نمک دریا یددار نیست/ اعتبارات شیر مدارس تامین نشده

به گزارش ایران اکونومیست، زهرا عبداللهی رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت در نشست خبری بسیج همگانی تغذیه که در وزارت بهداشت برگزار شد، با اشاره به روند دستاورد‌های تغذیه‌ای کشور پس از انقلاب اسلامی گفت: در طول این سالها رسالت و برنامه ریزی دفتر بهبود تغذیه در جهت بهبود تغذیه همه گروه‌های سنی بوده است.

وی ادامه داد: برنامه‌های حوزه ما پس از انقلاب اسلامی کاهش سوء تغذیه کودکان زیر ۵ سال بوده است؛ سال ۷۶ حدود ۱۶.۶ درصد کم وزنی بین کودکان زیر ۵ سال و ۲۰ درصد کوتاهی قد در این محدوده سنی داشته‌ایم. پس از ۲۰ سال با کمک بهورزان، کارشناسان و کارکنان بهداشت و درمان، سال ۹۶ کاهش زیادی در سوء تغذیه داشتیم و عدد فعلی برای کم وزنی کودکان زیر ۵ سال ۳.۸ درصد و عدد کوتاهی قد ۴.۶ درصد است که کاهش ۷۰ درصدی را در این ۲ مورد نشان می‌دهد.

عبداللهی کاهش ریزمغذی‌ها را یکی از دستاورد‌های تغذیه پس از انقلاب برشمرد و گفت: متاسفانه فقرآهن و کم خونی را در میان همه گروه‌های سنی داشته‌ایم که با کمک برنامه مکمل یاری و غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک و خدمات تغذیه‌ای در شبکه بهداشت این کمبود را کاهش داده‌ایم.

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت بیان کرد: در سال‌های اخیر به دنبال اجرای طرح تحول سلامت، کارشناسان تغذیه برای اولین بار در مراکز جامع تغذیه در حاشیه شهر‌ها و شهر‌ها مستقر شده و به‌صورت رایگان از خدمات تغذیه بهره‌مند شده‌اند. کارشناسان تغذیه در اولین سطح ارائه خدمت به مردم حضور پیدا کردند و اکنون ۱۲۰۰ کارشناس تغذیه در شبکه بهداشت فعالیت می‌کنند، همچنین گزارش‌های ارائه شده برای کنترل دیابت و فشارخون نشان دهنده این موضوع است که با توصیه‌ها و آموزش‌های صورت گرفته شاهد بهبودی ۶۰ درصدی این بیماری‌ها بوده‌ایم.

وی با بیان اینکه تغذیه نقشی مهم در کنترل و پیشکیری از بیماری‌های غیرواگیر دارد، گفت: ۶۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال اضافه وزن و چاقی دارند که خود عامل دیابت فشارخون و انواع سرطان‌هاست.

عبداللهی افزود: بازنگری قند و نمک و چربی محصولات غذایی یکی از اقدامات مهم صورت گرفته است؛ متاسفانه ایرانیان بیش از حد قند، نمک و چربی مصرف می‌کنند،‌از این رو باید این موارد در محصولات غذایی کاهش پیدا می‌کرد. در حال حاضر با همکاری صنایع غذایی، سازمان غذا و دارو، سازمان استاندارد ۴۰ محصولی در بازار داریم که قند، نمک و چربی آن‌ها کاهش پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه کاهش میزان نمک نان یکی از مهمترین اقدامات در بهبود تغذیه مردم بود، اظهار کرد: ایرانیان به طور متوسط حدود ۳۱۰ تا ۳۲۰ گرم نان می‌خورند، میزان نمک نان‌ها ۲ تا ۲.۳ درصد بود، با بازنگری استاندارد‌ها میزان نمک در نان کمتر از یک درصد است که ۳ گرم آن از نان دریافت می‌شود.

عبداللهی گفت: امروزه سوء تغذیه ناشی از اضافه چاقی در کودکان و نوجوانان را شاهد هستیم، نوجوانان ۷ تا ۱۸ سال اضافه وزن دارند و ۲۰ درصد چاقی شکمی در این گروهی سنی را شاهد هستیم، ۱۳ درصد کودکان زیر ۲ سال در معرض اضافه وزن و چاقی هستند که این رقم در استان‌های شمالی به ۲۰ تا ۳۰ درصد می‌رسد؛ اگر این کودکان چاق شوند، در نهایت نوجوان و بزرگسال چاق خواهند بود که در آینده به بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان مبتلا می‌شوند.

