راهکار رفع خشونت علیه پزشکان، بگیر و ببند نیست/بیمارستان جای محبت است

به گزارش فانوس، دکتر احسان شمسی‌کوشکی ، درباره برخی برخوردهای نامناسب با کادر پزشکی، پرستاری، تکنسین‌های اورژانس و ... که گاهی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اتفاق می‌افتد و حتی ممکن است منجر به ضرب‌وشتم کادر پزشکی نیز ‌شود، گفت: جامعه پزشکی جامعه خدومی است و در حال حاضر پیچیده‌ترین اعمال پزشکی در کشور توسط پزشکان ایرانی انجام می‌شود که جای خوشحالی دارد.

وی با بیان اینکه متاسفانه گاهی شاهد اتفاقات ناخوشایندی چون ضرب‌وشتم پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستیم، افزود: معمولا این اتفاقات در بیمارستان‌های دولتی یا مناطق محرومی که پزشکان از جان‌شان مایه گذاشته و با وجود کمبودهای بسیار فعالیت می‌کنند، رخ می‌دهد و به نوعی این افراد جزو آسیب‌پذیرترین گروه پزشکان، در معرض آسیب هستند.

شمسی‌کوشکی با بیان اینکه قاعدتا هیچ گاه نباید چنین برخوردهای نامناسبی رخ دهد و هیچ‌گاه نباید شاهد باشیم که پزشکی مورد ضرب‌وشتم قرار گیرد، افزود: برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی چندین مساله مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد. اصلی‌ترین موضوع این است که وقتی فردی وارد حرفه پزشکی یا پرستاری می‌شود، باید بپذیرد که ممکن است در اورژانس کار کند و افرادی که به آنجا مراجعه می‌کنند، عصبی و ناراحت بوده و حتی ممکن است نتوانند خودشان را کنترل کنند. همچنین امکان دارد افرادی به بیمارستان یا اورژانس مراجعه کنند که مشکلات جدی روان پزشکی داشته باشند. بر همین اساس کسی هم که شغل پلیس را انتخاب می‌کند، یکسری از مسائل اینچنینی را قبول می‌کند. بنابراین ما باید به ابعاد مختلف شغل‌مان توجه کنیم. یکی از ابعاد حرفه پزشکی هم این است که ما با افراد هیجان‌زده و نگران مواجهیم و فردی هم که هیجان‌زده و نگران باشد، ممکن است رفتارهای خارج از نُرم انجام دهند.

ریسک‌های پزشکی

مشاور رییس کل سازمان نظام پزشکی در حوزه اخلاق پزشکی با بیان اینکه بر این اساس همکارانم در جامعه پزشکی را دعوت می‌کنم که به این موضوع فکر کرده و بپذیرند که ریسک‌هایی در این کار مقدس وجود دارد، گفت: ماده ۹ دستورالعمل جدید اخلاق حرفه‌ای پزشکی سازمان نظام پزشکی کشور می‌گوید لازم است که اعضای سازمان همواره و بویژه در مواقع عصبانیت، متانت و آرامش خود را حفظ کنند. آن دسته از اعضا که به هر دلیلی احتمال می‌دهند که ممکن است کنترل خود را در موقع عصبانیت از دست دهند، لازم است اقدامات پیشگیرانه‌ را انجام دهند. در هر حال از هرگونه رفتار قهرآمیز، غیر محترمانه و خارج از چارچوب ادب، حتی در پاسخ به هتاکی و توهین زبانی، خودداری شود. در مواردی هم که بیم صدمه جانی ناشی از برخورد بیماران یا همراهان آنها می‌رود، رفتار و گفتار اعضا تابع مقررات راجع‌ به دفاع مشروع است.

