خوب گوش دادن | روش های هنر گوش دادن

زندگی بهتر ، روش های بهتر گوش دادن به دیگران در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

انواع گوش دادن ، خوب گوش دادن

چگونه می‌توانیم «هنر گوش دادن» خود را تقویت کنیم؟

انسان امکانات، استعدادها و توانایی‌های بسیاری دارد که به ندرت از تمام آن‌ها سود می‌برد و اغلب از میزان و دامنه آن‌ها بی‌خبر است و گاه آن‌ها را کوچک و ناچیز می‌شمرد.

بعضی از این مسائل به ظاهر کم اهمیت، در صورتی که به درستی مورد توجه قرار گیرند، دامنه توانایی‌های ما را به شدت افزایش می‌دهند. یکی از این مسائل به ظاهر ساده، که هر کسی تصور می‌کند از آن آگاهی درستی دارد، شنیدن است.

شنیدن آن‌طور که به نظر می‌رسد، ساده نیست. حدود ۸۰ درصد از زمان بیداری انسان صرف ارتباط – در شکل‌های مختلف – می‌شود که حدود نیمی از آن به صورت شنیدن است.

با این حال ما فقط از ۲۵ درصد امکانات بالقوه شنوایی خود استفاده می‌کنیم.

روان‌شناسان معتقدند که گرچه در اکثر حرفه‌ها حدود نیمی از زمان صرف گوش دادن به حرف‌های دیگران می‌شود، بسیاری از ما در حقیقت از قدرت شنیدن خوبی برخوردار نیستیم.

تجربه نشان داده است که شنوندگان سخنرانی‌ها، ده دقیقه پس از آغاز سخنرانی، حدود ۵۰ درصد پیام ارائه شده را نمی‌شنوند و درک نمی‌کنند و اکثر آن‌ها پس از ۴۸ تنها ۲۵ درصد را به یاد می‌آورند.

در مدرسه و در طی تحصیلات رسمی بر یادگیری مهارت‌های مربوط به خواندن و نوشتن تأکید زیادی می‌شود، ولی به مهارت سخن گفتن و به ویژه گوش دادن اهمیت چندانی داده نمی‌شود.

اغلب افراد نمی‌توانند یا نمی‌خواهند گوش کنند، و در نتیجه چون سخنان یکدیگر را نمی‌شنوند و درک نمی‌کنند نتایج زیانباری نصیب آنان و دیگران می‌شود.

در سال ۱۹۷۷ در یک برخورد هوایی در جزایر قناری، ۵۸۱ نفر جان خود را تنها به این علت از دست دادند که خلبان‌ها به فرمان‌های رادیویی چنان که باید گوش نمی دادند.

در یک بیمارستان هنگامی که بیماری به پرستاری گفت که نسبت به نوعی داروی معمولی حساسیت دارد پرستار به حرف‌های بیمار با بی‌توجهی گوش می‌داد، در نتیجه بیمار پس از یک تزریق معمولی جان خود را از دست داد.

از حوادث غیرعادی و نادر که بگذریم، روان‌شناسان امریکایی برآورد کرده‌اند که عامل اصلی طلاق در امریکا ناتوانی زن و شوهرها در گوش دادن به حرفهای یکدیگر است.

چند آزمایش ساده در مورد شنیدن

از کسی بخواهید که مطالب زیر را با صدای بلند برای شما بخواند:

در کدام یک از کلمات امضاء، اعلام، انشاء، و دایر، حرف “ع “وجود دارد.

خانمی به شوهرش گفت که گوشت، کره، نان و کبریت بخرد. او کره، پنیر، کبریت و گوشت خریده است. شوهرش چه چیزی را فراموش کرده است.

اگر پاسخ‌های شما صددرصد درست نبود نگران نشوید، زیرا شما در این مورد تنها نیستید. روش‌هایی برای اصلاح و بهبود عادات شنیدن وجود دارد.

