مشکل داریم متولی نداریم!
امروزه در کشور مسائل و مشکلات فراوانی پیش روی مردم وجود دارد که ریشه و دلیل اصلی آن را مسئولان به گردن یکدیگر میاندازند و در نتیجه فشار این شانه خالی کردنها به مردم وارد میشود
قانون-فاطمه آقایی فرد
امروزه در کشور مسائل و مشکلات فراوانی پیش روی مردم وجود دارد که ریشه و دلیل اصلی آن را مسئولان به گردن یکدیگر میاندازند و در نتیجه فشار این شانه خالی کردنها به مردم وارد میشود. نبود نهادهای نظارتی مناسب و بدون رنگهای سیاسی، فعالیتهای فراوان نهادهای نظارتی موازی و دخیل بودن نگاههای منفعتی با رویکردهای مختلف در بررسی و ریشهیابیهای معضلات از مسائل مهمی است که سبب میشود مشکلات از اساس واکاوی نشوند. این رویه شاید در کوتاهمدت تاثیر خاصی نداشته باشد و به چشم نیاید ولی بی شک در ادامه و با توجه به آنکه معضلات فراوانی برای معیشت مردم به وجود میآورد، میتواند بحرانهای اجتماعی را برای کشور ایجاد کند که آینده خوشی نیز ندارد. برای مثال مردم برای پیشفروش یک خودرو یا خانه به مشکل برمیخورند یا سرمایهای را در موسسهای سپرده میکنند و با دردسرهای بعدی آن مواجه میشود و همینگونه در بسیاری از مسائل دیگر ولی هرکدام از بخشهای مختلف کشور سعی در این دارند که مشکل پیش آمده را متوجه نهاد دیگری کنند یا اینکه مسالهای را برخی که جایگاه و صلاحیت لازم را ندارند، بیان میکنند و اذهانعمومی را با آشفتگی روبهرو میکنند در نهایت هیچکدام از مسئولان رسمی پاسخی مناسب ارائه نمیکنند؛ برای مثال در موضوع پولی کردن تونلها و برخی معابر تهران، فردی به نام محسنپورسیدآقایی که این روزها مسئولیت اداره معاونت حملونقل و ترافیک شهرداری را برعهده دارد، ادعایی را بیان کرده و سبب آشفتگی مردم شده است و مسئولان مربوط واکنش محکم و سنجیدهای به آن نمیدهند و همه از ایستادگی در برابر این رویه فرار میکنند. در همین راستا برای ریشهیابی مسائل مختلف و برای آنکه میزان آگاهی نمایندهها در این زمینه را بسنجیم به سراغ آنها از جناحهای مختلف سیاسی رفتیم و این سوالات را از آنها پرسیدیم که ریشه مشکلات کشور را در چه امری ارزیابی میکنید؟! شانهخالی کردن از زیر بار مشکلات چه تاثیری بر افکارعمومی میگذارد؟! چندین نفر از نمایندگان پاسخهای متفاوتی ارائه دادند که در ادامه مشروح گفتوگوهای آنها را با«قانون» میخوانید.
توجه مسئولان به منافع شخصی مشکلساز شد
محمد رضا منصوری
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس
ریشه مشکلات کشور به دلیل زیاده خواهی مسئولان است. از زمانی که در جامعه رسم شد تا افراد به فکر داشتن خانه بزرگتر و تجملات بیشتر باشند، معضلات یکی پس از دیگری از راه رسیدند و زندگی برای مردم عادی سختتر شد. اینکه مسئولان به فکر منافع شخصی خود باشند کم کم تبدیل به یک بیماری اپیدمیک شد و روزبهروز افراد بیشتری به سمت داشتن این نوع زندگی حرکت کردند.
