انتخابات در کشوری با پیچیده‌ ترین ساختار سیاسی در اروپا/ آیا «برلوسکونیِ بوسنی» پیروز میدان می شود؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، یورو نیوز در گزارشی نوشت: مردم بوسنی و هرزگوین در حالی فردا یکشنبه پای صندوق‌ های رای می‌ روند که کشورشان شاهد آمار بالای بیکاری و فساد است؛ چیزی که سبب فرار روزافزون مغزها از این کشور شده است.

کارشناسان بر این باورند که مسئولان سیاسی بوسنی از اداره کردن مسائل روزمره کشور و ارائه خدمات به شهروندان غافل شده و بر مسئله اختلاف های قومیتی که در دهه 1990 به جنگ داخلی انجامید، بیش از حد متمرکز شده‌ اند.

نظام حکومتی بوسنی چگونه عمل می‌ کند و چرا تا این حد پیچیده است؟

نظام کنونی بوسنی و هرزگوین محصول توافق صلحی است میان صرب‌ های بوسنی از یک سو و مسلمانان و کروات‌ های این کشور از سوی دیگر که به جنگ داخلی 1995 - 1992 پایان داد. اکنون قرار است در بوسنی انتخاباتی برگزار شود که در نتیجه آن ترکیب مجلس و ریاست جمهوری این کشور روشن خواهد شد، اما شیوه آن با روش رایج در کشورهای دیگر اروپایی بسیار متفاوت است.

بوسنی و هرزگوین در حال حاضر به دو قسمت تقسیم شده است: فدراسیون بوسنی و هرزگوین که شامل بوسنیایی‌ ها و کروات‌ های عمدتا مسلمان است و جمهوری صربسکا که شامل شهروندان صربی‌ تبار این کشور است. رئیس جمهور و اعضای مجلس این دو حکومت به طور جداگانه در انتخابات فردا یکشنبه برگزیده خواهند شد.

فدراسیون بوسنی و هرزگوین خود به 10 استان دیگر تقسیم می‌ شود که هر کدام مجلس و دولت خود را دارد.

در این کشور حتی رئیس جمهوری ملی هم از طریق توافقی انتخاب می‌ شود. به این ترتیب که به جای یک رئیس جمهور، یک شورای سه نفره وجود دارد که هر کدام از اعضای آن نماینده یک گروه از قومیت‌ های کشور یعنی بوسنیایی‌ ها، کروات‌ ها و صرب‌ ها هستند.

بازیگران صحنه سیاست بوسنی چه کسانی هستند؟

بازیگران اصلی صحنه سیاست بوسنی و هرزگوین چه کسانی هستند؟ رئیس جمهوری ملی که نماینده کشور در صحنه بین‌ المللی است، طبعا دارای مقامی است که بیش از بقیه به چشم می‌ آید. بیش از 12 کاندیدا برای کسب سه پست اصلی در درون شورای ریاست با یکدیگر رقابت می‌ کنند. «ملادن ایوانیچ» رئیس کنونی شورای ریاست جمهوری و «میلوراد دودیک» که به نظر می‌ رسد اقبال بیشتری نسبت به بقیه داشته باشد، به نمایندگی از صرب‌ های بوسنی کاندید شده‌ اند. دودیک در کارزار خود برای کسب خودمختاری بیشتر و حتی جدا شدن منطقه صرب‌ نشین بوسنی از این کشور تبلیغ می‌ کند.

«دراگان کوویچ» به امید پیروزی برای نمایندگی کروات‌ های بوسنی کاندیدای انتخابات شده است و به مانند دودیک او هم مایل است منطقه‌ ای خودمختار در بوسنی بسازد که کروات‌ ها خودشان بر آن حکومت کنند.

«زلیکو کومسیچ» که تمایلات ضد ناسیونالیستی دارد، رقیب اصلی این دو کاندیدا به شمار می‌ رود. «یاسمین مویانوویچ» تحلیل‌ گر مسائل سیاسی بوسنی بر این باور است که بوسنیایی‌ ها احتمالا میان «شفیق جعفروویچ» و «فخرالدین رادونچیچ» یکی را برخواهند گزید. رادونچیچ یک سرمایه‌ دار مالک رسانه است که او را «برلوسکونیِ بوسنی» هم می‌ نامند. او در نظرسنجی‌ ها پیشتاز است اما از سوی دیگر، برخی او و حزب متبوعش را به داشتن پیوندهایی با جرایم سازمان یافته متهم می‌ کنند.

جعفروویچ هم حزبی «باقر عزت بگوویچ» رئیس جمهور فعلی، یکی از سه عضو شورای ریاست جمهوری کنونی است. در واقع از میان اعضای کنونی شورای ریاست جمهوری، تنها باقر عزت بگوویچ برای کاندیداتوری در این دوره ثبت نام نکرده است.

مشکلات اصلی کشور چیست؟

نرخ بیکاری جوانان در بوسنی در سال 2017 به رقم بسیار بالای 54.8 درصد رسید؛ مسئله ای که قطعا با مشکل دیگر کشور یعنی فساد نهادینه شده در کشور در ارتباط بوده و سبب مهاجرت بسیاری از افراد از کشور شده است.

