به گزارش ایسنا، در ابتدای این نشست سیدمرتضی اسماعیلیطبا، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد رسانه با اشاره به آیه قلم در قرآن بیان کرد: قلم، نشانه رسانه است و به همین دلیل موضوعیت خاصی در این زمینه دارد؛ خداوند به ساختار و سختافزار رسانه و هم به محتوای رسانه قسم یاد کرده است و این مسئله بیانگر اهمیت رسانه است.
اسماعیلیطبا بیان کرد: منبر از مهمترین رسانههای مؤثر در شکلگیری انقلاب بود؛ لذا میبینیم اگر رسانهای که از نظر مخاطب تقدس داشت، چگونه توانست اثرگذار باشد.
وی با بیان اینکه نقش رسانه در تداوم انقلاب اسلامی در کنار شکلگیری انقلاب باید مورد توجه واقع شود، اظهار کرد: امروزه و در این شرایط باید بیشتر به بحث تداوم انقلاب اسلامی توجه کنیم؛ رسانه تراز انقلاب اسلامی ویژگیهای خاصی دارد؛ رسانههای جدید در غرب متولد شدهاند و همان نگاه فلسفی غرب را به انسان دارند ولی رسانه تراز انقلاب اسلامی باید در چارچوب مبانی انقلابی حرکت کند.
این کارشناس رسانه، حرکت در راستای مأموریتها و اهداف انقلاب اسلامی را اولین مؤلفه رسانه تراز انقلاب دانست و بیان کرد: رسانه انقلاب باید چند ویژگی داشته باشد که از جمله آن میتوان به هوشمندی و تناسب با نیازهای روز مخاطب اشاره کرد، کار با همان ابزار قبلی نمیتواند پاسخگوی نیازها باشد، امروزه مخاطبان قدرت انتخاب بالایی دارند و باید متناسب و در موازات مخاطبان خود فعالیت کنیم.
وی گفت: شناختن و شناساندن آرمانهای انقلاب اسلامی نیز از جمله مؤلفههای مهم است و همچنین زمانی که کارکردهای رسانه را بیان میکنیم، باید به مساله واسطه گری بین نسلها نیز توجه کنیم؛ اگر نسلی فلسفه شکلگیری انقلاب را نمیداند باید از طریق رسانه این خلأ را پر کرد.
وی افزود: رعایت اخلاق رسانهای، از روزآمدترین ویژگیهای رسانه تراز انقلاب اسلامی است زیرا امروزه مخاطبان به کاربران رسانهای که تولید کننده محتوا هم هستند، مبدل شدهاند.
اسماعیلی طبا بیان کرد: نیازسنجی دائمی، توجه به رسانهای رقیب از جمله ویژگیهای رسانه تراز انقلاب اسلامی است؛ امروزه شبهات پیرامون انقلاب اسلامی مطرح است و حتی ضرورت انقلاب را نیز زیر سوال میبرند که رسانه تراز باید به آنها پاسخگو باشند.
وی اظهارکرد: قدرت اقناع، وحدتآفرینی و همافزایی به خصوص در شرایط فعلی، و جلوگیری از تشتت از دیگر ویژگیهای رسانه تراز انقلاب اسلامی است.
برخوردهای جناحی با رسانهها
در ادامه عطاءالدین قاسمی مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری قم با بیان اینکه در زمان طاغوت، رسانهها آزادی نداشتند و در اختیار حاکمیت بودند و انعکاس بسیاری از مطالب در رسانهها به شکل ابلاغی انجام میشد، عنوان کرد: از برکات انقلاب اسلامی این بود که آزادیها به رسمیت شناخته شد؛ آزادی شعار انقلاب اسلامی و از حقوق اساسی ملت است.
قاسمی بیان کرد: قانون اساسی به بحث آزادیهای حقوقی مردم میپردازد و اگر از همین منظر به فعالیتهای رسانهها بپردازیم میتوان گفت که رسانهها چنانچه وظیفه اطلاعرسانی و آگاهی بخشی دارند، وظیفه فرهنگسازی و اصلاح رفتارهای فردی، اجتماعی، توسعه جامعه مدنی، شکستن انسداد سیاسی و… را نیز دارند.