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت هدف از بسیج تغذیه را تشویق مردم برای مصرف موادغذایی سالم دانست و گفت: بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی، مردم باید ۴۰۰ گرم یا حداقل سه بار در روز سبزی مصرف کنند، یک پیش دستی سالاد یک واحد سبزی محسوب می‌شود و حداقل ۲ عدد میوه باید مصرف شود؛ این موادغذایی به دلیل مقادیر بالای فیبر از ابتلا به بیماری‌های غیرواگیردار پیشگیری می‌کنند، این موضوع در حالی است که ۵۲ درصد مردم کمتر از استاندارد سبزی و میوه مصرف می‌کنند.

وی با اشاره به مصرف بالا قند و شکر در ایرانیان، گفت: سرانه قند و شکر۶۶ گرم است؛ این موضوع در حالی است که با توجه به شیوع اضافه وزن و چاقی و دیابت در جهان، سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند کمتر از ۱۰ درصد انرژی روزانه از قند‌های ساده دریافت شود و کمتر از ۲۵ گرم قند و شکر مصرف شود، درحالی که ایرانی‌ها بیش از ۲ برابر استاندارد قند و شکر مصرف می‌کنند.

عبداللهی ادامه داد: ۸.۵ درصد مردم دیابتی هستند و ۱۷ درصد به دیابت نهفته مبتلا هستند؛ اگر وزن را کنترل نکنند و رژیم غذایی مناسب نداشته باشند دیابتی می‌شوند.

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با اشاره به میزان بالای مصرف نمک گفت: سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند افراد بالای ۵۰ سال و کودکان زیر ۵ سال باید کمتر از ۳ کرم نمک بخورند. این موضوع در حالی است که آقایان ایرانی ۱۰ گرم و خانم‌ها ۸ گرم نمک می‌خورند و ما ۲ برابر استاندارد نمک مصرف می‌کنیم. خوردن غذا‌های شور و نمک خطر ابتلا به سرطان معده، فشارخون و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

عبداللهی اظهار کرد: مصرف بالای نمک خطر پوکی استخوان را افزایش می‌دهد و سن پوکی استخوان در کشور به زیر ۳۰ سال کاهش پیدا کرده است و خطر شکستگی بدون علت وجود دارد.

وی با بیان اینکه در الگوی غذایی روزانه ما مصرف روغن بالاست و عادت داریم همه غذا‌ها را سرخ کنیم و فست فود‌ها عامل عمده نمک و چربی هستند و سرانه متوسط روغن ۴۶ گرم در روز و ۱۷ کیلوگرم در سال است و میزان مطلوب باید ۳۵ گرم در روز و سالیانه ۱۳ کیلوگرم باشد و مصرف بالای روغن خطر چاقی را به دنبال دارد.

رئیس دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با بیان اینکه شعار هفته بسیج همگانی «از امروز با تغذیه سالم برای فردایی با سلامتی شروع کنید»

انتخاب شده است، گفت: هدف از برگزاری بسیج همگانی کمک گرفتن از همه کسانی که در آموزش دخیل هستند، برای بهبود تغذیه است و از مهدکودک ها، مدارس، شهرداری‌ها و رسانه‌ها کمک می‌گیریم.

کمبود ویتامین دی در گروه‌های مختلف سنی وجود دارد ۸۶ درصد خانم‌های بازدار ۷۶ درصد نوجوانان ۶۲ درصد کودکان زیر ۶ سال و ۷۱ درصد بزرگسالان کمبود ویتامین دی دارند و این مسئله خطر ابتلا به بیماری‌های واگیر دار و پوکی استخوان و درد‌های استخوانی را افزایش می‌دهد و ازسال ۹۳ برنامه مکمل یاری برای همه گروه‌های سنی انجام می‌شود و قرص‌های ۵۰ سال برای نوجوانان در مدارس، جوانان و سالمندان در شبکه بهداشتی رایگان ویتامین دی توزیع می‌شود و با توزیع مکمل حدود ۸۰ درصد کمبود ویتامین دی کنترل شده است.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درباره کمبود ویتامین ‏D‏ در مردم ایران گفت: ۸۶ درصد خانم‌های باردار، ۷۶ درصد ‏نوجوانان، ۶۲ درصد کودکان زیر ۶ سال و ۷۱ درصد بزرگسالان کمبود ویتامین ‏D‏ دارند.

وی افزود: این مسئله خطر ابتلا به بیماری‌های واگیر دار و پوکی استخوان و درد‌های استخوانی را افزایش می‌دهد و از سال ۹۳ برنامه مکمل یاری برای همه گروه‌های سنی انجام می‌شود و قرص‌های ۵۰ سال برای نوجوانان در مدارس، جوانان و سالمندان در شبکه بهداشتی رایگان ویتامین دی توزیع می‌شود و با توزیع مکمل حدود ۸۰ درصد کمبود ویتامین D. کنترل شده است.