اصول و قواعد خوب شنیدن دربرگیرنده روش‌های غلبه بر موانع شنیدن، تکنیک‌های یادگیری شنیدن، توجه به حرکات گوینده و گوش دادن دقیق به منظور دریافت نکات مورد تأکید پیام ارائه شده است.

موانع خوب شنیدن

۱. ذهن ما منتظر کلمات نمی‌ماند. سرعت متوسط فکر کردن چهار تا ده برابر سخن گفتن است. بنابراین وقتی که منتظر ادای کلمات گوینده هستیم، ذهن مطلب را رها می‌کند و در نتیجه چند کلمه را دریافت می‌کنیم و بقیه را از دست می‌دهیم.

۲. وقتی که ما بر این تصوریم که موضوع را می‌دانیم، مطلب را نصفه نیمه گوش می‌کنیم.

۳. به جای شنیدن می‌بینیم. چند بار تاکنون به دلیل توجه به رفتار و ظاهر شخصی که تازه با او آشنا شده‌اید متوجه نام او نشده‌اید؟

۴. اغلب اوقات هنگام گوش دادن به چیزی، به کار دیگری نیز مشغول هستیم، در حالی که می‌کوشیم گوش کنیم عملاً بخشی از توجه ما معطوف به روزنامه، رادیو یا تلویزیون و صفحات موبایل است.

۵. اکثر اوقات موضوع اصلی را فراموش می‌کنیم و به جای توجه به اندیشه مطرح شده، به کلمات و عبارات توجه می‌کنیم. نکات منفرد گرچه مهم‌اند اما توجه به جزئیات باعث می‌شود که پیام گوینده را درنیابیم.

۶. احساساتمان بر ما مسلط است. وقتی کسی می‌کوشد عقیده‌ای را بیان کند که با نظر ما در آن مورد مغایر است به طور غیر ارادی احساس خطر می‌کنیم که مبادا شنیدن بیشتر باعث شود که اعتبار دیدگاه ما مورد سؤال قرار گیرد. در اینجا ذهن خود را از گوینده منحرف و به برنامه‌ریزی ضد حمله خویش و پاسخگویی شروع می‌کنیم.

۷. ممکن است شیوه نگاه کردن، آرایش سرها، صدا، نژاد، جنسیت یا عوامل دیگری را در گوینده که ارتباطی به سخنان او ندارد دوست نداشته باشیم و این امر باعث شود که با پیش‌داوری به سخنان او گوش فرا دهیم.

۸. جویدن آدامس، بازی با انگشتان، قلم و مداد و غیره نیز گاهی حواس ما را پریشان می‌کند و مانع درست شنیدن می‌شود.

۹. درک پیام گوینده و یادداشت کلمه به کلمه سخنان گوینده به طور همزمان غیرممکن است. باید فقط نکات برجسته و اندیشه‌های اصلی را یادداشت کرد.

افزایش بازده شنیدن

۱. تمرکز آهسته و تدریجی را با این‌گونه تمرینات بیاموزید: “دو به اضافه سه منهای پنج به اضافه چهار برابر دو منهای شش چند می‌شود؟”

۲. تمرین با رادیو و تلویزیون. یک پادکست یا برنامه علمی به زبان ساده را همراه با دوستی از رادیو گوش کنید یا در تلویزیون ببینید. ابتدا ببینید هر یک از شما چه مقدار از مطالب ارائه شده در این برنامه را به یاد می‌آورید و سپس بکوشید تا نتیجه اصلی برنامه را با یکدیگر استنتاج کنید.

۳. آنچه توجه شما را دچار پراکندگی می‌سازد از خود دور کنید. به چیز دیگری گوش نکنید و به کار دیگری نپردازید.

۴. تحمل دیدگاه‌های مخالف با نظرات خویش را بیاموزید. مراقب آن نیروهای ناخودآگاهی باشید که در درون شما مانع شنیدن و باعث فکر کردن به پاسخ مناسب می‌شوند. به جای پرسش‌هایی در مورد کلمات و نحوه بیان گوینده به سؤالاتی بیندیشید که موجب شود گوینده شما را در کنار خود احساس کند و نه رودرروی خویش.

