ضعف قانون در حمایت از بی‌شناسنامه‌ها

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: در حالی که مسئولان از صفر بودن آمار کودکان ایرانی بدون شناسنامه خبر می‌دهند، ان جی اوها و فعالان اجتماعی و مدنی در ایران از موضوع کودکان بدون شناسنامه به عنوان یکی از خلأهای قانونی یاد می‌کنند که در قانون برای آنها پیش بینی دقیقی صورت نگرفته و حالا کودکان بدون هویت و شناسنامه برای ادامه زندگی خود با هزاران مشکل روبه رو هستند.

در استان قم هم، هستند کودکانی که بعد از مهاجرت از شهرهای حاشیه‌ای کشور حالا در قم ساکن شده‌اند اما برای همه اقدامات قانونی به کد یازده رقمی ملی‌ای نیاز دارند که وجود ندارد.

مدیر ثبت احوال شهرستان قم در گفت و گو با خبرنگار مهر در رابطه با سازوکار لازم برای دریافت شناسنامه کسانی که از مدارک هویتی محروم‌ هستند، اظهار کرد: طبق بند ۲ ماده ۹۷۶ هر کسی پدر ایرانی داشته و تبعه ایرانی باشد می‌تواند شناسنامه دریافت کند و افرادی که نتوانند تابعیت خود را اثبات کنند نمی‌توانند شناسنامه دریافت کنند.

به گفته امیر کاظمی، اثبات ایرانی بودن نیز یا از طریق مدرک شناسایی خود فرد یا پدر یا جد پدری است و برای احراز تابعیت نیز قانون‌گذار مشخص کرده است که بر اساس ماده ۴۵ باید به مراجع نظامی و انتظامی مراجعه کنند، اداره اطلاعات، هویت و تابعیت آنها و شورای تأمین، محله سکونت افراد را بررسی می‌کند و در این خصوص تصمیم‌گیری می‌شود.

ادارات ثبت احوال از سال ۱۳۰۴ در قم تأسیس شده است

آن‌طور که وی گفته است از سال ۱۲۹۸ در کشور و از سال ۱۳۰۴ در قم ادارات ثبت احوال تأسیس شده‌اند و امروز ۹۳ سال از آن زمان گذشته است و احتمال اینکه هیچ کدام از اجداد فرد شناسنامه نداشته باشد پایین است اما به هر حال بر اساس قانون همه افرادی که ادعای ایرانی بودن می‌کنند باید این مراحل را طی کنند و تا بتوانند شناسنامه دریافت کنند.

ماهانه حدود ۱۵ مورد در قم صدور شناسنامه برای افرادی داریم که شناسنامه نداشته‌اند و با شناسنامه جد پدری و پدربزرگ شناسنامه برای آنها صادر می‌شود

به گفته مدیر ثبت احوال شهرستان قم، فردی که پدرش شناسنامه ندارد اما پدربزرگش شناسنامه داشته است حتی اگر پدر بزرگ فوت کرده باشد می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و اثبات نسب را از دادگاه دریافت کند و مشخص کند که نسب فرد به چه کسی باز می‌گردد.

وی معتقد است در این شرایط فرد با ارائه مدارک به ثبت احوال محل سکونت مراجعه می‌کند و در شورای تأمین محل مورد نظر تشکیل پرونده داده و نیروی انتظامی در خصوص هویت و اداره اطلاعات در خصوص تابعیت فرد اظهار نظر می‌کند، در شورای تأمین بر اساس ماده ۴۵ تشکیل جلسه می‌شود و در نهایت درخواست دریافت شناسنامه فرد تأیید و یا رد می‌شود.

کاظمی افزود: اما در صورتی که نسل فرد شناسنامه نداشته باشد این موضوع در قانون پیش بینی نشده است، تنها قانونی که برای این افراد بدون شناسنامه وجود دارد ماده ۴۵ قانون ثبت احوال است.

ضعف قانونی باید از مراجع بالاتر پیگیری شود

وی اعتقاد دارد که این ضعف قانونی باید از مراجع بالاتر پیگیری شود چرا که ثبت احوال یک دستگاه اجرایی است و هر چیزی که در قانون صراحت دارد را موظف است که عمل کند، همانطور که سال ۸۵ برای مادر ایرانی‌ها قانون تصویب شد برای این افراد هم باید قانونی تصویب شود که شرایط صدور شناسنامه برای آنها بررسی شود و در این صورت ثبت احوال مانع هیچکدام از آنها نیست.

مدیر ثبت احوال شهرستان قم افزود: ثبت احوال برای همه کسانی که طبق قانون شرایط لازم را داشته باشند شناسنامه صادر می‌کند و هیچ محدودیتی در این رابطه ندارد.

وی افزود: در ماه حدود ۱۵ مورد صدور شناسنامه برای افرادی داریم که شناسنامه نداشته‌اند و با شناسنامه جد پدری و پدربزرگ شناسنامه برای آنها صادر می‌شود و در صورتی که فرد شرایط لحاظ شده در قانون را داشته باشد شناسنامه برای وی صادر خواهد شد.