عبداللهی ادامه داد: افزون بر این غنی سازی آرد با ویتامین دی در اولویت قرار گرفته است و بستر مناسبی برای غنی سازی آرد داریم تا مردم ویتامین ‏D‏ مورد نیاز بدن را از طریق مواد غذایی ‏تامین کنند چرا که میزان ویتامین ‏D‏ در منابع غذایی کم است و بسیاری از کشور‌ها به سمت غنی سازی با ویتامین ‏D‏ پیش رفته اند و اکنون غنی سازی شیر و روغن با ویتامین D. در کشور انجام می‌شود. ‏

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با بیان اینکه مصرف لبنیات در کشور ما از میزان توصیه شده جهانی کمتر است، گفت: بر اساس مطالعات روزانه ۱۹۰ گرم مصرف می‌شود در حالی که ۲۵۰ باید لبنیات در روز مصرف شود.

وی افزود: مهمترین مسئله فرهنگ غذایی است و مردم عادت ندارند روزانه شیر بخورند و یکی از برنامه‌ها اجرای شیر مدرسه بود که این برنامه در سطح مدارس اجرا می‌شود و اجرای آن نیاز به اعتبارات مورد نیاز در مدارس است و برای مناطق کمتر برخوردار تاکید داریم که انجام شود و اعتبارات لازم تخصیص داده نشده است.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه شیر مواد نگهدارنده ندارد، گفت: شیر استریل یا پاستوریزه می‌شوند و متاسفانه اینکه شیر فرادما مواد نگهدارنده دارد، جمله غلطی است، اما شیر فرادما وقتی باز می‌شود باید در یخچال نگهداری و ظرف ۲ تا ۳ روز مصرف شود.

عبداللهی با اشاره به افزایش قیمت لبنیات و کاهش مصرف آن گفت: در اقشار کم درآمد افزایش قیمت می‌تواند موجب کاهش مصرف لبنیات شود و یکی از پیشنهادات وزارت بهداشت تامین یارانه شیر برای اقشار کم درآمد است و دربرنامه حمایت از مادران باردار و کودکان به کمک بنیاد علوی، بهزیستی و کمیته امداد سبد غذایی رایگان در مناطق کم برخوردار توزیع می‌شود و لبنیات در سبد غذایی گنجانده شده است.

وی ادامه داد: یکی از برنامه‌هایی که در کشور اجرا شد، شیر مدرسه بود که در حال حاضر این برنامه در سطح مدارس کشور اجرا ‏می‌شود و اجرای آن به تامین اعتبار مورد نیاز برای آموزش و پرورش بستگی دارد ومناسفانه تاکنون اعتبارات لازم تامین نشده است. ‏

وی با اشاره به استقبال مردم از لبنیات فله‌ای گفت: توصیه می‌کنیم مردم لبنیات پاستوریزه مصرف کنند البته خوشبختانه کنترل و نظارت‌های خوبی بر لبنیات سنتی نیز انجام می‌شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه جامع توانمندسازی خانوار طراحی و به وزارت رفاه پیشنهاد شده است، گفت: برای اقشار کم درآمد سبد غذایی رایگان توزیع شود، همچنین برنامه توانمند سازی دیده شده است و به عنوان مثال زنان روستایی با تولید سبزیجات بتوانندبه درآمد خانوار کمک کنند

‏نمک دریا مصرف خوراکی ندارد

عبدالهی گفت: مردم باید نمک یددار تصفیه شده مصرف کنند، کمبود ید و شیوع بالای گواتر ‏حدود سال ۶۸ تا ۶۹ در تمام استان‌های کشور بین ۲۰ تا ۷۰ درصد بود و باید دانست که ناهنجاری‌های مادرزای، عقب ماندگی‌های ذهنی، سقط جنین و مرده‌زایی و ناباروری از عوارض کمبود ید است.