شمسی‌کوشکی افزود: بنابراین ما باید بپذیریم که ممکن است فردی وارد بیمارستان شود و به پزشک حرف‌های خلاف ادب بزند، اما آیا راهش این است که پزشک به همین صورت پاسخ این فرد را بدهد؟. خیر. راه‌حل این مساله این است که جامعه پزشکی باید توانمندی خود را در مواجهه با این شرایط افزایش دهد. البته این اقدام بسیار دشوار است، اما پزشکان باید این توانمندی را در طول زمان برای خودشان ایجاد کرده و چنین مسائلی را بپذیرند.

دفاع مشروع برای پزشکان

وی درباره معنای دفاع مشروع برای پزشکان، گفت: دفاع مشروع به این معنا است که اگر کسی با سلاح به پزشک حمله کرد، بتواند از خودش دفاع کند. البته فکر می‌کنم با اتفاقاتی که در سال‌های اخیر رخ داده، ممکن است کمی در نگاه مردم به جامعه پزشکی تاثیر گذاشته باشد و شاید در این زمینه خود جامعه پزشکی هم به نوعی مقصر باشند. به هر حال پزشکان باید به مردم توضیح داده و با مردم حرف بزنند. بسیاری از عصبانیت‌های مردم ناشی از عدم آگاهی‌شان از اقداماتی است که پزشکان برایشان انجام می‌دهند. متاسفانه یکی از مشکلاتی که در این حوزه داریم کم بودن زمان ارتباط پزشک و بیمار است که منجر به بروز سوءتفاهم می‌شود و ممکن است بیمار احساس ظلم کند، درحالیکه نه‌تنها ظلمی به او نشده، بلکه بهترین اقدامات درمانی هم برایش انجام شده است. دلیل این موضوعات این است که پزشکان به مردم توضیح نمی‌دهند. بنابراین جامعه پزشکی را به حرف زدن با مردم و وقت گذاشتن برای بیماران و همراهان‌شان دعوت می‌کنم. البته بسیاری از همکاران این کار را می‌کنند.

پزشکان با بیماران‌شان حرف بزنند

شمسی‌کوشکی تاکید کرد: به هر حال جامعه و به تبع آن انتظارات و مطالبات مردم تغییر کرده است. جامعه پزشکی هم باید این تغییرات اجتماعی را درک کرده و به آنها پاسخ دهد. یکی از این تغییرات، تغییر در سطح آگاهی‌ها، انتظارات، دسترسی به اطلاعات و... است. بنابراین وقتی بیمار مشکلی برایش ایجاد می‌شود، می‌تواند با یک سرچ در اینترنت به ده‌ها محتوای درست و غلط دسترسی پیدا کند. بنابراین بیمار با میزان زیادی از اطلاعاتی که سِره‌اش از ناسِره مشخص نیست به پزشک مراجعه می‌کند و قاعدتا اصلاح اطلاعات غلط زمان می‌برد. اصلا لازمه اعتماد بین پزشک و بیمار، حرف زدن و وقت گذاشتن است. بسیاری از برخوردهای نامناسب بین پزشک و بیمار ناشی از عدم رابطه درست بین آنهاست و قاعدتا برخی هم ناشی از این است که ممکن است پزشک در برابر یک توهین مقابله به مثل کرده و ماجرا ادامه یابد.

بگیر و ببند راهکار حل خشونت علیه پزشکان نیست

وی ادامه داد: در عین حال نهادی که پزشکان در آن کار می‌کنند، ‌موظف است از آنها حمایت کند. بر همین اساس انتظار می‌رود که در بیمارستان‌ها این امکان وجود داشته باشد که اگر خطری پزشک را تهدید می‌کرد، از او حمایت شود. از طرفی باید درباره کار جامعه پزشکی به مردم اطمینان دهیم. در عین حال راهکار مقابله با این برخوردهای نامناسب هم بگیر و ببند نیست. اینکه بگوییم پزشکان بروند کاراته یاد بگیرند و... اینها راهکار مناسبی به شمار نمی‌آیند. شخصا تعجب می‌کنم که برخی گاهی از این فرمول‌ها می‌دهند. این فرمول‌ها منفعلانه‌ترین فرمول برای حل چنین موضوعاتی است و این تقابل، قضیه را بدتر می‌کند. به نظر می‌رسد مهم‌ترین راه‌حل تاکید بر ایجاد ارتباط موثر بین پزشک و بیمار است، وگرنه هیچ‌یک از اینها قابل اجرا نیست و نه‌تنها از پزشکان محافظت نمی‌کند، بلکه آنها را در معرض ریسک بیشتری قرار می‌دهد.

