نجات «بین آباد»/ طرحی که مهاجرت معکوس را رقم زد

خبرگزاری مهر، گروه استان ها: خراسان جنوبی با ماهیت کویری خود دارای اقلیمی گرم و خشک بوده که در پی خشکسالی های بیش از یک دهه عرصه فعالیت های کشاورزی برای مردمانش تنگ شده است.

خشکسالی های چندین ساله بخش اعظمی از قنات های استان را در خاموشی فرو برده که مرگ تدریجی این منابع آبی، رویای کشاورزان و دامداران را هم نابود کرد. سیلی خشک روزگار چنان بر الیاف وجودی روستاها رخنه ایجاد کرد که بسیاری از جوان ها متواری شهرها شده و روستاییان زیادی راه نجات را در مهاجرت جست و جو کردند.

طی چند سال گذشته همت متولیان حوزه آبخیزداری و منابع طبیعی و دیگر مسئولان استانی و کشوری اجرای طرح های آبخیز داری را برای نجات قنات های خفته تعریف کرد که صندوق توسعه ملی به عنوان‌اولین پشتیبان مالی اعلام آمادگی کرد.

از این رو طرح های آبخیز داری در قریب به شش هزار و ۶۰۰ نقطه کشور با اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیون دلار در دستور کار قرار گرفت، خراسان جنوبی هم با سهمی به میزان ۱۶ میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی اجرای ۸۰ پروژه آبخیزداری را در دستور کار قرار داد تا برای نگهداشت و بهره وری هر چه بیشتر از روان آب ها، قنات ها را جانی دیگر بخشد.

نخستین قدم

متولیان استانی اولین قدم خود را در منطقه آرک شهرستان خوسف برداشتند تا با ایجاد بزرگ ترین سازه آبخیزداری شرق کشور در این منطقه، به اجرای پروژه های آبخیزداری استارت زده باشند.

این پروژه آخرین گام های اجرایی را طی می کند اما اهالی روستاهای پایین دست مزیت هایش را متوجه شده و اکنون روزهای شادی بخشی را سپری می کنند.

ناگفته نماند مشارک مردم در اجرای این پروژه از مهم ترین نکاتی است که علاوه بر خرسندی متولیان، حرکتی ماندگار را برای دیگر روستاها رقم زده است.

«بین آباد» آباد شد

«بین آباد» از جمله روستاهایی است که مردمانش طعم شیرین آب را به کام کشیده و بعد از سال ها خشکسالی، صدای خروش آب مهمان قنات روستایشان شده است.

به سراغ هر کدام که می روی دستان ترک خورده اش را به سوی آسمان برده و دعای خیری نصیب متولیان می کند.

غلامعلی نظری اولین مخاطبی است که با لبخندی شیرین می گوید: طی چند سال گذشته وضعیت روستا خیلی خراب بود.

وی با بیان اینکه کمبود آب در روستا غوغا کرده بود، ادامه می دهد: از وقتی سد آرک در بالا دست روستا احداث شده است، وضعیت آبی به سمت مطلوبی پیش رفته است.

اشاره ای به باغ و درختان خشک می کند و می گوید: چندین سال می شود که بذری در اراضی کشاورزی کشت نکرده ایم.

وی با بیان اینکه با جان گرفتن قنات به سمت کشت اراضی پیش رفته ایم، می افزاید: روستا قریب به ۷۰ خانوار داشته که خشکسالی های چند ساله آن ها را روانه شهرها کرده است.

افزایش ۱۰ برابری آبدهی قنات روستا

دادخدا تاجدینی از دیگر افرادی است که در توصیف روستای بین آباد می گوید: این روستا از جمله آبادی هایی بود که خشکسالی، منابع درآمدی خانوار ها را از بین برد.

وی با ذکر دعای خیری می افزاید: دست مسئولان درد نکند از وقتی سازه ایجاد شده، نه تنها میزان آبدهی قنات این روستا بلکه چندین روستای دیگر تحت تاثیر قرار گرفته است.

این پیرمرد روستایی بیان می کند: طی بارندگی های ماه گذشته، سد بالادست روستا از آب پر شده بود و این باعث شد که قنات روستا آبدهی خیلی زیادی داشته باشد.

تاجدینی با بیان اینکه با اجرای پروژه آبخیزداری میزان آبدهی قنات بین آباد قریب به ۱۰ برابر شده است، می افزاید: آب باران سال های سال در کویر به هدر می رفت که با اجرای این پروژه، آن را مهار کردند.

مهاجرت معکوس جوانان

وی با بیان اینکه به طور یقین کشاورزان این روستا روزهای خوبی را خواهند داشت، می گوید: همچنین جوانانی که به دلیل خشکسالی متواری شهرها شده بودند، به روستا برمی گردند.

