«پلیس مسلمان» چه ویژگیهایی دارد؟
در حال حاضر نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، دارای ماهیت اسلامی، ولایی، انقلابی و مردمی است. ویژگیهای این سازمان باید چگونه باشد تا به اهداف غایی خود از نگاه اسلام دست یابد؟
به گزارش فانوس، کشور اسلامی ایران در طول تاریخ انواع سیستمهای ایجـاد نظـم و امنیـت را آزمـایش کرده است؛ اما سیستم نوین ایجاد نظم و امنیت داخلی، یعنی سـازمان پلـیس در ایـران، بـه حدود یکصد سال پیش مربوط میشود.
این سیستم طی صد سال گذشـته و تـا پیـروزی انقـلاب اسلامی در بهمنماه 1357 از فراز و نشیبهای بسیاری برخوردار بوده است. پس از انقلاب اسلامی و در سال 1370، بر اساس قانون جدید پلـیس ایران جزئی از ستاد نیروهای مسلح و وابسته به وزارت کشور به شمار میرود که در پیـروی از رهبری معظم انقلاب قرار دارد. در حال حاضر نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، دارای ماهیت اسلامی، ولایی، انقلابی و مردمی است.
یکی از تفاوتهای اصلی پلیس ایران و دیگر کشورها، وجود سازمان عقیـدتی ـ سیاسی است که در ساختار کشورهای دیگر وجود ندارد. ایـن سـازمان موظـف اسـت تا در بعد اعتقادی و سیاسی نسبت به حفظ دستاوردهای انقلاب و ایجاد روحیـه دینـداری و اخلاق متناسب با تعـالیم دیـن اسـلام، بـهگونـهای کـه حرمـت انـسانهـا حفظ شود، اقدام کند.
بر اساس یکی از سخنان امیرالمؤمنین(ع) نقش و کارکرد پلیس و نیروهای انتظامی عبارتند از 5 رکن بنیادین که به آنها در ادامه اشاره میشود:
1) پناهگاه استوار مردم:
نیروی انتظامی پناه مردم (حُصُون الرَّعِیَّه) است؛ آنچنان کـه اگر مشکلی برای کسی رخ دهد، به نیروی انتظامی و پلیس پناهنده میشود.
2) زینت نظام دینی:
نیروی انتظامی زینتبخش نظـام و حاکمیـت دینـی (زَینُ الولاه)، مظهر اقتدار ملی و دست پرتوان و مقتدر نظام اسـلامی در برقـراری نظـم و امنیـت اسـت؛ بی شک هرچه مقتدرتر باشد، زینتبخشتر خواهد بود.
3) عزّت و شوکت دین:
دین زمانی عزت و شوکت میگیرد (عِزُّ الدّینِ) که مردم بتوانند آشکارا به شعائر دینی خود عمل کنند. در جامعه ناامن کسی نمیتواند وظایف دینـی خود را انجام دهد و دیانتش را تحقق بخشد. اجرای احکام اسـلامی، تعظـیم شـعائردینی، تـرویج نیکیها، رونق مساجد و محافل مذهبی، نمازهای جمعه و جماعت و دیگر امور مربوط بـه دین، همه و همه در سایه امنیت اجتماعی امکانپـذیر اسـت و مأموریـت اساسـی نیـروی انتظامی نیز حفظ امنیت اسلامی در جامعه است.
4) برقراری امنیت:
نیروی انتظامی از راههای تحقق امنیت شمرده میشود (سُبُلُ الاَمنِ) و از انواع ناامنی جلوگیری میکند.
5) ساماندهی به امور مردم:
مـردم بـا وجـود یـک نیروی انتظامی مقتدر در محـیط کـار و زنـدگی خـود، احـساس تـرس، تهدیـد و نـاامنی نخواهند کرد و به این ترتیب، امور زندگی آنان سامان خواهد یافت (لَیسَ تَقُوم الرَّعیَّهُ اِلّا بِهِم).
مقام معظم رهبری به عنوان ولی فقیه و فرمانده کل قوا درباره چگونگی عملکرد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، فرمایشات راهگشای متعددی دارند که از بین آنها به 3 مورد اساسی اشاره میشود:
1)مظهر اقتدار
مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از اعضای نیروی انتظامی، کارکنـان سـازمان تـأمین اجتمـاعی، سـازمان بهزیستی و استادان و دانشجویان دانشگاهها در تاریخ بیست و نهم تیر ماه سال 1373 بیان داشتهاند: نیروی انتظامی مظهر اقتدار ملی است. مظهر آن قدرتی است کـه مـردم آن قـدرت را بهکار میبرند تا بر سر آدم ناامنی ایجـادکن بزننـد و مـانع او شـوند. بایـد ایـن قـدرت هم درست اعمال شـود، هـم حقیقتـاً اعمـال شـود و معطـل نمانـد و هـم بـه دسـت آدمهای سالم سپرده شود. این قدرت، شمشیر و سـلاحی اسـت کـه ملـت بـه دسـت کسی که ایجاد امنیت کند، میدهـد. آنکـه مـیخواهـد ایجـاد امنیـت کنـد چگونـه آدمی باید باشد؟ مسلماً باید انسانی صالح و امین و علاقهمند به سرنوشت مردم باشد و خود موجب ناامنی نشود، والّا مثل این خواهد شد که سـلاح در دسـت مـست و در یـد دشمن باشد. پس، اصلاح نیروی انتظامی، اقتـدار نیـروی انتظـامی و احتـرام نیـروی انتظامی لازم است.
2) مظهر عطوفت و رحمت
مقام معظم رهبری در دیدار فرماندهان و اعضای نیروی انتظامی به مناسبت هفته نیروی انتظامی در تاریخ بیست و یکم تیرماه سال 1374 بیان داشتهاند: باید نسبت به مردمی که میخواهید از خانه آنها، جاده آنها، امنیت آنهـا، مرزهـای آنها و کسب وکار آنها محافظت کنید، احساس رأفت و رحمت داشته باشـید. ایـن را مردم باید احساس کنند؛ یعنی همان نیروی مقتدر و با صلابتی که درمقابل مخـل بـه امور امنیت با کمال قدرت و صلابت میایستد، وقتـی کـه بـا مـردم یـا مظلـوم مواجـه میشود آنها باید در او احساس رحمت و رأفت کنند.
3) مظهر تدبیر و مدیریت نظام
مقام معظم رهبری در مراسم بیعت فرماندهان، نمایندگان ولی فقیه و مـسئولان عقیدتی ـ سیاسـی ژانـدارمری و شهربانی و رئیس و کارکنان سازمان پلیس قضایی کشور در روز بیست و هشتم خردادماه سال 1368 بیان داشتهاند: همه شما برادران عزیز به یاد داشته باشید. نیروهای انتظامی، که دائماً با مردم سر و کار دارند، میتوانند هم مظهر عطوفت و محبت نظام باشند و هم مظهر تـدبیر و مـدیریت آن. این دو عامـل را در کنـار هـم رعایـت کنیـد. حرکـات و تـصرفات شـما هـم بایـد نشاندهنده عقل و تدبیر و مدیریت نظام باشد (در اسرع وقت مجرم دستگیر شـود)، و هم باید مظهر عطوفت و ترحم و محبت و وداد. معلوم باشد که مأمور دولتی، بـا کـسی نظر شخصی و عناد ندارد.