حالا سالهای زیادی از این اتفاق میگذرد و بزرگترین معضل جامعه ما همین نگاه زیادهخواهی افراد است که از فردی به فرد دیگر سرایت کرده است. خروجی این نوع زندگی نیز ایجاد اختلاف طبقاتی و فاصله گرفتن افراد از یکدیگر است. این در حالی است که باید به جای این نوع نگرش زیاده خواهی، مسئولان به فکر بازگرداندن معنویات به جامعه باشند و با متخلفان در ایجاد این فاصلههای طبقاتی برخورد کنند. باید توجه کرد که در هیچ جای دنیا این همه راحت طلبی وجود ندارد و بهتر است تا قوانین مناسبی برای رفع این معضل تدوین شود و حتی برای اجرای این قوانین نیز حساسیت در میان مسئولان وجود داشته باشد.
اینکه مسئولان همیشه در تلاش بوده اند تا قصور را متوجه یکدیگر کنند، شاید به این دلیل است که هر کسی در هر جایی که کاری انجام داده است به این فکر کرده که کارش بدون اشکال است. البته ریشه این نوع نگرش برمی گردد به اینکه دولت بسیار بزرگ است و سیستم دولتی باید کوچکتر شود. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته وضعیت به گونه دیگری است. برای مثال در آمریکا با آن همه وسعت و بزرگی تنها 800 هزار نفر حقوق بگیر دولت هستند. در ژاپن نیز تنها 400 هزار نفر از دولت حقوق دریافت می کنند.اما در ایران ما هفت میلیون نفر پیمانکار دولتی داریم و این باعث شده تا شاهد مشکلات بیشتری باشیم. اما باید توجه کرد که ایران از منابع خوبی برخوردار است و اگر دولت کوچک شود، بخش زیادی از معضلات حل خواهد شد. در کنار توجه به مساله کوچک کردن مسئولیت های دولتی باید هر کسی که اشتباهی میکند و زمینه ساز ایجاد زیانی می شود، خودش تاوان آن را پرداخت کند. این در حالی است که در حال حاضر هیچ فردی با وجود اشتباهاتی که انجام داده از جیب خود هزینه پرداخت نکرده است و این جای نقد دارد. چرا که افراد باید خودشان برای انجام کارهایشان پاسخگو باشند و هزینه بپردازند. نمونه این اتفاق در بخش ورشکستگی موسسات مالی مشاهده شد که به جای اینکه مدیر آن بخشها خسارت بدهد، از جیب بیت المال این هزینه پرداخت شد. با ایجاد درگیریهای سیاسی بهرهوری کارها کاهش مییابد و سودی که باید از یک بخش بهدست میآمد، از بین می رود و تولید تمام توان خود را برای سوددهی از دست میدهد.
اما باید برای حل این معضلات رقم بالایی هزینه برای افرادی که کار اشتباه را انجام داده اند، تعریف شود تا تنها فردی که اشتباه کرده است هزینه بپردازد. ما اکنون قوه قضاییه و سازمان بازرسی تعزیرات را داریم تا به طور شفاف و بدون هیچ نگاه جناحی مشکلات را برای مردم بازگو کنند. در عین حال باید برخورد با متخلفان اقتصادی نیز ادامهدار باشد. زیرا تنها در این صورت است که میتوان گفت دولت به خوبی عمل کرده است.
مدیران بر اساس شایسته سالاری انتخاب نمی شوند
حمیده زرآبادی
نماینده مردم قزوین
ریشه اصلی مشکلات کشور این است که در بحث مدیریت، افراد بر اساس شایسته سالاری انتخاب نشده اند. در کنار عدم رعایت شایسته سالاری در انتخاب افراد در پستهای مدیریتی، بیشتر نگاه مدیران بخشی و منطقهای است و این باعث شده تا جامعه درگیر گرفتاریهای زیادی باشد. با چنین روشی وقتی مدیران اقدام به تصمیم گیری در بخشهای مختلف می کنند، مشکلات زیادی در کشور ایجاد می شود.
عدم مدیریت یکپارچه نیز یکی از نکات دیگری است که در کنار عدم توجه به شایستگی افراد، در ایجاد بسیاری از مشکلات جامعه نقش دارد. از سوی دیگر متاسفانه افرادی که در پستهای مدیریتی قرار میگیرند، نگاه نادرستی به مسائل جامعه دارند و فکر میکنند در صورت تخریب دیگری میتوانند از خود در میان عام و خاص قهرمان بسازند.
