«خ» مثل خودمراقبتی

اراک - ایرنا - سلامت شاخص پایه در دستیابی به توسعه پایدار است که با خود مراقبتی در سطوح فردی، خانوادگی و اجتماعی حاصل شده و به گفته دست اندرکاران حوزه بهداشت و درمان، تکیه بر رفتارهای سلامت محور بسط دهنده دایره کیفیت زیستی و دستیابی به سلامت جسمی و روانی است.

در نگاه اجمالی به تهدیدهای سلامت در دو دهه اخیر الگوی بیماردهی کشور از امراض واگیر به مولفه های غیرواگیر تغییر ماهیت داده که علت اصلی آن رفتارهای زیستی نادرست و غفلت از مراقبت های سلامتی است واز این منظر سرمایه های انسانی و مالی کشور به جای هدایتگری در ریل توسعه در امور درمانی صرف می شود.
گرفتاری در چنگال انواع بیماری های غیرواگیر سرمنشاء کم تحرکی، الگوی نادرست تغذیه ای و غفلت از امور پیشگیری سلامت فردی و جمعی و بهداشت سلامت و روان دارد و از این رهگذر نهادینه کردن گفتمان خودمراقبتی هدفمند از سیاست های محوری وزارت بهداشت و درمان قرار گرفته تا نقش مردم در مراقبت از سلامت خود و اعضای خانواده برای سالم زیستن، مدیریت ناخوشی های جزئی، مدیریت بیماری های مزمن و حاد برجسته و تقویت شود.
در صورتی که 65 تا 85 درصد مراقبت های درمانی به خود مراقبتی فردی، خانوادگی و اجتماعی تبدیل شود می توان انتظار جامعه بانشاط و سالم را در ایران اسلامی داشت که تحقق این مهم نیازمند نهضت نهادهای فرهنگی و آموزشی، حوزه سلامت ، تصمیم سازان کلان و میانی و رسانه ها است.
خود مراقبتی شامل رفتارهای اکتسابی، آگاهانه هدف دار مردم برای خود، فرزندان و خانواده است که تندرستی را تضمین کرده و سطح قابل قبولی از کیفیت زیستی سالم را در ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی به افراد هدیه می دهدو آنان را از بیماری ها یا حوادث و عوامل خطر دور می کند.
به عقیده کارشناسان خود مراقبتی موجب بهبود راهبردهای زندگی، افزایش رضایت بیماران، منطقی شدن استفاده از خدمات(نیاز کمتر به مشاوره ارایه دهندگان خدمات در مراکز بهداشتی)، مدیریت هزینه های درمانی، تقویت کفه نظام سلامت پیشگیری محور نسبت به درمان محور وکاهش ویزیت بیماران سرپایی بستری می شود.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی در این خصوص گفت: 129 هزار و 669 سفیر سلامت خانوار برای توسعه هرچه بیشتر مولفه های خودمراقبتی فردی و افزایش سلامت در جامعه در استان مرکزی فعالیت دارند که با وجود آنان پوشش خود مراقبتی فردی در استان به حدود 54 درصد رسیده و در این شاخص استان از میانگین کشوری بالاتر است.
دکتر«عباس اسماعیلی» افزود: 2 هزار و 337 گروه خودیاری با 20 هزار و 35 عضو در استان مرکزی فعال هستند که 2 هزار و 352 نفر آنان عضو گروه های سرطان، 6 هزار و 54 نفر عضو گروه های دیابت، 6 هزار و 596 نفر عضو گروه های فشار خون و قلبی عروقی، یکهزار و 572 نفر عضو گروه های بیماری های تنفسی و سه هزار و 461 نفر عضو دیگر گروه های از جمله چاقی و اضافه وزن فعالیت دارند.