تاجدینی با بیان اینکه سال ها برای اجرای این پروژه انتظار می کشیدیم، می افزاید: ۲۰ سال میزان آبدهی قنات کم بود و با دستگاه های مختلف نامه نگاری زیادی داشتیم.

وی با اشاره به مشارکت مردمی در اجرای پروژه، اظهار کرد: زمینی با میزان دو هکتار داشتم که سالانه قریب به پنج تن خربزه از آن برداشت می کردم اما برای اجرای پروژه آبخیزداری اهدا کردم.

اسماعیلی از دیگر افراد روستای بین آباد، با ابراز خرسندی از اجرای پروژه آبخیزداری در بالادست روستا بیان می کند: این پروژه برای چندین نسل آینده هم ماندگار خواهد بود.

وی با بیان اینکه درختان ۵۰ ساله این روستا به دلیل خشکسالی نابود شده بود، می افزاید: همچنین در مزارع روستا سال ها کشتی نشده بود که امروز جانی دوباره گرفته است.

افزایش چشمگیر آبدهی قنات

عضو شورای اسلامی بین آباد هم با اشاره به اجرای پروژه آبخیزداری در بالادست روستا بیان می کند: قبل از اجرای این سازه قریب به ۲۰ ساعت طول می کشید تا استخر روستا آبگیری شود.

علیرضا تاجدینی ادامه دمی دهد: خوشبختانه با اجرای این سازه در اولین بارندگی، در کمتر از هفت ساعت استخر آبگیری شد.

وی بیان می کند: جوانان زیادی به دلیل کمبود آب و خشکسالی به شهرها مهاجرت کرده بودند که در شرایط پیش رو، به روستا برگشته اند و به کش و کار در زمین های کشاورزی مشغول شده اند.

تاجدینی ادامه می دهد: همچنین اراضی کشاورزی در حال نابودی بود که با اجرای این پروژه دوباره احیا می شود.

اجرای ۸۰ پروژه آبخیزداری در استان

مدیرکل منابع طبیعی، مراتع و آبخیزداری خراسان جنوبی هم در تور رسانه ای خبرنگاران و بازدید از بزرگترین سازه آبخیزداری شرق کشور بیان می کند: در سال گذشته با اقدام ارزنده ای که قدم اول از خراسان جنوبی آغاز شد، گزارشی مبنی بر اجرای عملیات آبخیزداری در بالای قنوات تهیه شده و خدمت مقام معظم رهبری ارائه شد.

علیرضا نصر آبادی با بیان اینکه به دنبال این امر، موافقت برداشت ۲۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح های آبخیز داری در سطح کشور صادر شد، افزود: طی سال جاری این طرح در بازه زمانی سه ماهه در شش هزار و ۶۰۰ نقطه از سطح کشور با اثر بخشی ۸۰۰ هزار هکتار از اراضی، در ۳۵۰ شهرستان اجرایی می شود.

وی با بیان اینکه سهم اعتباری این صندوق در خراسان جنوبی قریب به ۱۶ میلیارد تومان بوده است، افزود: پروژه های آبخیزداری در سطح ۱۱ شهرستان استان و در قالب ۲۶ پروژه و چهار طرح ملی تعریف شده که تاکنون قریب به ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

نصرآبادی از ایجاد ۸۰ سازه آبخیزداری خبر داد و گفت: پروژه سازه آبی آرک شروع اجرای این طرح ها بود که با عنوان بزرگترین سازه آبخیزداری شرق کشور و استان طی هفته دولت کلنگ زنی شد.

سازه ای برای کاهش اثرات خشکسالی

وی با بیان اینکه حجم آبگیری پروژه بالغ بر ۴۵۰ هزار متر مربع است، اظهار کرد: بیش از شش رشته قنات و منبع آبی با اجرای سازه آرک تحت تاثیر قرار می گیرند و امید است با توجه به گزارش های هواشناسی مبنی بر بارندگی های نرمال بهمن و اسفند ماه، با ظرفیت کامل آبگیری این سازه شاهد کاهش اثراث خشکسالی باشیم.

نصرآبادی با بیان اینکه پیش بینی می شود جشن افتتاح این پروژه ها را همزمان با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی داشته باشیم، بیان کرد: سازه آبخیز داری آرک یکی از آرزوهای مردم بود که اعتبارات زیادی می طلبید و خوشبختانه از محل صندوق توسعه ملی و مشارکت مردم اجرایی شد.

آنچه مسلم است اجرای اینگونه از پروژه ها نه تنها شرایط خشکسالی کنونی روستاها را مهر می کند بلکه می تواند تضمینی برای تامین آب مورد نیاز فرزندان این دیار کویری باشد.