این در شرایطی است که مدیران در صورت ارتکاب هر گونه اشتباهی به هیچ عنوان زیر بار اشتباه خود نمی روند و ادعا میکنند که اشکالی بر آنها وارد نیست، این افراد به جای اینکه دغدغه حل مشکلات مردم را داشته باشند تلاش می کنند تا بخش های دیگر را تخریب کنند.
یکی از ضعفهای مدیریتی این است که در بسیاری از بخشها، همه افراد مسائل و مشکلات را نقد میکنند و کمتر کسی به فکر پاسخگویی مناسب به گرفتاری های جامعه است.
اما این نکته را نباید فراموش کنیم که هر فردی در هر پستی که در آن فعال است و در آن زمینه شاهد گرفتاری هستیم، وظیفه دارد تا پاسخگو باشد. نکته مهمتر این است که هر یک از مسئولان باید پاسخگوی مشکلات ایجاد شده در هر زمانی باشند، یعنی هر فردی که در حال حاضر در سمتی فعال است، یا افرادی که در گذشته در یک سمتی ویژه فعال بوده اند، وظیفه دارند تا در زمینه مشکلات آن بخش پاسخ مناسبی را بدهند.
اتفاقاتی که در گذشته و حال افتاده همگی با هم در ایجاد مشکلات کشور نقش دارند. گرفتاریهای جامعه یک شبه به وجود نیامدهاند، بلکه بر اساس انباشتی از سوءمدیریتها و بی تدبیریها بوده که این عوامل باعث شده تا اکنون جامعه درگیر گرفتاری های زیادی است.
امروزه ما شاهد آن هستیم که برخی مسئولان به دنبال راهی برای جدا کردن خود از ریشه مشکلات هستند و حساسیت به این موضوع باعث شده تا افراد قصور را گردن یکدیگر بیندازند.
غافل از اینکه از منظر عمومی این چنین بهنظر نمیرسد و با وجود اینکه مدیران تلاش میکنند تا خود را از بقیه جدا کنند، جامعه به خوبی واقعیت را درک میکند، بنابراین از مسئولان انتظار میرود تا در هر جایگاهی که هستند پاسخگوی عملکرد خود باشند.
در این صورت با ایجاد کشمکشهای سیاسی تنها مردم هستند که بیشترین آسیب متوجه آنها می شود. این کشمکشهای سیاسی در سطوح بالاتر جامعه و در میان مسئولان مشکلی را ایجاد نمیکند، اما در سطوح پایین و برای افراد عادی این دعواهای سیاسی ضررهای زیادی را ایجاد میکند که خروجی این اتفاق بالا رفتن شمار مشکلات مردم است.
من فکر میکنم که ما اکنون در ساختارهای مدیریتی دارای مشکلاتی هستیم. نهادهای مختلفی وجود دارد تا بدون جهت گیری سیاسی ریشه مشکلات را برای مردم بازگو کنند، اما به دلیل اینکه مدیران این نهادها بر اساس شایسته سالاری انتخاب نشده اند، بنابراین هر گونه اظهارنظری که از این مدیران برای حل مشکلات مطرح میشود، به نتیجه خوبی نمیرسد. از سوی دیگر، ابزارهای رسیدگی به مشکلات به کندی عمل میکنند و با افرادی که به درستی در جایگاه مدیریتی قرار نگرفته اند، برخورد قاطعانه نمی شود، در این صورت متاسفانه به جای حل مشکلات، جامعه درگیر بحران بازیهای سیاسی می شود.
ریشه گرفتاری ها کارشکنی هاست
روح ا... بابایی صالح
عضو هیات رییسه کمیسیون اجتماعی مجلس
شرایط کشور ایران در خاورمیانه برای هر کسی واضح و روشن است. ایران تنها کشور خاورمیانه است که در در برابر بسیاری از مشکلات ایستاده و به کشورهایی مانند آمریکا و اسراییل باج نمی دهد.