وی با بیان این که لازم است برخورد دولتها با رسانهها مورد بررسی قرار گیرد، ادامه داد: در این عرصه اگر چه در قانون زیرساختهای لازم را دیدهایم ولی در برخورد با رسانهها بحث جناحی و دولت مستقر در هر دورهای نقش داشته است؛ در یک زمانی دولتی بر توسعه سیاسی و رسانه معتقد بوده است و در آن زمان حتی رسانهها نقش احزاب را نیز گرفته بودند، ولی شاهدیم در همان زمان نگاه انسدادی باعث شد که بسیاری از این مطبوعات بسته شود.
قاسمی بیان کرد: اگر مسائلی چون نماینده یزد به این شکل حل مشکل شد، به دلیل حمایتی بود که رسانهها در این زمینه انجام دادند؛ انسجام اجتماعی و اتحاد ملی از جمله وظایف رسانهها است.
وی گفت: از جمله مسائل مهم در این عرصه، برخوردهای دوگانهای است که با مطبوعات داشتهایم؛ گاهی برخی رسانهها اخلال و دروغ و شبهههای نادرست را مطرح میکنند ولی با آنها برخورد نمیشود ولی برخی رسانهها برای رفع مشکلات فعالیت کرده و از فعالیت آنها جلوگیری میکنند.
رسانه تراز دیدهبان بصیر انقلاب اسلامی است
در ادامه مرتضی بابایی مدیرکل دفتر امور سیاسی، انتخابات و تقسیمات کشوری استانداری قم گفت: یکی از مهمترین شاخصههای تراز بودن رسانه در انقلاب اسلامی، به روز بودن رسانه است؛ امروزه با دشمنی مواجه هستیم که از همه وسایل علیه ما استفاده میکنند و در این زمینه نیازمند آیندهنگری و آیندهنگاری قوی از سوی رسانههای کشور هستیم.
بابایی توجه و اهتمام به آرمانهای اصیل انقلاب اسلامی را از جمله شاخصههای رسانه تراز انقلاب اسلامی دانست و افزود: باید انقلاب اسلامی را به عنوان یک سرمایه معنوی بزرگ را به مردم بشناسانیم.
وی ادامه داد: تعهد و تخصص مؤلفههای مهم دیگر رسانه تراز انقلاب هستند و رسانه باید با این دو ویژگی اعتماد مخاطب را جلب کند.
وی آسیب شناسی ۴ دههی انقلاب اسلامی که در ادامه منجر به آسیب زدایی خواهد شد را رسالت یک رسانه انقلابی دانست و تصریح کرد: در مجموعه باید گفت که رسانهتراز انقلاب باید دیدهبان بصیر انقلاب اسلامی باشد.
بخش رسانه داخلی و بینالمللی باید از هم منفک شوند
در ادامه سید موسی حسینی کاشانی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم، مؤلفههای قدرت در دنیای امروز را سلاح و رسانه عنوان کرد و گفت: اگر این دو مؤلفه در اختیار کسی باشد میتواند حرف خود را به کرسی بنشاند؛ آنها که امروز خود را برنامهریزان جهان میدانند، در این دو عرصه فعالیت جدی دارند. لذا نباید از نقش مهم و تأثیرگذار رسانه برای جنگ با سلطه طلبان غافل شویم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: اینکه رسانه را به داخل کشور محدود کنیم کافی نیست؛ رسانه اهرم بسیار قوی در کنار انقلاب اسلامی است که در جهان به جنگ سلطه طلبانی برویم که این ابزار را علیه ما استفاده میکنند.
حسینی کاشانی یادآورشد: بخش رسانه داخلی و بینالمللی باید از هم منفک شوند و اهداف آنها نیز باید ناظر به لوازم انقلاب اسلامی باشد؛ آنچه در بیرون از کشور در حوزه رسانهای باید دنبال کنیم باید متفاوت با چیزی باشد که در حوزه داخلی اعمال میکنیم.