۵. به دیگران کمک کنید تا بتوانند خوب گوش کنند. ما عملاً عادات کودکانمان را در بد شنیدن تقویت می‌کنیم، بدین نحو که چیزی را برای اینکه بدان توجه و از آن اطاعت کنند بارها تکرار می‌کنیم. درحقیقت ضرورتی ندارد که بیش از یک بار آن‌ها را مورد خطاب قرار دهیم. اگر از ما اطاعت نمی‌کنند باید به گونه‌ای منطقی تنبیه شوند تا در آنان انگیزه گوش دادن و عمل کردن ایجاد شود. خود ما نیز باید الگوبی شایسته برای فرزندانمان باشیم و به محض شنیدن حرف‌های آنان جوابشان را بدهیم.

۶. به گوینده نگاه کنید. نگاه کردن نشانه علاقه شما به مطلب است. البته به گوینده خیره نشوید. اکثر افراد به کسانی که به آن‌ها نگاه نمی‌کنند اعتماد ندارند و بی‌اعتمادی مانع ارتباط است.

۷. در مورد مطلبی که شنیده‌اید پرسش‌هایی مطرح کنید. سؤال کردن بهترین روش خوب شنیدن است. این امر برای والدین، مربیان و مدیران بسیار ضروری است. با طرح پرسشها می‌توان اطلاعات بیشتر مورد نیاز را کسب کرد. پرسش‌ها باید هدف مشخصی را دنبال کنند. هیچ کس دوست ندارد مورد بازجویی قرار گیرد.

۸. وسط حرف گوینده ندوید. باید بر تمایل قطع سخنان گوینده و اظهار مطلبی که به ذهنتان خطور کرده است غلبه کنید.

۹. موضوع صحبت را عوض نکنید. وسط حرف دیگران دویدن کار زشتی است ولی قطع حرف دیگران و عوض کردن موضوع گفتگو توهین‌آمیزتر است.

۱۰. در صورتی که بخواهید عقاید خود را در مورد مطلب اظهار شده بیان دارید سعی کنید سخنان گوینده را درست درک کنید. هیجان زیاد باعث می‌شود که با هر اندیشه‌ای که با دیدگاه‌ها، تجارب و تمایلات شخصی ما متفاوت باشد به مبارزه برخیزیم. بنابراین احساسات خود را کنترل کنید.

۱۱. علاقه‌مندی و توجه خود را به مطلب نشان دهید. گاهی اشارات مبنی بر تأیید و درک نظرات گوینده بسیار سودمند است. اکثر افراد اگر نشانه‌ای مبنی بر درک دیگران نبینند سخنانشان را کوتاه می‌کنند. گاهی بریدن سخنان گوینده به منظور روشن شدن مطلب نه تنها نشانه علاقه و توجه شنونده است بلکه گوینده را مطمئن می‌سازد که پیام او به نحوی مطلوب دریافت شده است. در ضمن توضیحات گوینده به شما کمک می‌کند که نسبت به بقیه مطالب تمرکز لازم را به دست آورید.

حرکات گوینده به هنگام سخن گفتن باعث تشدید یا تضعیف پیام گفتار می‌شود

بسیاری از اشخاص با حرکات و ادا و اطوار خود با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند. اغلب اوقات صدا، حالات چهره و حرکات سر و صورت، اشارات و حرکات و وضعیت‌های بدنی از کلمات گویاترند.

توجه به اشارات و حرکات گوینده باعث می‌شود که برداشت و احساس درست‌تری از پیام گوینده حاصل آید. البته این احتمال نیز وجود دارد که شخصی حرکاتی را همیشه تکرار کند و دیگران از این حرکات برداشتی داشته باشند که با آنچه مورد نظر است متفاوت باشد.