اما با این همه اگر مشکلاتی هم در کشور وجود دارد، به دو دلیل قابل توجیه است؛ یکی عامل خارجی و دیگری عوامل داخلی. بر اساس تحریمهای موجود و فشارهایی که در پی این محدودیتها ایجاد شده، بخشی از گرفتاریها در جامعه شکل گرفته است. اما یکی از نکات اصلی در ایجاد این مشکلات، توجه به عوامل زمینه ساز داخلی در ایجاد این گرفتاری هاست.
از عوامل داخلی در ایجاد مشکلات میتوان به انواع کارشکنیها و عدم توجه به برنامهریزیهای دقیق اشاره کرد. از سوی دیگر عدم توجه به نیازهای مردم و انواع سوءاستفاده هایی که وجود دارد، همگی نقش مهمی در ریشه بسیاری از مشکلات دارند.
از طرف دیگر، رانت خواری و سوءاستفاده مالی باعث شده تا اکنون شاهد بسیاری از گرفتارهایها باشیم. همه این مسائل وقتی در کنار یکدیگر قرار میگیرند فشار زیادی را بر دوش مردم تحمیل میکنند که نمیتوان آنها را انکار کرد. در این میان بیشتر از همه، قشر آسیب پذیر جامعه متضرر میشود. کارگران و کشاورزان همان گروهی هستند که با چنین اتفاقاتی بیشترین ضربه را میخورند. برای از بین بردن هر یک مشکلات اقتصادی یا اجتماعی و حتی سیاسی باید برنامهریزی دقیقی انجام شود.
این در حالی است که به جای برنامهریزی مناسب و استفاده از نظرات کارشناسی، بیشتر برنامهها با عجله تهیه میشوند. اما یادمان باشد که کشور ما از منابع و پتانسیلهای قوی و خوبی در بیشتر زمینهها برخوردار است و در صورت بهکارگیری مدیران خوب و ایجاد وحدت در میان احزاب مختلف میتوان بسیاری از این گرفتاریها را از بین برد.
با ایجاد انسجام در میان حزبهای مختلف و کنار یکدیگر بودن افراد مختلفی که در جناحهای سیاسی گوناگون قرار دارند، میتوان بر این گرفتاریها غلبه کرد. برای ایجاد چنین وحدتی باید تحت فرمان رهبری حرکت کرد. شرایط امروز کشور بسیار بهتر از زمان جنگ است و حل مشکلات سادهتر از روزهای جنگ است. اکنون کشور در وضعیت جنگ اقتصادی است و برای حل این مشکلات باید کمی از وجدان کشورهای غیرمسلمان الگو برداری کنیم.
اینکه بخواهیم قصور را گردن یکدیگر بیندازیم، به نوعی رفع مسئولیت است که این کار اشتباه باید به طور کلی از تصمیمگیریها حذف شود، زیرا در اینصورت کشور از روی هوا و هوس و توصیه و سفارش افراد اداره میشود که این مساله در حل گرفتاری نقشی نخواهد داشت و نیازهای کشور و مردم در این صورت تامین نمی شود. ما در رأس برنامههای خود سایه رهبری را داریم و باید از این توان استفاده کنیم.
از طرف دیگر اگر تصمیم گیریها، نظر کارشناسانه وجود داشته باشد در این صورت مجلس نیز از لوایح حمایت میکند و با تصویب قوانین مناسب بسیاری از معضلات از میان برداشته می شود. یکی از اشکالات اساسی که اکنون در ایجاد بسیاری از گرفتاریها نقش دارد این است که قوانین بعد از تصویب در مجلس و تایید شورای نگهبان به درستی اجرا نمیشوند.
در این صورت تنها فشار متوجه جامعه شده و این مردم هستند که ضرر میکنند. باید گفت که اصل نظام ما ایراد ندارد و این افراد هستند که با قرار گیری در جناحهای مختلف ریشه مشکلات را بررسی نمیکنند و این مساله شرایط را خراب کرده است. این در حالی است که در زمان جنگ کسی به مباحث سیاسی و جناحی فکر نمیکرد و همه در فکر ایجاد رفاه برای جامعه بودند. در حال حاضر نیز زمان مناسبی است تا همه درگیریهای جناحی کنار گذاشته شود و دست در دست هم برای مستضعفان اقدامی اساسی انجام داد.
