اختلال حواس پرتی در کودکان، دائما چیزها را فراموش می‌کند

این پیشامد که نهار خوردن را فراموش کنیم و یا چترمان را گم کنیم، امری طبیعی است که بعضی از ما به آن عادت نیز کرده‌ایم. کودکان به‌ویژه مستعدِ فراموشی یا گم کردن هستند که گرچه یک رخداد طبیعی است، اما درعین‌حال، کلافه کننده، وقت‌گیر و گران نیز هست.

صدای کودکان پای تلفن می‌گوید: مامان من کفش‌های ورزشی‌ام رو فراموش کرده‌ام، می تونی اونارو به مدرسه بیاری؟ یا اینکه: کتاب ریاضی من کجاست؟ یادمه که اونو به خونه آوردم.

معمولاً تا هفت‌سالگی، این والدین هستند که تمام چیزها را برای کودکشان به خاطر می‌آورند. بعدازآن، والدین فرض را بر این می‌گذارند که کودکان می‌توانند به‌طور فزاینده‌ای مسئولیت قبول کنند. بااین‌حال، معمولاً کودکان بزرگ‌تر به خود اجازه می‌دهند که فراموش‌کار باشند زیرا می‌توانند برای جبران آن، به امید پدر و مادرشان باشند.

بعضی از کودکان بسیار حواس‌پرت هستند و تنها هنگامی به یاد می‌آورند که دیگر کار از کار گذشته است. حواس‌پرتی می‌تواند نشانۀ بیماری اختلال در توجه باشد ولی معمولاً صرفاً یک علامت فراموش‌کاری است.

به خاطر آوردن و از پیش برنامه‌ریزی کردن، مهارت‌هایی هستند که باید پرورش یابند. سعی کنید با راه‌حل‌های زیر به کودک کمک کنید که کم‌تر فراموش کند.

همین الآن شروع کنید و از گم کردن‌های بعدی پیشگیری کنید.

یک الگوی سازنده و یک برنامه برای عمل ترتیب دهید که روند استقلال و مسئولیت‌پذیری را پرورش دهد.

- به کودک جای مشخصی برای نگهداری اشیائش بدهید. اطمینان حاصل کنید که کودک جالباسی اختصاصی و جای به‌خصوص برای اسباب‌بازی‌ها و کتاب‌هایش، دارد. به این جاهای اختصاصی برچسب بزنید و از همان ابتدا از آن‌ها به‌طور مداوم استفاده کنید. کودک از شما تقلید خواهد کرد و درنتیجه، مهارت‌های سازمان‌دهی‌اش رشد خواهند کرد.

- از تحسین استفاده کنید. هنگامی‌که کودک دنبال چیزی می‌گردد و آن را در جای مخصوصش پیدا می‌کند، او را برای قرار دادن شیء در جای مناسب تحسین کنید.

هنگامی‌که کتش را به جالباسی آویزان می‌کند و یا این‌که یک اسباب‌بازی را در جای خودش قرار می‌دهد، نکاتی را دربارۀ بازدهی کارش و اینکه چقدر آسان‌تر دفعۀ بعد می‌تواند کتش یا اسباب‌بازی‌اش را پیدا کند، ذکر کنید.

- به او آموزش دهید که از پیش برنامه‌ریزی کند. با بزرگ‌تر شدن کودک، راهبردهای سازمان‌دهی خودتان را به او نشان دهید (این امر ممکن است مستلزم این باشد که خودتان چنین مهارت‌هایی را به دست آورید).

به کودک یک تقویم بدهید و در بعدازظهر روزهای آخر هفته برنامه هفتۀ آینده را مرور کنید و به او کمک کنید که فهرستی از چیزهایی که باید به یاد داشته باشد را تهیه کند. بر روی تقویم ساعات و روزهای مهمانی‌ها و قرارها را ثبت کنید. گاهی یک فهرست یادآور روزانه نیز کمک می‌کند. تمام موضوعاتی را که کودک باید در آن روز به یاد بیاورد، ثبت کنید. فهرست را روی یخچال، آینه یا کتابچه‌اش بچسبانید و به او یادآوری کنید که به آن نگاه کند.