پلیس در بیمارستان؛ آری یا خیر؟

مشاور رییس کل سازمان نظام پزشکی در حوزه اخلاق پزشکی تاکید کرد: اگر هم قرار است برخورد قهرآمیزی انجام شود، اجازه دهیم افراد دیگر این کار را انجام دهند، نه خود پزشکان. به هر حال بیمارستان‌ها حراست و انتظامات دارند. حتی من موافق حضور پلیس در بیمارستان نیستم. پلیس در کشور نیروی مهمی است و مسوول نظم و امنیت عمومی است، همه هم از حضور پلیس احساس آرامش می‌کنند، اما اینکه به صورت شبانه‌روزی پلیس در بیمارستان باشد، ممکن است روی اعتماد بیماران به بیمارستان تاثیر منفی بگذارد. بنابراین نیازی به حضور پلیس در بیمارستان نیست، اما بیمارستان باید نیروی انتظامات آموزش دیده داشته باشد. پلیس در راستای برخورد با جرم عمل می‌کند، اما افرادی که به بیمارستان می‌آیند، مجرم نیستند. در موارد خاص هم می‌توان با ۱۱۰ تماس گرفت تا رسیدگی شود. حتی توصیه می‌کنیم نوع لباس پوشیدن و برخود نیروهای انتظامات بیمارستان‌ هم در چارچوب فضای اخلاقی بیمارستان باشد. بنابراین بیمارستان جای مهر و محبت است، نه جای پلیس و مجرم.

وی با بیان اینکه گاهی در بیمارستان‌ها می‌بینیم که در تابلویی نوشته شده توهین، زندان دارد، گفت: درست است این موضوع در قانون مطرح شده، اما ذکر آن به عنوان یک عامل پیشگیرنده در بیمارستان‌ها به مصلحت نیست. هر عاملی که فضای اخلاقی بیمارستان را تحت تاثیر قرار دهد، ‌به جز در مواقع لازم نباید مورد استفاده قرار گیرد. محیط بیمارستان باید امن باشد. بیمارستان جای قضاوت روی افراد نیست و با همه باید با احترام برخورد و خدمات ارائه شود.

از حقوق پزشکان دفاع شود

شمسی‌کوشکی تاکید کرد: در عین حال پزشکان هم قطعا به عنوان عضوی از جامعه، حقوقی دارند و اگر کسی به پزشک آسیب بزند، حتما باید از حقوق‌ پزشک دفاع شود. هر چند که جامعه پزشکی خیلی وقت‌ها از حقوق‌شان کوتاه می‌آیند و سعی می‌کنند با بزرگواری از یکسری مسائل بگذرند. به هرحال قانون از پزشکان هم مانند سایر اعضای جامعه دفاع می‌کند و سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت هم پیگیر حقوق آنها هستند. بنابراین اگر حرمت جامعه پزشکی حفظ شود، به نفع مردم است. سالانه تعداد زیادی پزشک در بحران‌های مختلف کشته می‌شوند یا در جنگ‌ها تعداد زیادی پزشک و گروه‌های مختلف پزشکی از بین می‌روند. در همه دنیا پزشکی و پرستاری شغل‌های حساسی هستند. به نظر من این قضیه باید مورد توجه قرار گیرد اما رابطه بین مردم و پزشکان در کشور ما بسیار بهتر از یک رابطه عادی است. هرچند خشونت علیه پزشکان در ایران یک موردش هم مهم است، اما این اتفاقات در کشور مساله‌ای فراگیر نیست.