برای حل مسائل باید یک نفر پرچمدار باشد
سید جواد حسینی کیا
عضو فراکسیون روحانیت مجلس
به نظر من به عنوان یک نماینده مجلس که از نزدیک با مشکلات و معضلات کشور روبهرو هستم، در حال حاضر تنها مشکل، معضلات اقتصادی است و در حوزههای سیاسی و اجتماعی مانعی وجود ندارد و با شرایط بحرانی مواجه نیستیم.
برای رفع گرفتاریهای موجود نیز رهبری فرزانه و حکیم داریم که سایه ایشان بالای سرمان است و با پیشنهادهایی که مطرح میکنند بیشک با بسیاری از موانع مقابله می کنیم. مردم نیز برای دستیابی به آرمانها ایستادهاند و در حفظ ارزشها همه با یکدیگر متحد هستند.
اینکه حالا مردم گرفتار مشکلات معیشتی هستند موضوعی طبیعی است و با توجه به شرایط کشور انتظار میرفت تا بحران اقتصادی ایجاد شود. در این زمینه ایران بسیار خوب عمل کرده و در مقابل مشکلات ایستاده است، اگر هر کشور دیگری جای ایران بود با این همه فشار بین المللی تا الان از پا در میآمد و این یکی از نقاط قوت است که باید به آن توجه کرد.
برای حل همه این مسائل باید یک نفر پرچمدار باشد تا بر اساس دستورات او عمل کرد. در این زمینه رهبری خردمند داریم که باید پشت سر او حرکت کنیم تا از بحرانهای سیاسی و اجتماعی خود را رها کنیم.
این موضوع تا به حال اتفاق افتاده و زیر پرچم رهبر کبیر اسلام حرکت کردیم و حالا نیز با دستورات مقام معظم رهبری در حال حرکت هستیم.
اگر در غیر این صورت عمل کنیم و نگاه جناحی به مسائل داشته باشیم در زمینه رفع مشکلات به نتیجه نمی رسیم و تفرقههای ایجاد شده، زمینه را برای ایجاد مشکلات فراهم خواهد کرد. بنابراین تنها نکته مهم توجه به ولایت و پیروی از آن است.
از طرفی باید فعالیت هر فردی در حوزه کاری خودش باشد و مسئولان سعی نکنند قصور را متوجه یکدیگر کنند. اگر فعالیت هر کسی در چارچوب حوزه کاری انجام شود و هر مسئولی از تمامی توان ظرفیتی خود برای حل مشکلات به صورت ریشهای استفاده کند، در این صورت بیشک اتفاق های خوبی می افتد و بر اساس پیروی از ولایت عمل کرده ایم.
این در حالی است که با هر گونه کشمکش و درگیریهای سیاسی کار کمتری انجام می شود و مردم در این میان متضرر خواهند شد. در این صورت مسئولانی که به صورت ناکارآمد عمل کردهاند، به جای توجه به مشکلات مردم تنها به فکر این می شوند که ناکارآمدی خود را پوشش دهند. به واسطه کشمکش سیاسی است که می توان کرسی ریاست را حفظ کرد.
در حال حاضر برخی از نهادها و دستگاهها در کشور وجود دارند تا بدون هر گونه جهتگیری سیاسی ریشه مشکلات را برای مردم بیان کنند. برای مثال رهبری، بسیج و سپاه جزئی از مواردی هستند که بدون هیچ گونه موضع سیاسی در صدد رفع مشکلات مردم هستند.
برای حل معضلات و مشکلات کشور و جامعه اسلامی ما بدون داشتن نگاه جناحی باید اعلام کنم که مرکز پژوهشهای مجلس نیز نقش مهمی را بر عهده دارد همچنین این نکته را نیز باید اشاره کنم که بیگمان قوه قضاییه نیز از دیگر نهادهای موجود در این زمینه است. همه این بخشها به خوبی ظرفیتها و فعالیتهای دولتی را رصد میکنند و مشکلات اجرایی از سوی این عوامل آسیب شناسی می شود. برای حل مشکلات باید به صورت گروهی اقدام کرد وگرنه به دست چند نفر خاص نمیتوان کاری از پیش برد.