دستهای باز و باز بودن دکمه‌های کت نشانه بی‌تکلفی و آزادی شخص است.

برعکس، حالت تدافعی و احتیاط با قراردادن دست‌ها روی سینه، انداختن پا روی پا، نشانه رفتن با انگشت به سوی دیگران به هنگام سخن گفتن، حرکات کاراته مانند و مشت‌های گره کرده نشان داده می‌شود.

پاورپوینت مهارت گوش دادن

مالیدن چشمان و بینی، بستن دکمه‌های کت و نگاه کردن از پهلو نشانه بدگمانی است.

ناتوانی و درماندگی، با دست‌های باز، نشستن بر لبه صندلی و کج کردن سر نشان داده می‌شود.

بی‌تفاوتی در آنانی مشاهده می‌شود که بریده بریده سخن می‌گویند، پشت گردنشان را می‌مالند، دست‌هایشان را در موهایشان فرو می‌برند و با انگشت سبابه خود نشانه می‌روند.

جویدن ناخن‌ها، گاز زدن مداد یا قلم، دست در جیب کردن، نیشگون گرفتن پوست خود نشانه تزلزل است.

حالت عصبی در کسانی آشکار می‌شود که گلوی خود را صاف می‌کنند، سیگار می‌کشند و سوت می‌زنند؛ به هنگام سخن گفتن دهانشان را می‌پوشانند، به هنگام نشستن شلوارشان را بالا می‌کشند، در صندلی‌شان وول می‌خورند و به دیگران نگاه نمی‌کنند.

اعتماد به نفس با راست نشستن و قراردادن دست‌ها در پشت نشان داده می‌شود.

حرکات نشان دهنده تفکر عبارتند از: قرار دادن دست در زیر چانه، نگاه کردن از بالای عینک، برداشتن و پاک کردن عینک. اداها و ژست‌های پیپ کشیدن، گاز زدن دسته عینک و گذاشتن دست روی برآمدگی بینی.

علاوه بر حرکات بدنی، حرکات سر و صورت و حالات چهره نیز در تشخیص احساسات اشخاص بسیار مهم است.

یک لبخند، یک اخم، یک نگاه آشفته، اینها تظاهر احساسات ترس، خشم، شگفتی و ملال است. بعضی اشخاص به هنگام سخن گفتن چنان جدی هستند که ممکن است دیگران احساسات آنان را درست تفسیر نکنند و آن را غیردوستانه تصور نمایند.

آهنگ و تکیه روی کلمات نیز نقشی بزرگ در تفسیر پیام گوینده دارند و باید بدان توجه داشت.

مهارت گوش دادن موثر

با خودتان فکر می کنید همین که خوب بتوانید صحبت کنید پس آخر ارتباط هستید و راحت می توانید ارتباط موثری با دیگران داشته باشید، اما وقتی در چند ارتباط شکست بخورید متوجه می شوید که خوب صحبت کردن تنها مهارت ارتباطی نیست! بلکه تنها یکی از مهارت های ارتباط موثر، خوب صحبت کردن است. آن وقت است که تازه می فهمید این گوش ها را خدا برای چه آفریده است! گوش دادن را خیلی از آدم ها در ارتباطات شان جدی نمی گیرند در صورتی که خوب گوش دادن، یکی از مهارت های ایجاد صمیمیت و ارتباط ماندگار است.

● شنونده خوبی باشید

روان شناسان می گویند هر چه قدر آدم ها مهارت های ارتباطی شان قوی تر باشد، بیش تر می توانند بر اطرافیان شان تاثیر بگذارند و افراد بیش تری را به خود جلب کنند. یکی از همین مهارت های ارتباطی درست گوش دادن است و این حتی از خوب صحبت کردن هم مهم تر است. همین که شما دو تا گوش دارید و یک دهان یعنی دو برابر صحبت کردن تان باید گوش دهید. اما این گوش دادن با گوش دادن های معمولی فرق می کند چون گوش دادن شما باید تاثیرگذار باشد.

