اختلال های شایع در کودکان، سندرم جیانوتی چیست؟

اکرودرماتیت [اکرودرماتایتس] یا سندرم جیانوتی - کروستی یک اختلال شایع است که به طور معمول کودکان سنین 3 تا 15 ساله دچار آن می‎شوند. نام کامل این بیماری "اکرودرماتیت پاپیولر دوران کودکی" است.

اکرودرماتیت باعث ایجاد تاول‌های قرمز یا بنفش رنگ خارش‌دار بر روی بدن می‌شود. کودکان همچنین ممکن است به نفخ شکم، تب، ورم و ناسور شدن گره‎های لنفاوی دچار شوند.

اگرچه اکرودرماتیت خود به تنهایی مُسری نیست، ویروس‌های مسبب آن مسری هستند. این بدان معنی است که کودکانی که مکرراً با یکدیگر تماس دارند ممکن است دچار یک ویروس شوند و همزمان به اکرودرماتیت مبتلاء گردند.

اکرودرماتیت در عین حال ممکن است در خواهران و برادران کودکانی که خود پیشتر دچار این بیماری شده‌اند ایجاد گردد. این مورد برخی از مواقع ممکن است تا یک سال پس از بروز مورد اولیه ایجاد شود.

اعتقاد بر آن است، کودکانی که دچار این بیماری می‌شوند حتی پس از رفع تمامی علایم بیماری کماکان آن را در خود دارند.

اکرودرماتیت بیشترین میزان شیوع را در فصل‌های بهار و تابستان دارد. این بیماری به شکل معمول بین 4 تا 8 هفته طول می‎کشد اما در عین حال احتمال دارد تا 4 ماه ادامه پیدا کند. اکرودرماتیت معمولاً بدون نیاز به درمان پزشکی یا بروز عوارض خود به خود برطرف می‌شود.

در طول یک دوره سه تا چهار روزه، نقطه‎های سرخ رنگی روی پوست کودک ایجاد می‎شود. این نقطه‎ها یا لکه‎ها ممکن است در هر قسمتی از بدن بروز کنند اما بیشترین شیوع آنها مربوط به بازوها، ران‎ها و باسن است.

در اغلب موارد بیماری لکه‎های مزبور به تدریج به سمت بالا و به طرف صورت پیشروی می‎کنند. همچنان که بیماری دوره پیشرفت خود را می‌گذراند، نقطه‌های سرخ رنگ ممکن است به رنگ بنفش چرخش کنند. این اتفاق اغلب زمانی بروز می‎کند که کاپیلاری‌ها (رگ‌های خونی کوچک) شروع به نشت خون به داخل ناحیه آسیب دیده می‎کنند.

این لکه‌ها در نهایت به تاول‌های خارش‌داری تبدیل می‎شوند که پر از مایعند.

بچه در عین حال ممکن است دچار ورم و افتادگی در ناحیه شکم و گره‎های لنفاوی شود. این علایم ممکن است در هر قسمتی از بدن بین 2 تا 3 ماه ادامه داشته باشند.

وجود یک لکه مسی رنگ پوستی در عین حال می‌تواند نشانه ابتلاء به اکرودرماتیت باشد. لکه احتمال دارد که تخت یا هموار بوده و در لمس سفت احساس شود.

اگر هپاتیت B علت زیربنایی بروز اکرودرماتیت باشد، این امکان وجود دارد که پوست و چشم‎های بچه ته‌رنگی زرد به خود بگیرند. این وضعیت علامت یرقان است. یرقان به طور معمول در طول فاصله 20 روز پس از آغاز علایم ظاهر می‎شود.

اگرچه میزان کلی شیوع اکرودرماتیت دوران کودکی نامشخص است، این بیماری نوعی اختلال نسبتاً خفیف تلقی می‎شود. به هر حال، در طول سالیان گذشته چندین مورد همه‌گیری اکرودرماتیت گزارش شده است.

کارشناسان اعتقاد دارند که این موارد اپیدمی بر اثر عفونت‌های ویروسی ایجاد شده‌اند، که می‎توانند محرک بروز اکرودرماتیت در کودکان باشند. در سطح ایالات متحد آمریکا، ویروسی که بیشترین ارتباط را با اکرودرماتیت کودکی دارد ویروس اپشتین - بار (EBV) است.

ویروس اپشتین - بار یک عضو خانواده ویروس هرپس است، یکی از شایع‌ترین ویروس‌هایی که در سطح جهان مردم را آلوده می‎کند. ویروس اپشتین - بار از طریق مایعات بدن به ویژه بزاق گسترش پیدا می‎کند.

