رسالت امام کاظم (ع) ایجاد توازن فکرى در حرکت علمى شیعه

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح توس؛ موسی بن جعفر علیه السلام (127 یا 128 - 183 ه.ق) ملقب و مشهور به امام کاظم، امام هفتم شیعیان است که پس از شهادت پدرش امام جعفر صادق علیه السلام به امامت رسید و از سال 148 تا 183 یعنی مدت 35 سال رهبری شیعیان را بر عهده گرفت.

ایشان معاصر با چهار تن از خلفای عباسی یعنی منصور (148 تا 158)،مهدی (158 تا 169)،هادی(169 تا 170) و هارون الرشید (170 تا 183) بودند. که همگی در ضدیت با شیعه قرار گرفته، اختناق و فشار بسیاری را متوجه امام کاظم و اصحابشان نموده بودند.

ولادت و کودکی

موسی بن جعفر در سال ۱۲۸ یا ۱۲۹ هجری قمری هنگامی که امام صادق (ع) و همسرش حمیده از حج بازمی‌گشتند، در منطقه ابواء به دنیا آمد، برخی مکان ولادت ایشان را مدینه دانسته‌اند.

درباره تاریخ ولادت امام کاظم(ع) اختلاف است؛ طبری ولادت ایشان را در ذی‌الحجه و طبرسی آن را در ۷ صفر دانسته است. مادر ایشان حضرت حمیده کنیزی از اهل مغرب یا اندلس(اسپانیا) بوده است و نام پدر حمیده را صاعد مغربی (بربری) گفته اند.

برادران دیگر امام از این بانو اسحاق و محمد دیباج بوده اند. امام موسی کاظم(ع) هنوز کودک بود که فقهای مشهور مثل ابو حنیفه از او مسئله می پرسیدند و کسب علم می‌کردند.

القاب و کرامات امام کاظم (ع)

ربیع بن عبد الرحمن گفت: بخدا قسم موسى بن جعفر علیه السّلام از کسانى بود که آثار جلالت و کمال دانش و اطلاع از حقایق عالم در چهره‌اش دیده مى‌ شد، و می دانست چه کسى ادعاى مقامش را خواهد کرد و منکر امامت و جانشینش می گردد ولى این خشم را فرو می خورد و آنچه می دانست اظهار نمی کرد از همین جهت لقب کاظم یافت.

کنیه آن جناب ابو الحسن اول و ابو الحسن ماضى و ابو ابراهیم و ابو على بود معروف بعبد صالح و نفس زکیه و زین المجتهدین و وفى و صابر و امین و زاهر شد، لقب زاهر را از آن جهت یافت که اخلاق پسندیده و بخشش فراوانش درخشید.

کاظم بواسطه کظم غیظ و چشم‌ پوشى که از ستمگران میکرد بطورى که با زهر ستم آنها در زندان شهید شد. کاظم کسى است که خوف و اندوه پیکرش را فرا گرفته باشد.

مناظرات علمی امام موسی کاظم (ع)

مناظرات و گفتگوهایی از امام کاظم با برخی از خلفای عباسی، دانشمندان یهودی و مسیحی، ابوحنیفه و دیگران گزارش شده است. باقر شریف قرشی هشت گفتگو از امام کاظم، تحت عنوان مناظرات آن حضرت گرد آورده است.

امام کاظم(ع) با مهدی عباسی مناظره‌هایی درباره فدک و نیز حرمت خمر در قرآن انجام داده است. با هارون عباسی نیز مناظراتی داشته است.

از آنجا که هارون می‌خواست خویشاوندی پیامبر(ص) با خود را نزدیک‌تر از نسبت او با موسی بن جعفر نشان دهد، امام کاظم در حضور هارون به نزدیک‌تر بودنِ انتساب خویش به پیامبر تصریح کرد. گفتگوهای موسی بن جعفر با عالمان ادیان دیگر نیز معمولا در پاسخ به پرسش‌های آنان صورت گرفته که در پایان به گرویدن آنان به اسلام انجامیده است.

برخوردهای سیاسی امام موسی کاظم(ع)

دورانى که امام کاظم علیه السّلام در آن زندگى مى‌ کرد، مصادف با نخستین مرحله استبداد و ستمگرى حکّام عباسى بود.این اعمال فشار از زمان امام صادق علیه السّلام آغاز شد و تا زمان امام رضا (ع) که دوره خلافت مأمون بود با شدّت هر چه تمام تر ادامه یافت.

مردم در زمان مأمون اندکى احساس امنیت سیاسى کردند، ولى دیرى نپایید که دستگاه خلافت بدرفتارى و اعمال فشار بر مردم را دوباره از سر گرفت. فشار سیاسى عباسیان در دوره‌اى آغاز شد که پیش از آن امام باقر و صادق(ع) با تربیت شاگردان فراوان، بنیه علمى و حدیثى شیعه را تقویت کرده بودند و جنبشى عظیم در میان شیعه پدید آورده بودند.

رسالت امام موسی کاظم (ع) آن بود تا در این حرکت علمى، توازن و تعادل فکرى را میان شیعیان برقرار کنند.

عصر امام کاظم علیه السّلام دوران بسیار سختى براى شیعیان بود و در این دوران حرکتهاى اعتراض‌آمیز متعددى از ناحیه شیعیان و علویان نسبت به خلفاى عباسى صورت گرفت که از مهم ترین آنها قیام حسین بن على، شهید فخ - در زمان حکومت هادى عباسى- و نیز جنبش یحیى و ادریس فرزندان عبد الله بود که در زمان هارون رخ داد.

در واقع مهمترین رقیب عباسیان، علویان بودند و طبیعى بود که حکومت آنان را سخت تحت نظارت آنها بگیرد. امامان شیعه همگى بر لزوم رعایت تقیه پافشارى کرده و مى ‌کوشیدند تا تشکّل شیعه و رهبرى آنها را به طور پنهانى اداره نمایند، طبعا این وضعیت سبب مى‌شد تا تاریخ نتواند از حرکات سیاسى آنها ارزشیابى دقیقى به عمل آورد.

انتهای پیام/