بی‌تأثیری تحریم‌ها دلیل مذاکره آمریکا با ایران

روشن است که آمریکا به خاطر پیشرفت های سریع جمهوری اسلامی ایران در زمینه های گوناگون علمی، صنعتی، هسته ای، فضایی و نظامی پیشنهاد مذاکره مستقیم با ایران را داد و البته از آن مهمتر بی تأثیر شدن تحریم های اقتصادی ای بود که با شدت هر چه تمامتر علیه ایران ادامه داشت و پس از سال های طولانی تحریم، ایران یک سازگاری همراه با بی توجهی به آن پیدا کرده بود که همین امر باعث شده بود تا بسیاری از نیازهای کشور در داخل تأمین شود و البته با ترفندهای گوناگون هم نیاز به برخی کالاهای خارجی نیز برطرف شود.

هنگامی که ایران تحریم نفتی شده بود و حتی بنزین نیز به ایران فروخته نمی شد، پالایشگاه های کشور با همت داخلی توانستند بنزین مورد نیاز را تأمین کنند و اجازه ندهند که کمبود آن باعث بروز مشکلات یا اعتراضاتی شود.

همان زمان برخی در داخل به کیفیت بنزین های تولید داخل انتقاد می کردند بدون آن که توجه کنند در این شرایط چه کاری غیر از تولید بنزین داخلی می توان انجام داد؟

نکته جالب همین انتقادات تند به تولید بنزین در داخل این بود که پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید برخی از همان منتقدین در دولت مسئولیت گرفتند و اقدام به واردات بنزین نمودند، بنزینی که به ادعای آنها دارای استاندارد یورو 3 و 4 و حتی 5 بود.

قرار بر این بود که با وارد کردن بنزین باکیفیت، آلودگی هوای کلانشهرها نیز از بین برود، اما تحقیقات مجلس شورای اسلامی نشان داد که بنزین های وارداتی حتی استاندارد یور 2 را هم ندارد و آلایندگی آنها از بنزین های داخلی بیشتر است!

دلیل اصلی که آمریکا تن به مذاکره با جمهوری اسلامی ایران داد، تنها یک نکته بود، تحریم های اقتصادی ایالات متحده تأثیر خود را از دست داده و بی خاصیت شده بود، که این بی خاصیت شدن به خاطر مقاومت و ایستادگی جمهوری اسلامی ایران مقابل همه آن تهدیدات و تحریم هایی بود که اکنون هم وجود دارد.

مقامات آمریکا در دولت گذشته از باراک اوباما رئیس جمهور گرفته تا جان کری وزیر خارجه، پس از امضای برجام گفتند که اگر با ایران مذاکره و به توافق نمی رسیدیم دیوار تحریم ها علیه جمهوری اسلامی فرو میریخت.

جمله ای که اوباما گفته دقیقاً چنین است؛ «اگر توافق برجام نبود، ایران را در صندلی راننده می نشاندیم و فکر می کنم در آن صورت تحریم ها فرو می ریخت و نتیجه ای عاید ما نمی شد.»

آمریکا به درستی درک کرده بود که برجام میتواند ایران را در محدودیت های زیادی قرار دهد، و البته از فرو ریختن تحریم ها نیز جلوگیری کند.

اکنون هم که از برجام خارج شده و ترامپ آن را بدترین توافق برای آمریکا می داند، نه این که واقعاً این توافق بدترین باشد، بلکه می خواهد نشان دهد و این پیام را برساند که با وجود برجام و پایبندی ایران به تعهداتش، از توافق خارج می شود و هیچ اتفاقی هم نمی افتد اما آن کشوری که پایبند به برجام است، نمیتواند از آن خارج شود.

در این دو سال و نیم گذشته که برجام به ظاهر اجرا شده است، البته یکطرفه، ایران به خاطر آن توقعاتی که دولتمردان از برجام در میان افکار عمومی ایجاد کردند، از آن وضعیت پیش از دولت تدبیر و امید در شرایط مذاکره بیرون آمد. در واقع وعده های داده شده به واسطه برجام توقعات را در جامعه بالا برد.

اما تحقق نیافتن وعده های دولت است که باعث شد تا فضای ناامیدی در جامعه گسترش یابد، اتفاقاً آن گروه منتقد برجام اعتقاد و اصرار داشت که نباید در میان اقشار جامعه توقع کاذب ایجاد کرد.

اما اکنون چرا شرایط اینگونه شده است؟ روشن است که بی برنامگی در اقتصاد کشور باعث بروز وضعیت موجود است، اگر ناامیدی در میان مردم وجود دارد، به خاطر کارکرد دولت است که نتوانست وعده های خود را محقق کند.

آیا اروپا که اکنون ادعا می شود به خاطر خروج آمریکا از برجام مقابل ایالات متحده ایستاده، به تعهدات خود در برجام پایبند است؟ آیا اکنون که ایران همچنان پایبند به برجام است، اروپا طبق تعهدات عمل می کند؟

بیش از دو ماه از خروج آمریکا از برجام می گذرد و ما همچنان مشغول این ماجرا هستیم. برجام هنوز وقت و هزینه کشور را به خود اختصاص داده است.

آمریکا اگر در برجام باقی می ماند و تعهدات خود را اجرا می کرد باید همه پول های بلوکه شده ایران را پس می داد، باید به ایران هواپیمای مسافربری بوئینگ می فروخت، باید مبادلات بانکی را می گشود، اما اکنون از برجام خارج شده، تعهدات خود را اجرا نکرده، بخشی از پول هواپیماها را گرفته و قرارداد را لغو کرده، پول های بلوکه شده را پس نداده و ایران همچنان به برجام پایبند است.

آمریکا پای قراردادی را امضا کرده که طرف مقابل به خاطر نوع توافق نتواند از آن بیرون برود اما خود به راحتی قرارداد بین المللی را نقض کند.

چه چیزی بهتر از این می خواهد؟ آیا در تاریخ میتوان چنین نمونه ای را یافت؟ منطق حکم می کرد که آمریکا هم از برجام بیرون نرود، چرا که اهداف او در توافق هسته ای با ایران به دست آمده بود، اما آیا در وجود حاکمیت آمریکا منطق وجود دارد؟

اگر ایران به راه خود ادامه داده بود، و زیر بار مذاکره نرفته بود، شرایط اقتصادی اکنون اینگونه نبود. دلار هم به این شرایط دچار نمی شد.

اکنون هم درگیری های اروپا، کانادا، چین و روسیه با آمریکا هیچ ارتباطی با خروج واشنگتن از برجام ندارد.

آیا تیرگی روابط ترکیه و آمریکا به برجام مربوط می شود؟

اشتباه این است که هنوز همه تحولات را به برجام ربط می دهند.