفرشی، ضایعات بزرگ تر شده و در موارد نادر ممکن است به گره های لنفاوی و سایر اندام ها گسترش پیدا کنند.

علائم ملانوما

ملانوما شایع ترین نوع سرطان پوست محسوب نمی شود اما بسیار جدی و خطرناک است. این نوع سرطان اغلب روی پای زنان و فقسه سینه، پشت، سر و گردن مردان ایجاد می شود.

عکس سرطان ملانوما

اگرچه ظاهر شدن علائم آن در نقاط دیگر بدن از جمله چشم ها نیز دور از انتظار نیست.

علائم پیش سرطان ملانوما معمولا به صورت خال های غیرطبیعی پدیدار می شود. از آن جایی که خال از جمله ضایعات پوستی رایج است و اکثر افراد حدود 10 تا 40 خال در نقاط مختلف بدن دارند تشخیص خال سالم و سرطانی گاهی مشکل به نظر می رسد.

برای تشخیص این که آیا یک خال ممکن است علامت ملانوما باشد یا خیر، از روش های زیر استفاده می شود:

1. عدم تقارن

اگر یک خط در وسط خال سالم بکشید، هر دو طرف خال بسیار شبیه هم خواهند بود اما خال های سرطانی نامتقارن بوده و دو طرف خال تفاوت زیادی با هم دارد.

2. حاشیه خال

اگر خال یا لکه پوستی دارای لبه های هموار و نسبتا صاف باشد ضایعه سرطانی محسوب نمی شود اما لبه های برجسته، ناهموار یا دارای شکاف ممکن است نشانه سرطان باشد.

3. تغییر رنگ

رنگ خال های غیرسرطانی معمولا یکدست و یکنواخت است در حالی که تنوع رنگ ممکن است علامت سرطان باشد. به رنگ های قهوه ای مایل به زرد، قهوه ای، سیاه، قرمز، سفید و آبی توجه داشته باشید.

4. قطر خال

خال یا لکه پوستی با قطر بیشتر از 6 میلی متر ممکن است نشانه سرطان ملانوما باشد.

5. تغییر و تحول خال

به خال و لکه های پوستی که اخیرا ظاهر شده اند یا تغییر رنگ و اندازه خال های قدیمی تر دقت کرده و در صورت مشاهده هرگونه تغییر سریعا به پزشک مراجعه کنید.

توجه: بیش از 75 درصد مرگ و میرهای ناشی از سرطان پوست، به دلیل ابتلا به ملانوما رخ می دهد.

علت سرطان پوست

اشعه ماورا بنفش (UV) عامل اصلی بروز سرطان پوست است که در بیشتر موارد به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود. سایر علل مهم ابتلا به سرطان پوست عبارتند از:

استفاده از دستگاه برنزه کردن پوست اختلال در سیستم ایمنی بدن؛ که ممکن است به دلیل برخی بیماری ها یا مصرف بعضی داروها در افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی یا پیوند عضو ایجاد شود. قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس شدید تماس با برخی مواد شیمیایی حاوی آرسنیک، ترکیبات هیدروکربنی در قیر و روغن و دوده (ممکن است به سرطان سلول سنگفرشی منجر شود)

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار دارند؟

افرادی که پوست روشن دارند مخصوصا پوست های کک مکی و پوست هایی که سریع دچار آفتاب سوختگی می شوند افرادی که موهای روشن (بلوند یا قرمز) و چشم های آبی یا سبز دارند. افرادی که دچار اختلالات ژنتیکی مرتبط با رنگدانه (از بین رفتن رنگدانه پوست) هستند مانند آلبینیسم و گزرودرما پیگمنتوزوم افرادی که قبلا به سرطان پوست مبتلا و درمان شده اند افرادی که خال های متعدد، غیرطبیعی یا بزرگ در هنگام تولد داشته اند داشتن سابقه خانوادگی سرطان پوست افرادی که حداقل یکبار در کودکی دچار آفتاب سوختگی شدید شده اند.

سرطان سلول پایه و سلول سنگفرشی در افراد مسن شایع تر است اما ملانوما در هر سنی ممکن است رخ دهد.

ملانوما اغلب در سنین بین 55 تا 75 سالگی تشخیص داده می شود اما حدود یک سوم موارد قبل از 50 سالگی رخ می دهد. به عنوان مثال ملانوما شایع ترین سرطان در افراد زیر 30 سال است.

تشخیص سرطان پوست

در صورت مشاهده علائم ذکر شده یا تغییر در رنگ و اندازه خال ها یا سایر تغییراتی که به آن ها اشاره شد لازم است به پزشک مراجعه شود.

پزشک هرگونه ضایعات مشکوک را بررسی کرده و در صورت نیاز بیوپسی انجام می شود. اگر نتیجه بیوپسی نشان دهنده ابتلای فرد به ملانوما باشد در این صورت آزمایش های بیشتری انجام می شود تا میزان شدت و گسترش بیماری تعیین شود، این آزمایش ها شامل آزمایش خون، عکس برداری از قفسه سینه و سایر تست ها می باشد.

درمان سرطان پوست

در اکثر موارد درمان سرطان پوست با تشخیص بیماری در مراحل اولیه و از بین بردن ضایعه سرطانی امکان پذیر است.