وی ادامه داد: پوشش خودیاری در استان مرکزی حدود 6 و 39 صدم درصد است که از میانگین کشوری آن بالاتر بوده اما، هنوز موضوعات متنوع زیادی است که باید به آن ها پرداخته شود.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی خاطر نشان کرد: برنامه بهبود سلامت خانوار در یکهزار و 169 سازمان شامل 288 سازمان دولتی، 42 سازمان غیر دولتی و 833 مدرسه استان در حال اجرا است که این سازمان ها 85 درصد سازمان های استان را شامل شده و افراد این ارگان ها تحت آموزش های خودمراقبتی از جمله تغذیه، ورزش و روش صحیح نشستن قرار می گیرند.
دکتر اسماعیلی گفت: راهبرد های خود مراقبتی اجتماعی با هدف مشارکت در بهبود سلامت مردم در 301 نشست شورای اسلامی تدوین شده است و 22 شورای اسلامی شهرها و 279 شوراهای روستا تحت پوشش این برنامه ها قرار گرفته اند.
وی ادامه داد: با تدوین این برنامه ها پوشش خودمراقبتی اجتماعی در استان مرکزی به 99 و چهار دهم درصد افزایش یافته که این رقم از میانگین کشوری آن بالاتر است.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی گفت: 150 هزار و 402 دانش آموز شامل 82 هزار و 557 نفر در مقطع ابتدایی، 37 هزار و 304 نفر در مقطع راهنمایی و سه هزار و 541 نفر در مقطع دبیرستان به منظور بهبود برنامه های خودمراقبتی در استان به عنوان سفیر سلامت دانش آموزی انتخاب و آموزش های خودمراقبتی به آنان ارایه شده است.
دکتر اسماعیلی افزود: شاخص جذب و آموزش سفیر سلامت دانش آموزی در استان مرکزی به صورت سالانه حدود 16 درصد است.
وی گفت: توجه به سلامت کارمندان دستگاه های اجرایی و اشاعه خودمراقبتی در نیروی کار مولفه مهم در افزایش بهره وری است.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی افزود: مشکلات اسکلتی، استرس و طیفی از بیماری های غیرواگیر از مهمترین معضلات سلامتی کارمندان است که باید آگاهانه و با اقدامات پیشگیرانه و مداخله ای مهار شود.
وی بیان کرد: پیشگیری و تشخیص بهنگام بیماری ها در افزایش طول عمر، کاهش هزینه با بهره مندی از نیروی کار سالم و با نشاط ارتباط دارد و برای این مهم باید شیوه های زیست سالم و فرهنگ خودمراقبتی در این قشر از جامعه نهادینه شود.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی ادامه داد: بسته پایه خدمات سلامت کارکنان شکل گرفته و الزاماتی برای اجرای آن وجود دارد و معاینات دوره ای، توجه به تحرک جسمانی مناسب از بخش های آن است.
وی گفت: سیاست نامه تامین سلامت کارکنان در سال 88 تدوین شده که در آن معاینات کامل سال یک بار و آموزش سلامت تاکید شده است.
دکتر اسماعیلی خاطرنشان کرد: بر اساس مطالعات،اجرای برنامه های خود مراقبتی افزایش سلامت و کیفیت زندگی، بالا بردن رضایت بیماران منطقی شدن استفاده از خدمات از جمله نیاز کمتر به مشاوره و ارایه دهندگان خدمات در مراکز بهداشتی، کاهش ویزیت بیماران سرپایی و کاهش استفاده از منابع بیمارستانی را به همراه دارد.
معاون فنی مرکز بهداشت استان مرکزی افزود: برگزاری کلاس های آموزشی و آشنایی مردم با برنامه های خود مراقبتی کاهش 40 درصد مراجعه ها به پزشکان عمومی، کاهش 17 درصدی مراجعه به پزشکان متخصص، کم شدن نیمی از مراجعه ها به اورژانس،کاهش 50 درصد بستری در بیمارستان ها و حذف نیمی از غیبت در محل کار و مدارس کمک می کند.
