ترامپ دوباره به ایران پیشنهاد مذاکره داد؛ چرا؟!

به گزارش شمانیوز: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، شب گذشته (چهارشنبه) پس از دیدار با امیر کویت بار دیگر به طور غیرمستقیم خواستار مذاکره با ایران شد.

وی در این خصوص به خبرنگاران گفت: «اینکه مذاکره‌ای صورت بگیرد یا نگیرد، به مقامات ایران بستگی دارد، نه به من. من همیشه در دسترس هستم!» رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در حاشیه دیدار با امیر کویت (اینجا) گفت احتمالِ دیدار با روحانی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل را رد نمی‌کند.

این برای نخستین‌بار نیست که ترامپ در لفافه از تمایل خود به مذاکره با ایران صحبت می‌کند. او از زمانی که از برجام خارج شده تا لحظه تنظیم این مطلب دستکم پانزده‌بار در سخنرانی‌ها یا در توییت‌های خود علنا یا تلویحا خواستار مذاکره با ایران شده است؛ یعنی تقریباً هفته‌ای یکبار!

«دیوید پولاک» پژوهشگر ارشد «اندیشکده واشنگتن برای سیاست‌گذاری خاور نزدیک» چندی پیش در مقاله‌ای نوشت: "پیشنهاد مذاکره به ایران، ضرری برای آمریکا ندارد اما در عوض، فشار داخلی و بین‌المللی را بر ایران افزایش می‌دهد." وی در ادامه تصریح کرد: «مقامات ایران تقریبا به طور قطع چنین پیشنهادی را رد خواهند کرد چراکه ایدئولوژی آنها مبتنی بر مقاومت در برابر "خودبزرگ‌بینی جهانی" آمریکاست، اما در هر حال، دورنمای این پیشنهاد، به طرح آن می‌ارزد چون [به مردم ایران و جهان] نشان خواهد داد چه کسی طرفدار مذاکره است!»

پیشنهاد مذاکره برای افزایش فشار بر ایران
با توجه به چنین نگاهی، به آسانی می‌توان دریافت که هدفِ نخستِ ترامپ از پیشنهادِ مذاکره، اختلاف‌افکنی میان مردم و حاکمیت است تا از این طریق، فشار داخلی و بین‌المللی را برروی ایران افزایش دهد؛ همچنانکه خود او نیز شب گذشته همچون دفعات قبل، توپ را در زمین ایران انداخت و دوباره مدعی شد که هر زمان که مقامات ایران تمایل داشته باشند او نیز آماده‌ی مذاکره است. این رویکرد در کنار تحریم اقتصادی و حمایت از ناآرامی‌های داخلی در ایران و طرح ادعاها درباره انتقال پول برجام به خارج از کشور و حمایت ایران از تروریسم (!)، بیانگر نوع جدیدی از جنگ است که از آن تحت عنوان جنگ هیبریدی (یا ترکیبی) یاد می‌شود.

البته ترامپ همواره در اظهارات خود وانمود کرده است که مذاکره با ایران برای او مهم نیست همانطورکه شب گذشته نیز گفت: «برایم مهم نیست که آیا سران ایران خواستار گفت‌وگو هستند یا خیر!» اما علاقه او به رویارویی مستقیم با مقامات ایرانی به حدی است که پس از رد پیشنهاد مذاکره او از سوی ایران، «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که رئیس‌جمهور آمریکا در 26 سپتامبر (4 مهر) همزمان با برگزاری اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، [در اقدامی غیرمعمول] ریاست نشستی را درباره ایران در شورای امنیت سازمان ملل برعهده خواهد گرفت و روحانی نیز می‌تواند در این نشست شرکت کند!

نگرانی از افزایش قیمت سوخت و شکست انتخاباتی جمهوری‌خواهان
از سوی دیگر، ترامپ به دلیل انتقادات شدیدی که در عرصه سیاست خارجی بر او وارد است، برای مقاصد سیاسی داخلی خود به یک «دستاورد دیپلماتیک ملموس» نیاز دارد. به بیان واضح‌تر، انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره نزدیک است و با توجه به اکثریت شکننده جمهوری‌خواهان در سنا، ترامپ برای پیروزی هم‌حزبی‌هایش در این انتخابات، باید در فرصت کوتاهی که تا ماه نوامبر در اختیار دارد، کفه ترازو را تا جای ممکن در برابر دموکرات‌هایی که برجام را در کارنامه خود دارند، به نفع جمهوری‌خواهان سنگین کند. بویژه آنکه پروپاگاندای رسانه‌ای او و دولتش درباره مصالحه با کره شمالی نیز نه تنها دستاورد عملی قابل‌قبولی نداشته بلکه در روزهای اخیر در پی زیاده‌خواهی‌های طرف آمریکایی واکنش‌های گلایه‌آمیزی را نیز از سوی پیونگ‌یانگ به همراه داشته است.

