درباره یک برنامه جدید طنز ادبی با رویکرد داستانی در شبکه شما

شب های طنز در شبخند

سید رضا صائمی

حالا پس از سال ها تجربه مکتوب و مطبوعاتی در طنز نویسی و تجربه اجرای برنامه های طنز تلویزیونی مثل قند پهلو و منبع موثق، مدتی است که رضا رفیع برنامه شبخند را به روی آنتن می برد.
جالب این که هر کدام از این برنامه ها در شبکه های مختلف سیما تولید شده؛ از شبکه آموزش گرفته تا شبکه چهار و حالا شبکه شما. جذابیت طنز و رویکردی که این برنامه ها در طرح طنازانه مسائل و چالش های روز داشته اند، موجب شده تا برنامه خیلی تحت تاثیر نوع شبکه قرار نگرفته و بالعکس بر اعتبار و تعداد مخاطبان آن شبکه نیز افزوده شود.
به این معنا که حالا با وجود برنامه «شبخند» در شبکه شما، این شبکه شناخته شده تر می شود و این نشان می دهد که شبکه های تلویزیونی از طریق برند برنامه های خود می توانند مخاطب جذب کنند، نه صرفاً عنوان و لوگوی خود.
برنامه شبخند در قالب مسابقه تلویزیونی بین شاعران طنزپرداز از استان‌های مختلف کشور، با سردبیری و اجرای رضا رفیع، شنبه تا چهارشنبه از شبکه «شما» پخش می شود و این امکان را برای همه طنزپردازان یا علاقه مندان به این حوزه در سراسر کشور فراهم کرده تا بتوانند طبع طنزسرایی خود را بیازمایند و دیگران را نیز در لذت آن سهیم سازند. ساختار برنامه به گونه ای طراحی شده که حتی اگر به عنوان شرکت کننده هم نتوان در آن حضور داشت، به عنوان مخاطب می توان درباره موضوع برنامه، اشعار طنز خود را از طریق پیامک به برنامه ارسال کرد یا به شکل تلفنی در آن حضور یافت.
این روش به پرورش ایده ها و خلاقیت های ادبی در طنزپردازی کمک کرده و می تواند عامل کشف استعداد باشد، نه پرورش و تربیت آن. اما آنچه که به برنامه شبخند هویت می بخشد و می توان این ویژگی را به عنوان کارویژه برنامه دانست، توجه آن به مسائل روز جامعه است.
شبخند تلاش می کند تا رخدادها و رویدادهای روز جامعه در حوزه های مختلف اجتماعی ، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، ورزشی و هر آنچه که در حوزه عمومی و افکار عمومی برجسته می شود را دستمایه مسابقه و طنازی های خود قرار دهد و سوژه های مسابقه از دل مسائل روز جامعه انتخاب می شود.
این رویکرد در واقع باعث به روز و آنلاین بودن برنامه شده و مخاطبان بیشتری را با خود همراه می کند. ضمن این که دامنه نفوذ برنامه را از حیث تاثیرگذاری بر مخاطب و جامعه افزایش داده و عمق می بخشد. از این رو دو سویه مهم را می توان در برنامه شبخند به موازات هم پی گرفت؛ سرگرمی و آگاهی.
در واقع پرداخت طنازانه به چالش های روز جامعه، هم واجد نوعی آگاهی انتقادی است که برآمده از ذات طنز است و هم به ایجاد نوعی سرگرمی و نشاط کمک می کند. دو چیزی که جامعه امروز به شدت به آن نیاز دارد. آگاهی و نشاط. جالب اینکه این دو مقوله در برنامه شبخند در نسبت با هم ایجاد شده و در واقع برساخته یکدیگر است.
به این معنا که وقتی یک سوژه مثلا گرانی پراید یا برخورد زشت فلان نماینده با مردم به سوژه برنامه بدل می شود، طنزپردازان شرکت کننده در برنامه، در یک رقابت دو نفره، درباره آن سوژه شعر طنز می ‌سرایند که هم موجب لبخند مخاطب شده و نوعی شادی و نشاط را به همراه دارد و هم جامعه را نسبت به یک ناهنجاری یا بی اخلاقی اجتماعی و اساساً هر گونه ضعف و خلایی که در جامعه وجود دارد، آگاه کرده و در شکل گیری یک نوع خودآگاهی اجتماعی سهیم است.
چه بسا یک نوع تخلیه روانی جمعی از طریق این برنامه امکان‌پذیر می شود و مردم از اینکه مشکلات و دردهای خود را به زبان طنز بیان می کنند یا در طنازی های شاعران برنامه می بینند، احساس سبکی کرده و حس می کنند از زبان دیگری دردهای آنها بیان شده و نوعی برون فکنی روانی که به حفظ تعادل روحی کمک می کند، امکان پذیر می شود.
توجه به مسائل روز و آنها را زیر ذره بین ظریف طنز بردن، مهمترین ویژگی برنامه شبخند است که چه بسا بیشتر از بسیاری از برنامه های کارشناس محور و تحلیلی تلویزیون، می تواند زبان حال مردم باشد و مخاطب احساس کند که مشکلات و مسائل آنها از طریق یک برنامه تلویزیونی بیان می شود.
در واقع، شبخند از ظرفیت و ظرافت بالایی برای بیان انتقادی مسائل جامعه برخوردار بوده و زبان طنز آن نیز کمک می کند تا تلخی تجربه های اجتماعی موجود، تلطیف شده و مخاطب با تماشای آن به یک آرامش ذهنی نسبی دست یابد. شبخند یک پیام رفتاری و اخلاقی مهمی دارد و در واقع آن را به مثابه یک روش و منش زیستن به شکل تلویحی به مخاطبان خود منتقل می کند. این که با لبخند بهتر می توان مشکلات را حل کرد یا رنج های زندگی را تحمل نمود.
شبخند شعاری دارد به این مضمون که: شما را هست اگر که میل لبخند/ بیا بنشین ببین هر شب به شبخند. با شبخند هم می توان لبخند زد، هم آگاه شد و هم زندگی را آسان تر گرفت. این برنامه، شنبه تا چهارشنبه، رأس ساعت ۲۰:۳۰ به صورت زنده از شبکه «شما» پخش می‌شود.

منبع : روزنامه اطلاعات