دکتر اسماعیلی افزود: افزایش 100 درصدی پوشش برنامه های خودمراقبتی در جامعه و کاهش مراجعه مردم به پزشکان و بیمارستان ها از برنامه های مرکز بهداشت استان مرکزی است.
رئیس گروه آموزش و بهبود سلامت دانشگاه علوم پزشکی اراک نیز در این خصوص گفت: با توجه به گذار بیماری ها از واگیر به غیر واگیر و درمان قطعی به بیماری های مراقبت مادام العمر، نقش مردم در مراقبت از سلامت خود و اعضای خانواده برای سالم زیستن، مدیریت ناخوشی های جزئی، مدیریت بیماری های مزمن و حاد روزانه در حال افزایش بوده و بر اساس مطالعات انجام شده پیش بینی می شود 65 تا 85 درصد مراقبت ها باید به خود مراقبتی تبدیل شود.
«نادیا مشایخی» افزود: حیطه خود مراقبتی شامل بهبود سلامت، اصلاح سبک زندگی، پیشگیری از بیماری، خود ارزیابی، حفظ سلامت، مشارکت در درمان و توانبخشی است.
رئیس گروه آموزش و بهبود سلامت دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: مطالعات بیانگر آن است که ترویج خود مراقبتی به عنوان یک رویکرد سلامت متکی بر مردم، صرفه جویی هفت درصدی در هزینه ها را به همراه دارد.
وی ادامه داد: این صرفه جویی هزینه در مراقبت های سطوح پایه، تخصصی و همچنین پذیرش برنامه ریزی شده است.
رئیس گروه آموزش و بهبود سلامت دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: در برنامه تحول نظام سلامت راهبردهای ملی خود مراقبتی به عنوان یکی از زیربخش های مهم طراحی شده و بسته خود مراقبتی از مهر ماه سال 94 برای اجرا ابلاغ شده است.
مشایخی افزود: دانشگاه علوم پزشکی اراک با جذب و آموزش 129 هزار و 669 سفیر سلامت به شاخص 54 درصد در خود مراقبتی فردی دست یافته و در خود مراقبتی سازمانی نیز این برنامه ها در یکهزار و 169 سازمان و مدرسه در حال اجرا است.
وی ادامه داد: با جذب و اجرای برنامه های خود مراقبتی در این سازمان ها شاخص خود مراقبتی سازمانی دانشگاه علوم پزشکی اراک 85 درصد رسیده است.
رئیس گروه آموزش و بهبود سلامت دانشگاه علوم پزشکی اراک گفت: 16 درصد دانش آموزان استان مرکزی با همکاری اداره کل آموزش و پرورش به عنوان سفیران سلامت دانش آموز جذب شده اند و با همکاری دانشگاه ها، حوزه علمیه و پادگان ها برنامه جذب و آموزش سفیران سلامت جوان در زمینه خود مراقبتی در حال تدوین و اجرا است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک نیز در این خصوص گفت: بیماری های غیرواگیر سرمایه های انسانی و مالی جامعه را می بلعد درحالی که با توجه به برنامه های پیشگیری و مراقبتی قابل کنترل است.
دکتر «جواد نظری» افزود: نارسایی های قلبی و عروقی، انواع سرطان ها، دیابت، فشار خون و حوادث رانندگی بالاترین آمار مرگ و میر در استان مرکزی را به خود اختصاص داده است.
وی بیان کرد: در دهه های قبل بالاترین میزان مرگ و میر مربوط به بیماری های واگیردار اما اکنون بیماری های غیرواگیر کیفیت زندگی مردم را تهدید می کنند.
رئیس مرکز بهداشت استان مرکزی خاطرنشان کرد: اگر بیماری های غیرواگیر به موقع شناسایی شوند قابل کنترل خواهند بود اما بی توجهی به مسایل خودمراقبتی و خود کنترلی می تواند مشکلات غیرقابل جبرانی را در سلامت افراد ایجاد کند.