وی افزود: به نظر میرسد که باید به این دید نگاه کنیم که در یک جنگ رسانهای هستیم و به دشمن و تلاش دشمن علیه خود متوجه باشیم؛ همواره این مواجهه، مدافعانه بوده است و این مساله نیز کار ما را سخت میکند؛ باید در عرصه مبارزه، حمله کرد فرصت فکر را از دشمن گرفت.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم بیان کرد: باید با جوشش خوبی که در زمینه رسانه داریم فرصت فکر را از طرف مقابل بگیریم؛ لزوماً در بخش عملیات روانی همیشه قرار نیست که همه مسائل را شفاف عمل کنیم و گاهی اوقات باید از مؤلفههای عملیات ایذایی استفاده کنیم.
قدرت رسانه، تحلیل است
وی گفت: در بخش رسانه داخلی، قدرت انتخاب از دست رسانه گرفته شده است؛ پیشتر یک مدیر رسانه تصمیم میگرفت که چه مسائلی در رسانه خود منعکس شود اما امروز مردم انتخاب میکنند که چه چیزی در رسانه بیان شود.
حسینی کاشانی یادآورشد: قدرت رسانه در حال حاضر، صرف خبر و اطلاعرسانی نیست بلکه قدرت رسانه، تحلیل است و اگر تحلیل دقیقی انجام نشود، مخاطبان عام ما نیز متوجه ضعفها خواهند شد.
استقلال مهمترین شاخصه رسانه تراز انقلاب اسلامی
در ادامه این نشست مرتضی داستانی رئیس خانه مطبوعات استان قم، با بیان اینکه در شعار اصلی انقلاب همه شاخصهای رسانه تراز انقلاب اسلامی وجود دارد، عنوان کرد: شعار محوری انقلاب اسلامی، "استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی" بود؛ هر آنچه را بخواهیم در تراز انقلاب اسلامی سنجش کنیم؛ باید با این شعار بسنجیم.
وی افزود: رسانهای میتواند در تراز انقلاب باشد که مستقل باشد؛ روزنامه نگاری میتواند در تراز انقلاب باشد که به جریانهای قدرت و ثروت و سازمانهای مختلف وابسته نباشد، آن رسانهای که وابسته باشد در تراز همان قدرت و سازمان و ثروت است و قطعاً در تراز انقلاب نیست.
وی تصریح کرد: قطع به یقین رسانه تراز انقلاب اسلامی هم باید مستقل باشد و با روشنگری از شعار استقلال خواهی ملت دفاع کند.
داستانی شاخصه دوم را آزادی دانست و اظهارکرد: آزادی و آزادگی توأم با هم هستند و رسانهای که آزادی خواه باشد و هم آزاده باشد یک رسانه تراز انقلاب اسلامی است؛ شعار آزادگی ویژگی حق طلبی و حق گویی را به همراه دارد، لذا انسان و رسانه آزاده حق طلب و حق گو است؛ اگر رسانهها چنین هدفی دنبال کنند جایگاه خود را در میان مردم پیدا میکنند.
این پیشکسوت رسانهای یادآورشد: مردمی بودن و اسلامی بودن و تمرکز روی اصل جمهوری اسلامی دیگر شاخصه رسانه تراز انقلاب اسلامی است؛ نیازها و مطالبات مردم باید در رسانهها بازتاب داشته باشد و همچنین رسانه نیز باید در زمینه تنویر افکار عمومی فعال باشد.
پرهیز از غوغا سالاری
وی تصریح کرد: رسانه تراز انقلاب اسلامی باید شاخصههای ارزش اسلامی را نیز دنبال کند و نباید با فحاشی و غوغا سالاری که با ارزشهای اسلامی ما ناسازگار است کارها را دنبال کرد؛ رسانه تراز انقلاب اسلامی باید به منافع و وحدت ملی پایبند باشد؛ همه ملزوماتی که حفظ منافع ملی را میطلبد از ملزومات رسانه ملی است.
