غرب در ماجرای خاشقجی تا کجا پیش خواهد رفت


غرب در ماجرای خاشقجی تا کجا پیش خواهد رفت

تهران- ایرنا- پرونده قتل «جمال خاشقجی» خبرنگار منتقد سعودی بر مناسبات ریاض و غرب سایه افکنده به طوری که اروپا و آمریکا هر کدام به نوعی سیاست های عربستان را زیر سوال برده و خواستار شفاف سازی این پرونده شده اند. حال باید دید که واشنگتن و بروکسل در این موضوع حقوق بشری تا کجا پیش خواهند رفت؟

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، از دهم مهرماه که خبرنگار منتقد سعودی پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد تا به امروز نزدیک به یک ماه می گذرد. در این مدت عربستان هدف حملات انتقادی مقامات، نهادها و رسانه های جهان قرار گرفته است؛ کشوری که تا یک ماه گذشته خود را بازیگر موثر و همپیمان غرب می دانست با مطرح شدن این پرونده، موضعی تدافعی اتخاذ کرده و در لاک دفاعی فرو رفته است.
با این که تقریبا همه متحدان عربستان یکصدا چنین جنایتی را محکوم کرده و خواستار شفاف سازی و پاسخ قانع‌ کننده از سوی مقامات ریاض شده اند اما در این میان برخورد آمریکا و اتحادیه اروپا با ریاض در رابطه با رخداد مذکور قابل ملاحظه بوده است.
سیاست «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در قبال سعودی ها از همان دوره رقابت های انتخاباتی 2016 با تشبیه عربستان به گاو شیرده مشخص بود. او در نخستین سفر خارجی خود نیز ریاض را برگزید و توافق تسلیحاتی 110 میلیارد دلاری با سعودی ها امضا کرد و رقص شمشیر او با سران عربستان هنوز از ذهن مردم جهان پاک نشده.
پول و نفت عربستان در مقابل تسلیحات آمریکایی تاکنون این دو کشور را در کنار یکدیگر نگهداشته و برخی آمارها حاکی از آنند که ریاض بیش از 60 صد سلاح های خود را از آمریکا تامین می کند. اینک اما پرونده خاشقجی به گره ای در مناسبات آنها تبدیل شده که گشودن آن به آسانی انجام نخواهد گرفت.
به باور کارشناسان، آمریکا به دلیل فشارها و هیجانات بین المللی نمی تواند به جنایت مخوف سران ریاض بی اعتنا باشد، ضمنا فشار بر ریاض با این حربه برای کسب امتیازهای بیشتر شاید دلیل دیگری بر مواضع خصمانه مقامات کاخ سفید است.
چند روز پیش «جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا در کنفرانس موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک در منامه بحرین گفت که ماجرای خاشقجی اعتماد و احترام آمریکا نسبت به متحد سنتی خود، عربستان سعودی را خدشه دار کرده است. وی همچنین با اشاره به ابطال ویزای ورود به ایالات متحده برای 21 شهروند سعودی تاکید کرد که کشورش با روشن شدن بیشتر جزئیات مربوط به این قتل، اقدامات متناسب دیگری اتخاد خواهد کرد.
مواضعی از این قبیل بارها از زبان ترامپ هم جاری شده و وی رفتار ریاض را در پرونده قتل خاشقجی بدترین پنهان ‌کاری تاریخ نامیده و «جینا هاسپل» مدیر آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را برای رسیدگی به این پرونده به ترکیه فرستاده است.
اما به باور ناظران دور از ذهن به نظر می رسد که این پرونده به روابط اقتصادی آمریکا و عربستان خلل وارد کند، همان طور که ترامپ در یک کنفرانس خبری در کاخ سفید به رغم ابراز نارضایتی از عربستان، گفت که در عین حال نمی‌ خواهد سرمایه گذاری عربستان را از دست بدهد. متیس نیز در ارتباط با توافق تسلیحاتی دو کشور اعلام کرده بود که پنتاگون تغییری در قرارداد 110 میلیارد دلاری فی مابین نخواهد داد.
همزمان با موج اعتراضی در آمریکا، رهبران اروپا نیز به قتل خاشقجی واکنش نشان دادند. پارلمان اروپا پنجشنبه سوم آبان قطعنامه‌ای را برای انجام «تحقیقات بین‌المللی مستقل و بی طرفانه» درباره مرگ خبرنگار سعودی تصویب کرد. بر پایه قطعنامه مذکور، در صورت اثبات قتل روزنامه‌گار منتقد سعودی از سوی عربستان، تحریم‌ هایی در حوزه فروش تسلیحات علیه ریاض اعمال خواهد شد.
گزارش ها حاکی از آن است که 22 درصد از تسلیحات سعودی ها از سوی انگلیس تامین می شود و کشورهایی همچون فرانسه، اسپانیا، سوئیس، آلمان، ایتالیا، کانادا، ترکیه و سوئد در مراحل بعدی تامین کنندگان تسلیحات عربستان قرار دارند.
هر چند اتحادیه اروپا مسائل حقوق بشری را در مناسبات خارجی خود لحاظ می کند اما گویی محتوای این قطعنامه به مذاق برخی رهبران اتحادیه خوش نیامده که «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه از آن جمله به شمار می رود. وی در این زمینه گفته است که ارتباطی بین منع فروش تسلیحات به عربستان و مرگ خاشقچی نمی بیند.
هراس سعودی ها از تشدید و تداوم اجماع بین المللی علیه آنها، تحریم تسلیحاتی و کاهش مناسبات ریاض با غرب و جهان، بسترساز عقب نشینی آشکار مقامات آل سعود شده است به طوری که آنها تا کنون سه بار روایت خود را از قتل خاشقجی تغییر داده اند (روایت هایی از کتمان تا پذیرش قتل عمد).
سرانجام دادستان عمومی عربستان این نتیجه را منعکس ساخته که قتل این روزنامه‌ نگار از روی عمد اتفاق افتاده است. ضمن این که عربستان ترجیح داده با اخراج چند نفر از دستیاران ولیعهد و بازداشت نزدیک به 20 نفر دیگر، مقامات عالی رتبه این کشور را در حاشیه امن قرار دهد.
البته اجلاس «داووس صحرا» نیز آزمونی بود که عربستان به اهمیت رعایت حقوق بشر و برخورد هر چند ظاهری با عاملان قتل پی ببرد. در نشستی که چند روز پیش با هدف جذب سرمایه‌گذاری‌ برای نیل به چشم ‌انداز 2030 در ریاض برگزار شد، شمار زیادی از نمایندگان کشورها، سازمان ها و شرکت های بین المللی در آن حضور نیافتند؛ موضوعی که زنگ خطری برای ریاض بود تا هر چه سریعتر به تعدیل رویکرد خود اقدام کند.
پژوهش**9242**1552

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه بین‌الملل

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


ماجرای ترک یک برنامه تلویزیونی توسط زهرا شجاعی