وی افزود: برای کنترل کمبود ید، وزارت بهداشت از ۳۰ سال پیش یددار کردن ‏نمک‌های خوراکی را اجرایی کرد و کارخانه‌های نمک موظف شدند ید را به نمک اضافه کنند و این کار یکی از افتخارات ایران است ‏و چرا که ما در جهان به عنوان یک کشور عاری از کمبود ید در جهان معرفی شدیم. ‏

عبداللهی گفککعبداللهی گفت: در حال حاضر حدود ۶.۵ درصد شیوع گواتر در کشور وجود دارد و موارد ناهنجاری‌های عقب ماندگی مغزی و ... در ‏کشور به علت کمبود ید وجود ندارد. ‏

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت درباره نمک دریا نیز اظهار داشت: افراد سودجو با تبلیغات غیرعلمی، نمک دریا را تبلیغ می‌کنند، اما مردم باید بدانند که نمک دریا ید ندارد و نمک‌های دریایی که از سازمان غذا و دار‌و مجوز گرفته است مصرف ‏خوراکی ندارند و برای استفاده غیر خوراکی بوده و از طرفی برخی نمک‌های دریا آلوده به فلزات سنگین نیز هستند و به هیچ عنوان نباید ‏مصرف شوند و مردم باید به این موضوع توجه کنند. ‏

وی ادامه داد: عرضه و فروش نمک دریا برای مصرف خوراکی تخلف محسوب می‌شود و به کمک بازرسان بهداشت محیط هر جا که نمک دریا به فروش برسد با آن برخورد قانونی می‌کنیم.

عبدالهی گفت: نمک دریا مصارف غیرخوراکی مثلا برای مسائل پوستی و ... دارد و سازمان غذا و دارو به نمک دریا برای ‏مصرف خوراکی مجوز نداده است. ‏

وی یادآوری کرد: امسال نهمین بسیج ملی تغذیه از ۲۰ تا ۳۰ دی در کشور با همکاری معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم ‏پزشکی و مدارس انجام می‌شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت تاکید کرد: مطالعات نشان می‌دهد که با رعایت تغذیه سالم و درست می‌توان ۳۰ تا ۴۰ درصد خطر ابتلا به سرطان‌ها، تا ۵۰ بیماری‌های قلبی و عروقی و تا ۸۰ درصد دیابت را کاهش می‌دهد.

وی افزود: تغذیه سالم به معنی رعایت تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه است. باید به میزان نیاز روزانه از مواد غذایی استفاده ‏کرد، همچنین باید از انواع مواد غذایی و گروه‌های مختلف غذا‌ها در رژیم غذایی بهره برد و به عنوان مثال در الگوی غذایی جایگزین‌های خوبی داریم. مثلا حبوبات در کنار غلات می‌تواند جایگزین گوشت شود. ‏

وی افزود: مصرف یک گرم قند ۱۲۴ کالری ایجاد می‌کند؛ بنابراین مصرف بیش از حد کالری منجر به اضافه وزن و چاقی خواهد شد. در عین حال مصرف روغن نیز باید کنترل شود. ما به مردم توصیه می‌کنیم که روغن غنی شده با ویتامین D. مصرف کنند، اما باز هم تاکید می‌کنیم که نباید همان روغن را هم به میزان زیاد استفاده کنند.

عبداللهی درباره نظارت بر سلامت نان در نانوایی‌ها گفت: یکی از برنامه‌های ما در تغذیه جامعه و امنیت تغذیه‌ای بهبود و ارتقای کیفیت نان است و این برنامخ در دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی دنبال می‌شود و کارگروه تخصصی سلامت نان نیز تشکیل شده که نماینده همه بخش‌های مختلف زنجیره گندم، آرد و نان در این کارگروه حضور دارند و کار کارشناسی می‌کنند تا زنجیره گندم، آرد و نان در راستای بهبود کیفیت نان اصلاح شود.

وی اظهار کرد: اجرای استاندارد‌های نان به لحاظ کاهش نمک و عدم مصرف بلانکیت و جوش شیرین اجباری بوده و از مصوبات شورای عالی سلامت و امنیت غذایی است و در این راستا تفاهم‌نامه مشترکی بین سازمان ملی استاندارد و معاونت بهداشت وزارت بهداشت در سال ۹۵ به امضا رسید و سازمان استاندارد بر تنور‌ها و ماشین‌های نان پزی نظارت و کنترل دارد و بازرسان بهداشت محیط وزارت بهداشت بر بر نانوایی‌ها نظارت می‌کنند تا مصوباتی، چون ممنوعیت استفاده از جوش شیرین و جوهر نمک و کاهش مصرف نمک و کیفیت گندم اجرایی شود.

وی در پاسخ به سوالی درباره استفاده از ماکروویو به طور مداوم در تهیه و پخت غذا گفت: استفاده مرتب و زیاد از ماکروویو توصیه نمی‌شود چرا که همچنان مطالعاتی در دست انجام است و هنوز برای اثبات نتایج نیاز به زمان داریم، اما مصرف کم آن اشکالی ندارد، اما در استفاده مداوم از ماکروویو باید احتیاط کرد.