مدیرمسئول و سردبیر روزنامه ۱۹ دی بیان کرد: جمهوری اسلامی در سایه وحدت ملی شکل گرفته است و هر بحث و خبر و گزارش و انعکاسی که وحدت ملی را مخدوش کند آن رسانه را از تراز انقلاب اسلامی دور کرده است.
رسانه در ایجاد ارتباط بین نسلی موفق عمل نکرد
در ادامه این نشست محمدجواد محرابی، معاون مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم گفت: انقلابی که در سال ۵۷ شکل گرفت و جنگی که در سالهای اولیه انقلاب شکل گرفت و ۸ سال ادامه یافت باید برای نسل جوان تبیین شود و این ارتباط بین نسلی ایجاد شود که باید در واقع گفت که در این عرصه در حد انتظارات موفق عمل نکردهایم.
معاون مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: اینکه رسانه تراز انقلاب اسلامی باید به اخلاق آراسته باشد و درست و واقعیت را بگوید یک مساله است ولی در کنار آن رسانه تراز باید مکارم اخلاق را به جامعه منعکس کند.
وی تصریح کرد: ژاپنیها پس از جنگ جهانی توانستند با ایجاد ذائقه جدید در میان مردم چین در زمینه پوشاک، صنعت نساجی خود را احیا کنند؛ این ذائقه سازی توسط رسانه ایجاد شد.
وی اظهارکرد: هالیوود از مهمترین بازوهای وزارت جنگ و پنتاگون آمریکا است؛ یعنی وقتی قرار است جنگی در عراق شکل بگیرد فیلمی ساخته میشود که آمریکاییها شکست ناپذیر هستند و نیروی عراقی در مقابل این جنگ کاملاً منفعل خواهد بود.
معاون مطبوعاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه در عرصه بینالمللی واقعاً ضعیف عمل کرده ایم، گفت: در حوزه جنگ سوریه رسانهها موفق عمل کردند و تبیین خوبی برای اقناع افکار عمومی داخلی داشتیم ولی در اقناع افکار عمومی منطقه به خوبی عمل نکردیم.
وی تصریح کرد: قدرت و عظمت رسانه بر همگان نمایان شده است؛ در گسست بین نسلی باید از کودکان شروع میکردیم و کودکان را با مفاهیم انقلاب اسلامی و ایدئولوژیهای انقلاب آشنا میکردیم که متأسفانه نکردیم.
وی اظهارکرد: وقتی به ساختههای کشورهای آمریکایی و شرقی نگاه میکنیم، میبینیم که این کشورها مردم خود را با رسانه، در جهت اهدافشان تربیت میکنند؛ متأسفانه نمونههای موفق رسانهای ما شکل ایدئولوژیک نداشته است.
مطالبهگری؛ خصوصیت مشترک انقلاب و رسانه
همچنین در ادامه این نشست، حسن صدرایی عارف سردبیر خبرگزاری حوزه و رئیس بسیج رسانه استان قم بیان کرد: خصوصیت مشترکی بین رسانه و انقلاب وجود دارد که مطالبهگری نام دارد؛ رسانهای که مطالبهگر نباشد اساساً رسانه نیست و انقلاب نیز بر اساس مطالبهگری شکل گرفته است و رسانه تراز انقلاب، رسانهای است که مطالبهگر خوبی باشد.
وی گفت: چگونه مطالبه کردن، مسائل مهمی در خود دارد که دارای خطوط قرمز و منافع و… مختلف است ولی رسانه تراز انقلاب رسانهای مطالبه گر است.
رسانه بی طرف یک دروغ بزرگ است
صدرایی عارف بیان کرد: اساساً رسانه بی طرف یک دروغ بزرگ است؛ رسانه بی طرف در هیچ جای عالم وجود ندارد؛ ولی انصاف و اخلاق مدار بودن یک رسانه، متوقع است.
سردبیر خبرگزاری حوزه اظهارکرد: رسانه تراز انقلاب ضمن احترام به تمام گرایشها و احزاب و گروههایی که در کشور هستند، در نهایت دلبسته به انقلاب و نظام اسلامی است.
