اولین نقشه های جهان

شاید شما هم دوست داشته باشید درباره نقشه ها و چگونگی پیدایش آنها بدانید , نقشه‌ها فقط وسیله‌ای برای نمایش راحت داده‌ها و اماکن نیستند، بلکه آثار مهم تاریخی، فرهنگی و حتی هنری هستند. تعدادی از این نقشه‌ها در سال‌های اخیر بسیار مفید و موثر در شناخت امپراتوری‌ها و سرزمین‌های قدیمی بوده‌اند. بعضی از نقشه‌ها در طول تاریخ منجر به وقوع بعضی اختلافات ناخوشایند سیاسی شده‌اند. به طور خلاصه، این نقشه‌ها سبب به وجود آمدن جهان امروز به صورتی که می‌بینیم شده‌اند.
هر نظری که در مورد نقشه‌ها داشته باشید، این واقعیت غیر قابل انکار است که آنها اطلاعات بسیار مهمی از تاریخ را در اختیار ما قرار داده‌اند. شاید نقشه‌ها توانایی نمایش زبان‌های از بین رفته یا نمایش جزئیات فرهنگی مانند موارد ناپسند اخلاقی از نظر مردم مثلا آمریکا را نداشته باشد، ولی تاریخ را به طور خلاصه به ما منتقل می‌کنند. واضح است که اهمیت تفاوت‌های دینی، فرهنگی و حتی سیاسی در نقش دادن به دنیای امروز به اندازه‌ی اهمیت مرز‌های کشورها نبوده است.

در ادامه ۱۰ نقشه‌ی مهم جهان که در شکل‌گیری حکومت‌ها و دنیای امروز نقش به سزایی داشته‌اند را خواهید دید.

نقشه جغرافیای بطلمیوس (‍۱۵۰ سال بعد از میلاد مسیح)

نقشه‌ی کلاودیوس بطلمیوس (Claudius Ptolemy) جز اینکه نقشه‌ای هنری و بسیار زیبا بود، اولین نقشه‌ای بود که از ریاضیات و هندسه استفاده شده بود تا به وسیله‌ی مستطیل‌های رسم شده خواندن نقشه را تسهیل کند. جالب بود که عرض و طول جغرافیایی برای بیش از ۸۰۰۰ نقطه از جهان در اروپا، آسیا و آفریقا در این نقشه نمایش داده شده بود که پایه و اساس تمام نقشه‌هایی است که امروزه در دسترس همگان قرار دارد.

نقشه جهان العدریسی (AL-Idrisi)

الشریف العدریسی اولین نقشه‌برداری بود که برای شاه نرمن راجر دوم (Norman King Roger II) کار می‌کرد و نقشه‌ای به زبان عربی (در سال ۱۱۵۴ میلادی) از مناطق یهودی، یونانی، مسیحی و اسلامی تهیه کرد. این نقشه شامل دو قسمت است؛ یکی قسمت بزرگ مرکزی و دیگری ۷۰ قسمت کوچک و مجزا. برخلاف نقشه‌های دیگری که در آن زمان تهیه می‌شده‌اند، الشریف مکه را که در جنوب قرار دارد، در بالای نقشه ترسیم کرده است. (آفریقا به صورت خشکی هلالی در بالای نقشه نشان داده شده است، شبه جزیره‌ی عربی هم در مرکز نقشه دیده می‌شود.)

نقشه هرفورد (Hereford)
نقشه‌ی هرفور ( در سال ۱۳۰۰ میلادی) که شکلی غم‌آلود دارد، در واقع جهان را در زمان قرون وسطی نمایش می‌دهد. موردی که این نقشه را متمایز می‌کند این مسئله است که این نقشه به مرور زمان تکمیل شده و اگر به جزئیات علاقه‌مند باشید، این نقشه بر اساس انجیل طراحی شده است و نه بر اساس واقعیت.

بهشت عدن (Garden of Eden) در بالای نقشه و در پایین آن ستون‌های هرکول (Pillars of Hercules) در جبل‌الطارق قرار دارد.

نقشه کوون کون کانگیندو (Kwon Kun’s Kangindo)

نقشه‌ی کانگیندو در سال ۱۴۰۰ میلادی و توسط گروهی از منجمان آن زمان که تحت رهبری کوون کون کار می‌کردند، تهیه شده است. نکته‌ی جالب این نقشه پیش زمینه‌ی سیاسی آن است. این نقشه بر اساس ایدئولوژی سلطنتی طراحی شده و نقاط شمالی در بالای نقشه قرار دارند. علت این امر در تفکر آن زمان آسیای جنوبی نهفته است. زمانی که به امپراتور نگاه می‌کردند، باید به بالا یا شمال نگاه می‌کردند و زمانی که امپراتور به مردم نگاه می‌کرد مردم در پایین یا جنوب قرار داشتند.