روش‌های یادآوری را به کودک بیاموزید.

روش‌های مختلفی وجود دارد که بر اساس آن، می‌توانید به کودکتان آموزش دهید که به‌جای فراموش کردن، به خاطر بیاورد. این کار را به او از طریق نقش بازی کردن، تمرین مثبت و الگو قرار دادن آموزش دهید.

- پاسخ درنگیده؛ به کودک خود آموزش دهید که قبل از ترک خانه بایستد و از خودش بپرسد: آیا من چیزی را فراموش نکرده‌ام؟ در مقابل درب توقف کند، تا ده بشمارد و اطمینان حاصل کند که چیزی را جا نگذاشته است. این کار را با وادار کردن کودک به جستجوی بدنی خودش کامل کنید.

- جستجوی اطراف؛ به او نشان دهید که چطور به دنبال چیزهایش بگردد و توجه کنید که آیا او می‌تواند با چشم یکی از وسایلش را که جاگذاشته است، نشان دهد یا نه. به او یاد دهید از چیزهایی که می‌بیند به‌عنوان نشانه‌ای برای به یادآوردن چیزهای دیگر استفاده کند.

- به او اجازه دهید راه‌های خودش را برای به یادآوردن پیدا کند. یکی از کودکانی که ما می‌شناختیم، عادت داشت تکالیفی را که می‌بایست در منزل انجام دهد، هرروز در دفترچه‌ای یادداشت کند. ولی معمولاً فراموش می‌کرد که دفترچه را با خودش به منزل ببرد. به‌تدریج آموخت که تکالیف را کف دستش بنویسد. زیرا امکان فراموش کردنِ آن تقریباً وجود نداشت. گاهی نمی‌توانید به روش‌های ابداعی کودک اعتراضی بکنید.

از پیامدهای طبیعی استفاده کنید.

مؤثرترین راه برای یادآوری، به خاطر آوردن پیامدهای فراموش‌کاری است. کودکان معمولاً بسیاری از چیزها را به خاطر نمی‌آورند، زیرا پدر و مادرشان به‌جای آن‌ها این کار را انجام می‌دهند: ما نمی‌خواهیم که رضا راکت تنیسش را گم کند، بنابراین به‌جای او آن را به خاطر می‌آوریم. چون اگر آن را گم کند، مجبور خواهیم شد برای او راکت دیگری بخریم.

- نقش حافظۀ کودک را بر عهده نگیرید. اگر کودک دستکش‌هایش را فراموش کرد، بگذارید همان‌طور بماند. ممکن است او نتواند آن روز در بازی شرکت کند. به مدرسه نروید و آن را برای کودک نبرید.

- فراموش کردن را مشکل‌ساز کنید. اجازه دهید که او در صورت امکان خودش شیء فراموش‌شده را پیدا کند. او می‌تواند برای پیدا کردن اشیاء گمشده تلفن بزند و یا اینکه جایی برود (که در صورت لزوم با همراهی شما باشد) ولی خودتان هیچ تلاش غیر لازمی را انجام ندهید.

- از تصحیح بیش‌ازحد استفاده کنید. هنگامی‌که کودکتان چیزی را فراموش یا گم می‌کند، او را وادار کنید روش‌های به خاطر آوردن را چند بار در حضور شما تمرین کند. اگر عادت کرده است نهارش را فراموش کند، می‌توانید درست قبل از رفتن او از خانه این موضوع را به او یادآور شوید، ولی بعداً او را وادار کنید که سه بار بیرون آوردن غذا از یخچال و گذاشتن آن در کیف مدرسه‌اش را تمرین کند.

- بلافاصله اشیاء گم‌شده را تهیه نکنید. کودک را وادارید که با انجام دادن کارهای بیشتر در منزل، بهای آن را بپردازد. یا اینکه او را وادار کنید که از پس‌انداز و یا پول‌توجیبی‌اش دست‌کم قسمتی از بهای آن را بپردازد.