نیازمند مواجهه جدی و هدفمند با فضای مجازی هستیم نه مقابله
در ادامه دکتر اسماعیلی طبا استقلال و مطالبه گری رسانه را مدنظر قرار داد و بیان کرد: میتوان گفت استقلال، مطالبه گری در پی دارد و مطالبه گری حاصل استقلال است.
این کارشناس رسانه با بیان اینکه امروزه در این حجم عظیم اطلاعات لازم است با ارتقای سواد رسانهای جامعه را در مقابل سیل اخبار صحیح و غلط واکسینه کنیم، افزود: نیازمند افزایش سواد رسانهای جامعه هستیم، همچنین نیازمند حضور فعال مردمی و فعالان این عرصه هستیم، امروزه نیازمند مواجهه جدی و هدفمند هستیم نه مقابله؛ لذا دستاندرکاران و مردم باید با سواد رسانهای به خوبی در این زمینه فعالیت کنند تا از آسیبهای فضای مجازی مصون بمانیم.
اسماعیلی طبا با تاکید بر ارتقا سطح سواد رسانهای در جامعه گفت: از سال ۹۵ در پایه ۱۰ یک کتاب در آموزش و پرورش تدریس میشود که این مساله بسیار ناچیز است در حالی که این مساله باید از کودکی آغاز شود؛ همچنین در دانشگاهها درسی که بتواند قدرت نقد و تحلیل را افزایش دهد وجود ندارد.
وی با بیان اینکه کمک رسانه تأیید هر سیاست نیست بلکه باید نقد واقع بینانه هم انجام شود، یادآورشد: عدم پیوست رسانهای از مهمترین خلاءهای کشور است؛ هر فعالیتی باید با پیوست رسانهای انجام شود ولی معمولاً به آن توجه نمیکنیم.
برخوردهای نادرست با رسانه
داستانی رئیس خانه مطبوعات استان قم نیز با اشاره به کارکرد رسانه منبر در پیروزی انقلاب اسلامی، بیان کرد: زمانی منبر در کشور ما موفق عمل کرد که رسانههای دیگر جذابیتی برای مردم نداشتند؛ امروز نیز باید ببینیم که تنوع ذائقه مردمی به چه شکلی دنبال میشود، برخوردهای نادرست با رسانهها ما را به سمتی برده است که دیگر تأثیرگذاری رسانهها کمتر شده است.
وی گفت: اینکه چرا تیراژ روزنامهها در کشور ما این چنین اندک شده است؟ این مساله عملاً نشان میدهد که شکل کاری روزنامهها و علاقه مردم در این زمینه افت کرده است؛ بخشی از مشکل از سوی خود رسانهها رخ داده است و برخی از مشکل نیز به سلایق حاکمیتی بوده است؛ امروزه رسانه چندان پرقدرت و با تیراژ وسیع به چشم نمیخورد.
رئیس خانه مطبوعات استان قم اظهارکرد: افزایش لجامگسیخته تعداد نشریات که به تضعیف کلی انجامیده است، نشان میدهد که رسانه تضعیف شده بیشتر مورد پسند واقع میشود؛ نوع فعالیتها به سمتی رفته است که گویا از رسانه تضعیف شده استقبال بیشتری میشود.
وی اظهارکرد: با سیاستهایی که در کشور اتخاذ شده است داشتن رسانه در تراز جمهوری اسلامی ناممکن شده است؛ با وضعیت درآمدی رسانهها امروزه تشییع جنازه رسانههای مکتوب راه افتاده است، روز به روز نیروهای کیفی از رسانهها خارج میشوند و برخی رسانهها برای اثبات وجود با چند خبرنگار فعالیت دارند.
داستانی گفت: در حال حاضر بسیاری از رسانه به شکل اکل میته فعالیت میکنند و در این فضا چگونه انتظار داریم یک رسانه فعالیت مستقل و آزادیخواهانه داشته باشد.
انتهای پیام