به همین دلیل، ترامپ با وجود آنکه بی‌تعهدی خود را نسبت به توافقات مهم بین‌المللی از جمله برجام، توافق آب و هوایی پاریس، پیمان تجاری دو سوی اقیانوس آرام (ترنس-پسیفیک) و قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) ثابت کرده، تنها با ژست طرفداری از مذاکره با ایران، به دنبال آن است که در کوتاه‌مدت از منافع انتخاباتی برگزاری دیدار با مقامات ایران بهره‌مند شود. او علیرغم اینکه در اغلب سخنرانی‌های خود، خروج از توافقِ به زعمِ او وحشتناک هسته‌ای با ایران را در زمره موفقیت‌های دوران ریاست‌جمهوری خود به حساب می‌آورد، اما از پیامدهای سیاسی این اقدام و پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات نوامبر واهمه دارد و این مسئله را به خوبی در توییت‌های خود و با سفرهایی که در حمایت از نامزدهای جمهوری‌خواه به سراسر آمریکا انجام می‌دهد، نشان داده است.

طبق گفته کارشناسان، در حال حاضر، افزایش بهای سوخت در آمریکا در پی نگرانی بازار نفت از تحریم ایران، مهمترین فاکتوری است که پیروزی جمهوری‌خواهان را در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره به خطر انداخته است و با توجه به تقارن این انتخابات با زمان اجرا شدن تحریم‌های نفتی کشورمان، این مشکل، به اذعان بلومبرگ، تنها به دست ایران قابلِ حل است.

بر این اساس، حتی یک پالس مثبت از سوی ایران برای مذاکره نیز می‌تواند آرامش را ولو به طور موقت به بازار نفت بازگرداند و ترامپ را در آستانه انتخابات کنگره به هدف کوتاه‌مدتش که همان پیروزی دوباره جمهوری‌خواهان است، برساند. در غیر این صورت، او باید دستکم تا پایان دوره اول ریاست‌جمهوری خود با سلطه دموکرات‌هایی در کنگره دست و پنجه نرم کند که طی یک سال و نیم گذشته نشان داده‌اند حتی با وجود اقلیت بودن نیز از هیچ تلاشی برای ممانعت از تحقق وعده‌های انتخاباتی او فروگذار نمی‌کنند.

مذاکره با ایران، راهی برای فرار از استیضاح
افزون بر این، تشدید گمانه‌زنی‌ها درباره استیضاح احتمالی ترامپ در صورت تسلط یافتن دموکرات‌ها بر مجلسین کنگره (مجلس نمایندگان و مجلس سنا) نیز این روزها بر بار نگرانی‌های او افزوده است. مخالفان ترامپ از ابتدای ریاست‌جمهوری او امیدوار بوده‌اند که اثبات تبانی ستاد انتخاباتی او با روس‌ها از سوی بازپرس ویژه این پرونده بتواند برای اولین بار در تاریخ ایالات متحده یک رئیس‌جمهور را از قدرت پایین بکشد اما اکنون رسوایی پرداخت حق‌السکوت به یک بازیگر زن فیلم‌های مستهجن برای کتمان کردن رابطه جنسی خود با ترامپ و اعترافاتی که وکیل سابق او اخیرا علیه تخلفات مالی او در زمان انتخابات انجام داده، امید آنها را برای پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات کنگره و استیضاح رئیس‌جمهور پررنگ‌تر کرده است.

در این میان، نامحبوب بودن ترامپ برای قشر قابل توجهی از جامعه آمریکا و سیاست‌های جنجالی او در رابطه با همسایگان، متحدان اروپایی، شرکای تجاری و ناتو و همچنین بی‌توجهی او به پیمان‌ها و توافقات بین‌المللی نیز باعث شده واژه استیضاح بیش از هر رئیس‌جمهور دیگری با نام او همنشین شود و اگر او نتواند به هر طریقی از جمله نشستن پای میز مذاکره با ایران، شانس موفقیت انتخاباتی جمهوری‌خواهان را تا دو ماه دیگر افزایش دهد، بعید نیست که گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال استیضاح و برکناری او رنگ واقعیت به خود بگیرد.