نقشه جهانی والدسمولر (Waldseemuller)

نقشه‌ی والدسمولر در سال ۱۵۰۷ تهیه شده بود. آمریکا برای به بدست آوردن این نقشه ۱۰ میلیون دلار هزینه کرد؛ پس می‌توان به اهمیت این نقشه پی برد. این نقشه از شاهزاده‌ای آلمانی خریداری شد و اولین نقشه‌ای بود که اقیانوس آرام و قاره‌ها و البته قاره‌ی آمریکا در آن نشان داده شده بود. این نقشه بسیار واضح است و والدسمولر این نقشه را به نام آمریگو وسپوجی (Amerigo Vespucci)، اولین شخصی که آمریکا را به عنوان سرزمینی حقیقی شناسایی کرد، نام نهاد.

نقشه جهانی ریبیرو (Ribeiro)

نقشه‌ی ریبیرو هم مانند نقشه‌ی کوون کون، یکی از اولین نمونه‎های نقشه‌های سیاسی است. در این نقشه فضای خشک و خالی بزرگی بین پرتغال و اسپانیا در نظر گرفته شده است. مورد جالب دیگر این است که به خاطر زنجیره‌ای بودن جزایر مالدیو در آن زمان نام مولوکاس (Moluccas) بر آن گذاشته شده بود. خلاصه اینکه بین این دو کشور قراردادی امضا شد و این جزایر را که به تازگی کشف شده بودند، در سال ۱۴۹۴ بین دو کشور تقسیم کردند. در آن زمان ریبیرو برای شاه اسپانیا کار می‌کرد و جزایر اسپایس (Spice Islands) را در نقشه در طرف اسپانیا رسم کرد. اصل ماجرا این بود که این جزایر در سهم پرتغال قرار داشت، ولی در آن روزها اگر کسی با شاه مخالفت می‌کرد، سر خود را از دست می‌داد.

نقشه جهانی مرکاتور (Mercator)

بدون شک ژرارد مرکاتور (Gerardus Mercator) یکی از مهم‌ترین نقشه‌برداران در تاریخ جهان بوده است. او اولین کسی بوده است که تلاش کرده، انحناهای زمین را به خوبی روی نقشه (در سال ۱۵۶۹ میلادی) بکشد. او در طول زندگی خود مظنون به ارتداد بود و در قرن بیستم به خاطر این موضوع مورد اذیت قرار گرفت. دریانوردان اروپایی برای جهت‌یابی از این نقشه استفاده می‌کردند، نقشه‌ی مرکاتور امروزه هم استفاده می‌شود.

نقشه جهانی اطلس بلای (Blaeu’s Atlas)
تحت حمایت شرکت هلندی هند شرقی، تعداد زیادی نقشه به سبک باروک تهیه شده که یکی از این نقشه‌ها، نقشه‌ی اطلس بلای است. موردی که این نقشه را از بقیه‌ی نقشه‌ها متمایز می‌کند، تفاوت سبک نقشه است و اینکه کره‌ی زمین در مرکز جهان هستی قرار دارد.

در زمانی که این نقشه تهیه می‌شد (سال ۱۶۶۲)، فقط پنج سیاره برای انسان‌ها شناخته شده بود. خورشید هم در این نقشه‌ها در مرکز کیهان و در بالای نقشه قرار گرفته است. امروزه می‌دانیم که این تفکر کاملا غلط است، به هر حال هنوز هم دیدن این نقشه‌های هنری لذت‌بخش است.

پروژه گال پیتر (Gall-Peter)

نقشه‌ی گال پیتر، جهان را به کلی تغییر داد و نقشه‌ی مرکاتور را از رده خارج کرد. در سال ۱۹۷۳ یک آلمانی با نام آرنو پیترز (Arno Peters) تصمیم گرفت که نقشه‌ی مرکاتور را که مرکزیتش اروپا بود به چالش بکشد. او قصد داشت که هر قاره را با مساحت واقعی نشان دهد، به همین علت است که در نقشه‌ی او نسبت به نقشه‌ی مرکاتور، مساحت قاره‌ی آفریقا بزرگ‌تر دیده می‌شود، زیرا این قاره واقعا از اروپا بزرگ‌تر است. درست است که این نقشه هم به طور کامل صحیح نیست و به علت نمایش کره‌ی گرد روی کاغذ دو بعدی مقداری خطا و انحراف ریاضی دارد، ولی در هر حال تلاش شده است که جانب صداقت در آن رعایت شود.

گوگل ارث (Google Earth)

گوگل ارث کامل‌ترین نقشه‌ای است که تا به امروز تهیه شده (در سال ۲۰۰۵ تهیه شد) و می‌توان به کمک آن از زمین به آسمان و اقیانوس رفت. تمام نرم‌افزارها از نرم‌افزار سلامتی روی گوشی گرفته تا نرم‌افزار سفارش آژانس از این گوگل ارث استفاده می‌کنند. امروزه وسایل حمل و نقل هم بسیار گسترش پیدا کرده‌اند و به کمک گوگل ارث بعد دیگری از نقشه‌ها در دسترس همگان قرار گرفته است.

منبع : کجارو