شبکه‌های اجتماعی و بحران هویت/ فضایی که دیگر مجازی نیست

به گزارش خبرنگار مهر، نگاه به فضای مجازی نگاهی کالامحور نبوده که بتوان آن را سفارش کرده و یا جواب رد به بودن یا نبودن آن داد؛ چالشی که با اتکا بر آن خواه‌ ناخواه فرهنگ، سیاست و اقتصاد دستخوش تغییر و تحول قرار گرفته و چشم‌پوشی از فرصت و یا تهدیدهای آن با سقوط آزاد علمی و فرهنگی جامعه همراه خواهد شد.

در شرایطی که به اذعان اکثر کارشناسان با فقر محتوا در فضای مجازی همراه هستیم؛ تمامی روابط دوستی، خانوادگی و کاری دستخوش تأثیرگذاری این پدیده قرار می‌گیرد.

کارشناسان و فعالان حوزه فرهنگ در برخورد با فضای مجازی باید پاسخگوی این سوال باشند که میزان تأثیرپذیری شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی بر روابط اعضای خانواده تا چه حد مثبت و یا منفی بوده و در مقابل هدررفت گوهر گران‌بهای وقت، بهره‌گیری از محتواهای ذهنی و فکری آسیب‌زا و فقدان گفتگوی حاصل از استفاده نامتعارف از این بستر چه تدابیری اندیشیده شده است؟!

زمانی که استفاده مدیریت نشده از شبکه‌های اجتماعی روابط مستحکم اعضای خانواده را سست کرده و آرامش این نهاد مقدس را خدشه‌دار می‌کند باید پاسخگوی این سوال نیز بود که آیا اقدامات عملی انجام شده در این راستا پاسخگوی چالش‌های موجود بوده یا نه و تاکنون چه راهکارهای عملی و راهگشایی از سوی نهادهای مختلف آموزشی و فرهنگی ارائه شده است.

شبکه‌های اجتماعی مجازی و بحران هویت

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اردبیل ظهر دوشنبه در جلسه ارائه راهکارهای دینی و مذهبی در فرهنگ استفاده از فضای مجازی تصریح کرد: هزاره سوم نسل انفجار اطلاعات معرفی شده و از آنجایی که از آن به عنوان پردرآمدترین نوع مشاغل حوزه I.C.T و I.T یاد می‌شود از جذابیت‌های ویژه این بستر برای اقشار مختلف مردم نمی‌توان غافل شد.

حجت‌الاسلام مهدی ستوده ادامه داد: ویژگی‌های ظاهری، فنی و تکنیکی موجود در فضای مجازی بر جذابیت‌های روزافزون این محیط می‌افزاید و به نظر می‌رسد که توجه به محتوا بخشی به تولیدات این بستر از اهمیت بیشتری نسبت به سایر حوزه‌ها برخوردار است.

وی یادآور شد: عموما تفکر غربی، کشورهای اسلامی را در تقابل با اندیشه های خود می‌پندارند و چنین باورهایی باعث شده تا تداوم روند کنونی را منجر به فروپاشی بنیان‌های فکری بسیاری از کشورهای مستکبر جهانی بپندارند، از همین رو در اتاق فکرهای تشکیل شده بیشترین توجه و سرمایه‌گذاری خود را بر روی انجام هجمه فرهنگی و ذهنی بین کشورهای اسلامی متمرکز می‌کنند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اردبیل افزود: برخورداری شبکه پیام‌رسان تلگرام از ۸۰ میلیون جمعیت در سراسر جهان که بیش از نصفی از آن را ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند و یا عضویت و استفاده ۲۴ میلیون ایرانی از شبکه اجتماعی اینستاگرام ظرفیت مناسبی برای هویت‌سازی و یا هویت‌زدایی فراهم کرده است.

ستوده ادامه داد: در نسل چهارم با تلاش دشمنان معلوم‌الحال هویت «ایرانی اسلامی» در معرض فراموشی قرار گرفته و بی‌تفاوتی نسبت به بهره‌گیری صحیح از بستر فضای مجازی زیان‌های جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت.

عدم واقع‌بینی در مواجهه با چالش‌های فضای مجازی

کارشناس علوم ارتباطات و خانواده دادگستری استان اردبیل نیز در جلسه ارائه راهکارهای دینی و مذهبی فرهنگ استفاده از فضای مجازی با اشاره به اینکه چنانچه در مواجهه با پدیده‌های مختلف اجتماعی نباید نگاه سیاه مطلق و یا سفید کامل داشته باشیم، در بررسی، نتیجه‌گیری و واکاوی مباحث با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهیم شد، گفت: فضای مجازی نیز از این حیث مستثنی نیست.

بدری ادامه داد: عدم واقع‌گرایی در مواجهه با محیط سایبری باعث افزایش ناهنجاری‌های اخلاقی حاصل از استفاده ناصحیح از فضای مجازی خواهد شد و ورود کارشناسانه و جدی آموزش و پرورش و خانواده‌ها را نسبت به مدیریت این قبیل موضوعات نیاز خواهیم داشت.

وی یادآور شد: جذابیت فضای مجازی باعث گرایش روزافزون نوجوانان و جوانان به فضای مجازی می‌شود و عدم آشنایی با مهارت‌های لازم برای بهره‌گیری صحیح از این بستر که با نظارت‌های نه چندان کافی نیز همراه می‌شود بنیان‌های فکری و اساسی خانواده‌ها را در معرض تهدید قرار خواهد داد.

در تولید محتوای باکیفیت مشکل داریم

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری اردبیل نیز در جریان این نشست توضیح داد: اقداماتی که در مواجهه با کنترل و مدیریت فضای مجازی انجام می‌شود در مقابل تولید محتوای اصولی و کارشناسی شده کامل به نظر نمی‌رسد.

فریبا محمدلو افزود: دستگاه‌های فرهنگی به تنهایی قادر به تولید محتواهای ارزشی و اخلاقی در مقابل محتواهای غیراصولی روزافزون نیستند و مدیریت این موضوع وظیفه همگان را سنگین‌تر از گذشته خواهد کرد تا در این خصوص مسئولان آموزش و پرورش، نهادهای فرهنگی و نظارتی، خانواده و رسانه‌ها در مورد نحوه صحیح استفاده از فضای مجازی آستین همت خود را بالا بزنند.

وی بیان کرد: در شرایطی که اعتیاد به فضای مجازی علنی شده و بسیاری از والدین این فضا را مانعی برای پیشرفت فرزندان خود می‌دانند؛ چنانچه تدابیر نظارتی صحیح که نیازمند برگزاری کلاس‌های مهارت‌آموزی برای والدین و فرزندان نیز هست، به شکل کاربردی برگزار نشود با مشکلات زیادی در پیاده‌سازی اهداف آموزشی و تربیتی مواجه خواهیم شد.

به گزارش خبرنگار مهر، فضایی که باعث شده تا بسیاری از معادلات بر هم خورده و آسیب‌های آن بیشتر از فرصت‌های فراهم شده عیان شود، نیازمند مدیریت بیش از گذشته است.

مطمئنا مدیریت صحیح چنین بستر گسترده‌ای تنها با برگزاری جلسات و بیان حرف‌های کلیشه‌ای انجام نخواهد شد؛ بلکه عزمی جدی با ارائه راهکارهای عملی در تبیین نحوه صحیح استفاده از فضای مجازی و تبدیل تهدیدهای آن به فرصت مورد نیاز خواهد بود.