دکتر نظری یادآور شد: بحث سلامت میانسالان استان مرکزی از دی ماه سال گذشته در مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی، پایگاه های سلامت و خانه های بهداشت این استان دنبال می شود.
وی گفت: در این راستا افراد جامعه هدف در گروه های سنی 30 تا 70 سال می توانند برای آگاهی از برنامه های پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر به این مراکز مراجعه و پرسش نامه های خطر سنجی را نیز تمکیل کنند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک افزود: در این مراکز افراد بر اساس درصد خطر رده بندی می شوند و آموزش های لازم در هر گروه توسط مراقبان و مشاوران سلامت به افراد ارایه می شود.
دکتر نظری اظهار کرد: کنترل نمک نان از برنامه های مهم دانشگاه علوم پزشکی برای افزایش سلامت شهروندان است که با جدیت دنبال می شود و همه تلاش ها به کار گرفته شده تا نمک استفاده شده در نان ها به زیر یک درصد برسد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک یاد آور شد: 272 مدرسه مروج سلامت در این استان وجود دارد که بازوی خودمراقبتی محسوب می شوند.
نظری افزود: فعالیت 272 مدرسه مروج سلامت استان مرکزی در سال تحصیلی گذشته با همکاری آموزش و پرورش و دانشگاه علوم پزشکی آغاز شده که این مهم نشانگر اهمیت دولت به مقوله سلامت است.
وی ادامه داد: مدارس پنج ستاره مروج سلامت استان از 6 و 12 صدم درصد در سال تحصیلی 95 به 17 و 28 صدم درصد در سال تحصیلی قبل افزایش یافته است و تمامی تلاش به کار گرفته شده تا خدمات بی کیفیت در راستای ترویج سلامت در مدارس نباشد.
رئیس مرکز بهداشت استان مرکزی خاطرنشان کرد: هدف مدارس مروج سلامت نهادینه کردن مفاهیم سلامت و ترویج راهبردهای خودمراقبتی در جامعه دانش آموزی است.
نظری ادامه داد: رصد مستمر نیازهای بهداشتی و سلامت دانش آموزان و آموزش شیوه زندگی سالم محور فعالیت های مدارس مروج سلامت است.
وی گفت: شیوع بیماری های غیرواگیر از مهمترین عوامل مرگ و میر کشور است و اصلاح رفتارهای زیستی بهترین شیوه در مهار این بیماری ها به شمار می آید.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک یادآور شد:تحقیقات موجود بیانگر آن است که هشت تا 12 درصد کودکان به بیماری آسم مبتلا هستند که می توان با مداخله هدفمند و تغییر سبک زندگی بخشی از این معضل را کم کرد.
نظری خاطرنشان کرد: شناسایی بهنگام بیماری آسم در بین دانش آموزان و کنترل انجام فعالیت فیزیکی در کاهش این معضل موثر است.
وی گفت: به ازای هر یکهزار کودک سه و پنج دهم نفر در سنین نوجوانی به بیماری تشنج مبتلا می شوند و حدود سه درصد کودکان نیز با اختلالات شنوایی و بینایی روبه رو هستند که شناسایی این موارد در سنین پایین بر روی کیفیت تحصیلی و پیشگیری از بسیاری مشکلات اثر دارد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک توضیح داد: بی اشتهایی با یک و پنج دهم درصد و پرخوری عصبی با فراوانی پنج درصد در بین دختران شایع است که ساماندهی این معضل نیز باید از سنین پایین رصد شود و مداخله بهنگام برای آن در دستور کار قرار گیرد.
استان مرکزی با یک میلیون و 99 هزار نفر جمعیت و 12 شهرستان دارای 20 بیمارستان فعال با یکهزار و 945 تخت مصوب و 750 تخت فعال در قالب 85 بخش درمانی است.
گزارش از مهدی عظیمی
1955/6013/

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه استانها

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!