پیرمحمدملازهی، تحلیلگر مسائل افغانستان وپاکستان در پاسخ به سوال «قانون» مبنی براینکه آیاگفت وگوی ایران با طالبان می تواندمشکلاتی را رفع کند،گفت:« سه کانون درحال کارکردن روی این موضوع هستند. یکی ازکانونها درجده و ابوظبی است که نماینده آمریکا آن را پیگیری می کند.کانون دوم در مسکو و مذاکرات روسها بوده وکانون سوم ایران است».
وی افزود:« نگاهها نسبت به این کانون ها متفاوت است؛ به این معنا که ازیک طرف ایران به دنبال مذاکرات بین الافغان یعنی میان طالبان ودولت افغانستان است. ازطرف دیگر افغانها دنبال این هستند که ابتکار عمل به دست بگیریم تاخارجیها دیگر دخالت نداشته باشند.روسها نیز اهداف خودشان رادنبال می کنند».
ملازهی ادامه داد:« واقعیت این است که بحث های بسیار جدی درطالبان ودولت مرکزی وجوددارد. ازاین سه محور شانس اول به خلیل زاد(نماینده ویژه آمریکا برای مذاکرات صلح افغانستان) میرسد زیرا طالبان زمانی که قدرت داشت، مورد حمایت پاکستان،عربستان سعودی وامارات بوده ودرحال حاضرازکمک ها مالی وفکری ،سیاسی آن ها استفاده می کند».
وی گفت:« برای ادامه مذاکرات بایدپیوندی بین مسکو وتهران برقرارشود؛ به دلیل آنکه هردوطرف نگران نفوذ داعش در منطقه هستند زیرا داعش بامنافع ملی این دوکشوردرتضاد است.پس باید برای تنزل داعش به نوعی همکاری وهماهنگی درمنطقه وجود داشته باشد».
بستن دست داعش
این کارشناس معتقد است :« اگر طالبان تقویت شود یا راه حلی پیداکردکه افغانستان به صلح وثبات برسد، دیگرداعش نمیتواند درمنطقه نفوذ داشته باشد». وی افزود:« به نظرمی رسد در این بین محور تهران نه به عنوان تعیین کننده امادراین رابطه حایزاهمیت است».
ملازهی درباره فرضیه کمک به طالبان برای ضربه زدن به داعش گفت:«برداشتها این است که داعش بعد از شکست در عراق وسوریه درصدد این است که نیروهای قومی خود را که شامل ازبکها،تاجیکها و چینی ها هستند به شمال وغرب افغانستان منتقل کند که این مناطق جزو حوزههای امنیتی چین،روسیه وایران است وهمچنین این سه کشوربا آمریکا دررقابت هستند. تصور این است که آمریکاییها درآینده میخواهنداز داعش برای کنترل ایران ،چین وروسیه استفاده کنندکه همچنین ظرفیت درمنطقه وجود دارد».
پیرمحمد ملازهی درباره موافقت دولت افغانستان با این گفتوگو اظهارداشت:« ایرانی ها اعلام کردندکه این گفتوگو با اطلاع دولت افغانستان بوده است. طی سفری که آقای عراقچی به کابل ودیدارهایی که با آقایان اشرف غنی وعبدا... عبدا... داشته، نشان میدهدمذاکرات تهران با طالبان درباره چه محورهای است».
وی افزود:« آنچه که به صورت رسمی اعلام شده، این است که ایران به دنبال یک راه حل سیاسی برای رسیدن افغانستان به صلح وثبات است». این تحلیلگر مسائل پاکستان و افغانستان ادامه داد:« شایعاتی نیز درباره ایران وروسیه نسبت به طالبان وجود دارد اما نمیدانم تا چه اندازه درست است».
این کارشناس درباره نظر پاکستان درخصوص گفتوگوی فوق خاطرنشان کرد:«پاکستان خط خودش را دنبال میکند، آنها بیشتربه دنبال هماهنگی باآمریکا،عربستان وامارات هستند.همچنین آقای خلیلزاد به دنبال این است که طالبان را درقدرت باافغانستان شریک کند و میخواهند۱۳ ایالات و بخشهای پشتوننشین وچند وزارتخانه راازآن طالبان کنند». وی معتقداست:« به نظرم آقای خلیل زاد به دنبال این است که طالبان را قانع کندتا بدون راهحل نظامی قدرت را به دست بگیرد، چون میداند درقدرت نظامی شانسی وجود ندارد.او میخواهد از قبایلی که دارند،یک حزب سیاسی تشکیل دهدو قانون اساسی را بپذیرند تاشریک قدرت حاکم شود. درواقع میخواهدازاین طریق سیاسی شانس خودش را امتحان کند».
پیرمحمدملازهی اضافه کرد:« ۴۰سال است که افغانستان درجنگ به سرمی برد؛ به همین دلیل سازوکارهای دموکراتیک درانتخابات آنها وجود ندارد. دراین سالها دوبار توسط شوروی سابق ودراواخر قرن۲۰ توسط آمریکا به اشغال کامل درآمده است که نمی توان ادعا داشت هرطرحی دراین کشور قابل اجراست و بیشک موانع زیادی وجود دارد».
طالبان تروریست نیست
ملازهی درباره اینکه گویا دولت هند با این گفتوگوموافق نیست، گفت:«هندیها درافغانستان سرمایه گذاری کردهاند و باتوجه به رقابتی که با پاکستان دارند از نفوذ کافی درآنجا برخوردارهستند و بعید می دانم اعتراض نسبت به گفت وگوی ایران داشته باشند. شایدپاکستان اعتراض داشته باشد اما هندی ها ازگذشته با ایران مراوده داشته وزمانی که طالبان در قدرت بود ایران، هند و روسیه، جبهههای شمالی افغانستان را حمایت میکردندودولت آقای ربانی را به جای طالبان به رسمیت شناخته بودند؛بنابراین نباید هند نسبت به تلاش ها ایران ناراضی باشد».
وی درباره اعتماد به گروه طالبان اظهار داشت:«طالبان دیگر یک گروه تروریستی نیست بلکه دارای یک پایگاه اجتماعی از قبایل پشتون است که نزدیک ۴۵ میلیون نفر جمعیت درمنطقه پاکستان وافغانستان دارد .درنتیجه نمی توان طالبان را دیگر یک گروه تروریستی ارزیابی کرد».
ملازهی خاطرنشان کرد:« بایدآن ها را به رسمیت شناخت. اگر ایرانیان تا کنون باآنها مراوده نداشتهاند خط درستی را درپیش نگرفته بودند و امروز به این نتیجه رسیدهاند که نفوذ درافغانستان بدون همکاری با طالبان وجود ندارد». ملازهی درباره موافقت دولت با این مذاکرات نیز معتقد است :«مذاکرات با طالبان از گذشته وجود داشته اما توسط آقای شمخانی علنی شده است».
وی افزود:« این مذاکرات درگذشته توسط سپاه انجام می شده که بی شک باهماهنگی وموافقت دولت بوده است».