یعنی گوش دادن شما راهی است برای درک همدلانه یکدیگر. این که طرف مقابل تان را می فهمید و با او هماهنگ می شوید. همین که می گویند با گوش جان بشنو یعنی الکی، سرسری و ظاهری به من گوش نده، بلکه با تمام وجودت حرف من را بفهم. وقتی شما درست و خوب گوش می دهید به طرف مقابل تان کمک می کنید تا منظور خودش را بهتر منتقل کند و در واقع در یک گفت وگو تنها شنونده محض نیستید بلکه مشارکت فعالی دارید. این مدل گوش دادن به شما کمک می کند ارتباطی صمیمی، موفق و با دوام با اطرافیان تان داشته باشید و آن ها از این که با شما هستند و شما آن ها را می فهمید احساس لذت می کنند.

● گوشت با من نیست!

همه فکر می کنند آدم های «گوش بده» خوبی هستند! اما تنها طرف مقابل شما متوجه می شود که چه زمان هایی واقعا به حرف هایش گوش می دهید و چه زمان هایی روح و روان تان جای دیگری است و تنها سرتان تکان می خورد. موانع زیادی وجود دارند که نمی گذارند شما حرف های دوست، همسر یا همکارتان را بفهمید و همراهش شوید این موانع موارد زیر هستند:

این که به جای گوش دادن و یافتن منظور صحبت های یک نفر، خودتان یک برداشت و معنایی از حرف هایش توی ذهن تان ایجاد کرده اید و فکر می کنید همان درست است، می شود ذهن خوانی. مثلا با خودتان می گویید او منظورش این است که ناراحت است و بعد ذهن تان را با همین منظور خود ساخته درگیر می کنید و کلا از گوش دادن غافل می شوید. این یعنی این که شما واقعیت را رها کرده و چسبیده اید به تصورات و ذهنیات خودتان.

این که پیشاپیش قضاوت کنید که ای بابا باز او آمد ما را نصیحت کند یا کلا این آدم منطقی نیست باعث می شود گوش دادن درست تان از بین برود. یا وقتی اصلا به حرف های یک نفر گوش ندهید چون با خودتان فکر می کنید فلانی آدم کودن، نادان و بی خودی است. قضاوت منفی و برچسب زدن به اطرافیان مانع بزرگی است که گوش دادن تان را بی اثر می کند.

طرف دارد درباره یکی از مهم ترین مشکلات زندگی اش یا درباره یکی از مهم ترین تصمیمات عمرش حرف می زند و آن وقت شما توی خیالات و توهمات خودتان غرق هستید.

گاهی به خاطر این که صلح طلب هستید یا مهربان اصلا گوش نمی کنید او چه قدر درست حرف می زند و فقط هی سرتان را تکان می دهید و ابراز رضایت و موافقت می کنید! البته بعضی وقت ها هم چون می ترسید مخالفت کنید کلا دور درست گوش دادن را خط می کشید.

خیلی از آدم ها موقع گوش دادن چون می خواهند ابراز وجود کنند به صحبت های طرف مقابل شان توجهی نمی کنند و دائم در ذهن شان در حال مرور حرف هایی هستند که خودشان باید بگویند. این مانع در زوج های جوان که دچار اختلاف شده اند خیلی زیاد است و چون هر کدام می خواهند ثابت کنند خودشان درست می گویند، موقع حرف زدن کلا به نظر یکدیگر توجه نمی کنند و هی جواب هایی را که باید بدهند مرور می کنند.

این مانع زمانی است که شما تنها بخشی از حرف های دوست، همکار یا همسرتان برای تان مهم است برای همین، تنها به همان بخش توجه می کنید و بی خیال سایر مطالب او می شوید و بقیه زمان گوش دادن را با بی تفاوتی می گذرانید. یا اگر به صحبتی که آن ها انجام می دهند علاقه ای نداشته باشید اصلا حواس تان را جمع نمی کنید و واقعا گوش نمی دهید.