کارشناسان بوسنی می گویند نظام سلامت در این کشور در حال فروپاشی است، زیرساخت های عمومی با مشکل روبرو هستند و کیفیت آموزش در حال سقوط آزاد است.

فرار مغزها از کشور در 4 سال اخیر چنان گسترده و فاجعه‌ بار بوده است که همه احزاب سیاسی کشور مجبور شده‌ اند به عنوان یک معضل ملی به آن بپردازند.

یاسمین مویانوویچ می گوید: «کاهش نرخ رشد جمعیت در بوسنی به این مشکل دامن زده است. ما در کوتاه مدت با یک ریزش جمعیتی بزرگ مواجه خواهیم شد.»

اما از این مشکلات عملا و به صورت هدفمند صحبتی نمی‌ شود. گفتمان سیاسی حول محور ناسیونالیسم، ترس واهی از دشمن و ناسیونالیسم افراطی می‌ چرخد. شعار احزاب ملی‌ گرا یکی از این دو است: «طرف مقابل را می‌ کشیم» یا «نمی‌ گذاریم طرف مقابل شما را بکشد».

هنوز حدود 7 هزار نفر از همه قومیت‌ ها از آوارگان جنگ داخلی بوسنی در اردوگاه‌ های موقت در این کشور به سر می‌ برند.

فساد در بوسنی در چه حدی است؟

یکی از ناظران انتخابات بوسنی روز پنج شنبه گذشته اعلام کرد که آغاز کارزار انتخاباتی در بوسنی با موارد بی سابقه فساد، نقض حقوق تبلیغاتی کاندیداها، سوء استفاده از اموال عمومی و سخنان نفرت پراکنانه همراه بوده است. سخنان کاندیداها در برخی موارد حاوی مطالب تند قومیتی با اشاره به جنگ سه ساله بوسنی بوده است. این رویدادها بار دیگر موضوع پیوستن بوسنی به اتحادیه اروپا و ناتو را مورد تردید قرار داده است.

از سوی دیگر گزارش‌ هایی در دست است که نشان می‌ دهد احزاب نماینده صرب‌ ها، مسلمانان و کروات‌ های بوسنی در انتخابات پیش رو اقدام به «خریدن» آراء کرده‌ اند. کاندیداهای همه احزاب به سراغ کارکنان دولت رفته و با تشویق آنها به رای دادن به نفع خود، برخی خدمات دولتی از جمله معاینات پزشکی را در اختیار آنان قرار داده‌ اند.

«ایوانا کورایلیچ» مسئول برنامه ناظران شفافیت انتخاباتی در بوسنی می‌ گوید: این فساد سیاسی به حدی است که فعالیت احزاب سیاسی کاملا با کارهای دولتی مخلوط شده است. به گفته او، این حد فساد آشکار از جنگ بوسنی در دهه 90 تاکنون سابقه نداشته است.

تهدیدها و حملات مستقیم به افراد نیز از جمله حربه‌هایی است که احزاب سیاسی بوسنی برای به دست آوردن رای از آن استفاده می‌ کنند. همه این موارد در گذشته نیز در این کشور وجود داشته، اما هرگز تا این حد آشکار نبوده است.

آیا امیدی برای بهبود وضعیت در بوسنی هست؟

مویانوویچ، تحلیل‌ گر سیاسی می‌ گوید تا زمانی که کوویچ و دودیک اوضاع سیاسی در بوسنی را به کنترل در نیاورند وضعیت در این کشور اصلاح نخواهد شد. به باور این کارشناس، هر دوی این شخصیت‌ های سیاسی باید بدون در نظر گرفتن قومیت، نسبت به بهتر کردن اوضاع در کل کشور اقدام کنند.

دودیک زمانی که در سال 1998 وارد صحنه سیاست بوسنی شد، برای آمریکا و اتحادیه اروپا چهره ناشناخته‌ ای بود. او قدرت را از دست داد، اما در سال 2006 مجددا به قدرت بازگشت و این بار به چهره‌ ای ملی گرا و افراطی بدل شد. او نه تنها نسل‌ کشی سربرنیتسا در جریان جنگ بوسنی را انکار کرد، بلکه هر گونه جنایت جنگی نیروهای ناسیونالیست صرب در آن جنگ را نیز منکر می‌ شود. برای همین انتظار نمی‌ رود که او به سادگی دست از قدرت بردارد و پیوند خود با روسیه را قطع کند.

آیا اوضاع درست خواهد شد؟ مویانوویچ در این مورد بسیار بدبین است. او بوسنی را کشوری در حال ورشکستگی می‌ داند که امید چندانی به نجات آن نیست. به گفته او، جامعه جهانی و به ویژه اتحادیه اروپا فکر اصلاح بنیادین قانون اساسی و ساختار سیاسی در بوسنی را به کلی رها کرده‌ اند.

اکنون باید دید که نتیجه انتخابات روز یکشنبه می‌ تواند امیدی را برای آغاز اصلاحات در بوسنی روشن کند یا این که رقابت‌ های ناسالم بر سر قدرت سیاسی همچنان دامنگیر این کشور حوزه بالکان خواهد ماند.