برای از بین بردن ضایعات سرطانی ممکن است از یکی از روش های زیر استفاده شود:

1. کرایوسرجری (Cryosurgery)

در این روش از نیتروژن مایع برای از بین بردن ضایعات استفاده می شود که طی آن ضایعه سرطانی بدون ایجاد زخم از بین می رود. این روش معمولا برای درمان کراتوز خورشیدی استفاده می شود.

2. خشکاندن الکتریکی و کورتاژ

در این روش ضایعات سرطانی با ابزاری به نام کورت (curette) تراشیده و منطقه با سوزن اکلتروکوتر سوزانده می شود تا هرگونه سلول سرطانی باقی مانده از بین برود.

3. پماد و داروهای موضعی

پزشک ممکن است از داروهای موضعی مانند ایمکیموود (آلدارا، زیکلارا) و 5- فلورروراسیل (کاراک، افودکس) برای درمان ضایعات سرطانی استفاده کند. این داروها برای درمان کراتوز خورشیدی و سرطان سلول پایه و به مدت چند هفته استفاده می شود.

4. جراحی Excisional

در این روش با استفاده از چاقوی جراحی ضایعه پوستی و نواحی اطراف آن که به نظر سالم است برداشته می شود. سپس نواحی دیگر پوستی برای اطمینان بیشتر آزمایش می شود. در صورتی که هنوز سلول های سرطانی در برخی قسمت ها باقی مانده باشد این کار تکرار می شود.

در صورتی که سرطان به گره های لنفاوی یا سایر اندام های بدن گسترش پیدا کرده باشد نیاز به درمان های جدی تر مانند شیمی درمانی یا عمل جراحی می باشد.

5. درمان خانگی سرطان پوست

انجام درمان های خانگی برای سرطان پوست مناسب نیست زیرا این شرایط نیاز به مراقبت خاص و زیر نظر متخصص پوست دارد.

بهترین راهکار خانگی برای سرطان پوست انجام اقدامات پیشگیرانه می باشد.

پیشگیری از سرطان پوست

با رعایت برخی نکات می توان احتمال ابتلا به سرطان پوست را کاهش داد:

هر روز 15 تا 30 دقیقه قبل از خارج شدن از منزل از کرم ضدآفتاب حداقل 30 SPF استفاده کنید. پس از شنا یا تعریق بیش از حد، هر دو ساعت کرم ضد آفتاب را تجدید کنید. سعی کنید حتی الامکان در ساعت اوج آفتاب که بین ساعت 10 صبح تا 2 ظهر است در مقابل نور خورشید قرار نگیرید، اگر از منزل خارج شده اید حتما از عینک آفتابی، کلاه و لباس سبک که پوست شما را پوشانده باشد استفاده کنید. هر سال جهت معاینه به پزشک مراجعه کنید. حداقل یک بار در ماه پوست خود را معاینه کنید.

معاینه پوست توسط خود فرد

بهترین زمان برای معاینه بعد از حمام کردن است. این کار را در اتاق کاملا روشن و با کمک آینه قدی و یک آینه کوچک تر انجام دهید.

لازم است دقیقا از جای خال های مادرزادی و سایر خال ها و لکه های پوستی و شکل ظاهری آن ها آگاه باشید تا هر بار که به معاینه خود می پردازید متوجه تغییر در اندازه، بافت، رنگ و زخم شدن آن شوید.

در طول معاینه همه مناطق بدن را بررسی کنید حتی قسمت هایی که به سختی می توان مشاهده کرد، در صورت نیاز از یک دوست برای این کار کمک بگیرید.

پشت بازوها، آرنج، نواحی پشت و سمت چپ و راست بدن، جلو و پشت پاها، گردن و صورت، پوست سر، ناحیه تناسلی و باسن، حتی بین انگشت ها و سایر بخش های بدن را با دقت بررسی کنید.

آیا سرطان پوست کشنده و مرگبار است؟

در صورت تشخیص به موقع سرطان سلول پایه و سرطان سلول سنگفرشی قابل درمان می باشند. در این دو نوع سرطان، معمولا سلول های سرطانی به ارگان های دیگر بدن حمله نمی کنند و به ندرت و در صورت عدم درمان به موقع ممکن است مرگبار باشند.

سرطان ملانوما نوع شدیدتر سرطان است که احتمال مرگ و میر در افراد مبتلا وجود دارد، هرچه ضخامت ملانوم هنگام مراجعه به پزشک بیشتر باشد احتمال کشنده بودن آن افزایش می یابد.

آیا سرطان پوست مسری است؟

سرطان پوست مسری و واگیردار نمی باشد و حتی با تماس مستقیم با پوست آسیب دیده فرد مبتلا، فرد سالم به سرطان پوست مبتلا نمی شود. به طور کلی شواهدی مبنی بر انتقال سرطان پوست از طریق رابطه جنسی، بوسیدن، لمس کردن، غذای مشترک وجود ندارد.

تنها در چند مورد بسیار نادر ، انتقال ملانوم از مادر باردار به جفت و جنین مشاهده شده است.

آیا سرطان پوست با خارش پوستی همراه است؟

تحقیقات نشان می دهد حدود 36 درصد افراد مبتلا به سرطان پوست دچار خارش پوستی می شوند.

منبع: healthline – emedicinehealth