اگرچه ویروس اپشتین - بار یک علت شایع اکرودرماتیت کودکان است، چند نوع عفونت دیگر شامل موارد فهرست زیر نیز می‎توانند به ایجاد اختلال مزبور منجر شوند:

- HIV

- هپاتیت A، هپاتیت B، و هپاتیت C

- سیتومگالوویروس (ویروس شایعی که به طور معمول باعث ایجاد علایم نمی‌شود)

- انتروویروس (ویروس شایعی که می‎تواند باعث ایجاد علایم شبه سرماخوردگی و عفونت شدید سیستم تنفسی شود)

- روتاویروس (ویروس شایعی که باعث ایجاد اسهال در اطفال می‌شود)

- سرخجه (عفونت ویروسی مسبب ایجاد راش)

- ویروس کوکس‌ساکی (عفونت ویروسی خفیفی که باعث ایجاد زخم‎ها و راش‎هایی در کودکان خردسال می‎شود)

- ویروس‎های پاراآنفلوانزا (گروهی از ویروس‌ها که سبب بیماری‎های تنفسی در نوزادان و کودکان خردسال می‎شوند)

- ویروس سینسیشال تنفسی (RSV) (ویروس شایعی که باعث بروز علایم خفیف شبه سرماخوردگی در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان می‎شود اما می‎تواند برای نوزادان و کودکان خردسال خطرناک باشد)

در موارد بسیار نادر واکسن‎های مورد استفاده برای برخی بیماری‎های ویروسی شامل موارد زیر می‎تواند باعث ایجاد اکرودرماتیت شود:

- پولیوویروس

- هپاتیت A

- دیفتری

- آبله

- آبله مرغان

- سیاه سرفه

- آنفولانزا

پزشک متخصص بیماری‌های کودکان می‎تواند اکرودرماتیت را به سادگی با نگاه کردن به پوست بچه و پرسش در مورد علایم مبتلابه وی تشخیص دهد. پزشک در عین حال ممکن است برخی تست‌ها را برای کمک به تشخیص استفاده کند. بعضی از تست‌های مورد استفاده در این مورد عبارتند از:

- تست خون یا ادرار برای ارزیابی میزان بیلی‎روبین، که می‎تواند نشان دهنده وجود هپاتیت باشد

- تست خون برای بررسی آنزیم‌های کبدی غیر نرمال، که می‎تواند نشانه‎ای از وجود هپاتیت باشد

- تست خون برای بررسی وجود آنتی‎بادی‎های ویروس اپشتین - بار، که می‎تواند نشان دهنده وجود عفونت EBV باشد

- بیوپسی پوست برای بررسی دیگر اختلالات پوستی که ممکن است به شکل راش‌هایی مثل کرم حلقوی یا اگزما مطرح باشند

- آزمایش خون برای تعیین میزان زینک و از تشخیص خارج کردن اکرودرماتیت انتروپاتیکای ژنتیکی که شکل نادری از اکرودرماتیت است

اکرودرماتیت به خودی خود نیازی به درمان ندارد، و اختلال مزبور معمولاً خود به خود از بین می‎رود بی‎آنکه هیچ عارضه‌ای ایجاد کند. در هر حال، پزشک بر یافتن علت زیربنایی متمرکز می‎شود و سعی می‌کند تا هر گونه اختلال مشخص مطرح در این مورد را درمان کند.

علایم اکرودرماتیت به طور معمول در فاصله حدود 4 تا 6 هفته پس از آغاز علایم فروکش می‎کنند. به هر حال، احتمال ادامه علایم تا 4 ماه وجود دارد. در این اثناء، امکان استفاده از کرم‎های حاوی هیدروکورتیزون برای تسکین خارش وجود دارد. در صورتی که کودک دچار آلرژی باشد داروهای آنتی‎هیستامین نیز تجویز می‎شود.

اگر مشخص گردد که هپاتیت B علت ایجاد اکرودرماتیت است، بروز آن در هر نقطه از بدن به 6 ماه تا 1 سال زمان نیاز دارد تا کبد بهبود یابد. نامحتمل است که کودک دچار این اختلال مجدداً دچار آن شود.

در صورتی که کودک دچار هر یک از علایم اکرودرماتیت شده باشد باید بلافاصله به دکتر مراجعه شود. این موضوع اهمیت دارد که علت بروز اکرودرماتیت در اولین فرصت ممکن درمان گردد.

وقتی کودک تحت درمان قرار گیرد علایم فروکش خواهند کرد و بچه بدون مواجهه با هر عارضه‎ای یا اثرات درازمدت بهبود خواهد یافت.

از آنجا که به نظر می‎رسد اکرودرماتیت بر اثر برخی ویروس‌ها ایجاد می‎شود، تنها راه برای پیشگیری از این بیماری اجتناب از ابتلاء به عفونت ویروسی است. والدین باید مطمئن شوند که بچه دست‌های خود را منظماً می‎شوید و از تماس با هر فرد مریض خودداری می‎کند.

اگر کودک علایمی از بیماری را نشان می‌دهد، باید برای درمان در اولین فرصت ممکن به پزشک ارجاع داده شود.