آدم هایی که خیلی احساس دانای کل به شان دست می دهد، همان هایی هستند که نمی گذارند بقیه حرف بزنند و همین جو نصیحت کردن مانع می شود به حرف های دیگران خوب گوش دهند چون هی می پرند وسط حرف دیگران و نصیحت می کنند.

مشاجره و بحث و دعوا خودش مانع بزرگی برای گوش دادن است. کسانی که بر نظر خودشان پافشاری دارند و فکر می کنند حق با آن هاست و نظرشان درست تر است، کلا به حرف های اطرافیان گوش نمی دهند و توجهی به صحبت های آن ها ندارند.

سراپا گوش باشید!

برای این که شما مهارت گوش دادن موثر را یاد بگیرید باید این چند گام را بردارید:

موارد بالا را خوب بخوانید و بعد به رفتار خودتان توجه کنید تا ببینید شما به کدام یک از این موانع دچار هستید و سعی کنید آن را کنار بگذارید.

موقع گوش دادن مشارکت فعال داشته باشید یعنی از خودتان واکنش نشان دهید. به جای زود قضاوت کردن، فکر و احساس تان را در مورد حرف های طرف مقابل مطرح کنید. از صحبت های او سوال در بیاورید و بپرسید. بعد خلاصه چیزهایی را که گفته است بگویید و ببینید که آیا منظورش همین است. اگر منظورش را متوجه نشدید یا اشتباه متوجه شدید از او بپرسید تا او بداند که دارید همراهی اش می کنید. این طوری هم وقت کمتری می برد هم زودتر از صحبت های هم نتیجه می گیرید.

همدلی کنید و موضع گیری نکنید. برای این که همدلی کرده باشید باید مواضع او را بفهمید و از نگاه او به موضوع نگاه کنید. برای این کار باید بتوانید موضع مادر، همسر یا دوست تان را درک کنید و منطق او را بفهمید. بعد نوع برخورد و کنار آمدن او با یک موضوع را با موضع خودتان مقایسه کنید و تنها بر مبنای احساسات خود نظر ندهید. آن وقت می توانید موقع گوش دادن همدلی کنید.

وقتی یک نفر با شما صحبت می کند و شما شنونده هستید یعنی قرار است گوش دهید. باید بدانید که گوش دادن شما یعنی درک کردن و فهمیدن طرف مقابل. به همین دلیل موقع گوش دادن احساس و درک خود را دخالت ندهید و اجازه دهید که او تمام احساس و نظر خودش را بگوید، وسط حرفش نپرید، موقع صحبت کردن هر از گاهی نگاهش کنید تا مطمئن باشد هنوز شنونده اید، با وسایل اطراف تان بازی نکنید تا حواسش پرت نشود، هم زمان کار دیگری انجام ندهید و نگویید «شما بگو من حواسم با شماست!» در برابر حرف هایش بی تفاوت نباشید اگر تعجب می کنید، ناراحت یا خوشحال می شوید آن را در چهره تان نشان دهید تا او هم بازخورد حرف های خودش را ببیند.

اگر ابهامی توی ذهن تان است آن را مطرح کنید. وقتی نگرانید، اضطراب دارید، عجله دارید و دیرتان شده است یا از چیزی ناراحت هستید، سعی کنید در مورد موضوع مهمی شنونده نباشید و آن را به موقع دیگری موکول کنید. چون شنونده بودن تنها به معنی گوش دادن ظاهری نیست بلکه شما باید بازخوردهای مناسب کلامی و غیر کلامی داشته باشید. ممکن است در این شرایط نه درست گوش و نه درست جواب دهید. فراموش نکنید که بیشتر از حرف زدن، درست گوش دادن می تواند رابطه شما را تداوم بخشد.

خوب گوش دادن

خوب گوش دادن | روش های هنر گوش دادن

منبع: ایران ویج / عصرایران / وب سایت یک پزشک / برترین ها