درمان آنتی بادی ضد اسپرم، آنچه باید بدانید

لوله های اسپرم ساز توسط غشایی محافظ از دسترس سیستم گردش خون و در نتیجه از سیستم ایمنی بدن مجزا است. به همین دلیل پروتیین های اسپرم نباید در دسترس سیستم ایمنی و گردش خون قرار گیرند.یکی از ابهاماتی که می شود بیان کرد، تشکیل پادتن علیه اسپرم خود بیمار یا ایجاد پادتن در زن بر علیه اسپرم شوهر است‌. چه اتفاقی می‌افتد که مکانیسم‌ دفاعی بدن اسپرم‌های خودش را از بین می‌برد یا اینکه ترشحات دهانه‌رحم زن اینکار را می‌کند، مشخص نیست‌. به‌نظر می‌رسد که اسپرم‌ همانند باکتریها یا ویروسها عمل می‌کند.

در صورتی که به هر دلیل مثل التهاب، ضربه به بیضه و پارگی غشا های بیضه، پیچش بیضه، جراحی‌، عفونت و یا انسداد این سد شکسته شود، لوله های منی ساز و در نتیجه اسپرم ها در معرض سیستم ایمنی قرار می گیرند. از آنجا که پروتیین های سطح اسپرم برای سیستم ایمنی بیگانه تلقی می شود، بنابراین بدن علیه پروتیین های سطح اسپرم آنتی بادی تولیید می کند. این آنتی بادی ها معمولا موجب چسبیدن اسپرم ها به همدیگر و در نتیجه امکان حرکت وباروری را از دست می دهد.

ابهامات زیادی در مورد درمان اختلالات ایمنی اسپرم وجود دارد و یکی از آنها تجویز تستوسترون به منظور مهار تولید اسپرم است تا اینکه با عدم تشکیل اسپرم‌، دیگر پادتن بر علیه اسپرم‌ها تشکیل نشود.

تجویز کورتیکوستروئیدها به منظور مهار تولید پادتن با موفقیت همراه‌ بوده است‌. اما این داروهای قوی هم عوارض جانبی شدید و متعددی دارد.

از روشهای دیگر می‌تواند به شستشوی اسپرم به منظور حذف مایع ‌مَنی که حاوی پادتن است در زمان تلقیح و IVF (باروری در محیط‌آزمایشگاه‌) و ICSI (تزریق اسپرم بداخل سیتوپلاسم تخمک‌) که می‌تواند مفید واقع شود اشاره نمود. در پروسه آماده سازی اسپرم برای روشهای کمک باروری نظیر IUI و IVF و میکرواینجکشن اسپرم های به هم چسبیده و فاقد حرکت حذف می شوند، لذا امروزه درمان موارد ناباروری مستقیما با استفاده از روش متناسب درمان ناباروری انجام می شود.

مسائل و مشکلات از زمان تشخیص شروع می‌شود. وجود آگلوتاسیون ( چسبندگی اسپرم ها به یکدیگر) در آزمایش آنالیزاسپرم شک به وجود آنتی اسپرم آنتی بادی را بر می انگیزد و با آزمایش مخصوص وجود آنتی بادی اثبات می شود. یک آزمایش پس از مقاربت ضعیف و نامناسب‌ می‌تواند دلیلی برای این موضوع باشد زیرا وجود اسپرمهای بی‌حرکت‌ یکی از دلایل وجود پادتن در ترشح دهانه رحم است‌.

در گذشته وجود آنتی بادی ضد اسپرم یکی از دلایل عمده ناباروری شمرده می شد و برای درمان آن روشهای مختلف درمانی شامل استفاده از کورتون با میزان بالا بود.

امروزه وجود ارتباط مستقیم بین این آنتی بادی و ناباروری جای سوال است و بسیاری از مکاتب طب دیگر درمان خاص برای آنتی اسپرم آنتی بادی انجام نمی دهند شاید یکی از دلایل این امر عدم موفقیت چشمگیر درمان دارویی و از دلایل دیگر استفاده بیشتر و موثرتر از روشهای نوین کمک باروری باشد.

یک دسته از عوامل ایجادکننده ناباروری، آنتی بادیهای ضد اسپرم هستند که علیه آنتی ژنهای سطحی اسپرم عمل می نمایند.

روشهای مختلفی برای نشان دادن پادتن‌های ضداسپرم در دسترس ‌است‌. با استفاده از یک نمونه خون زن و شوهر و با روش ELIZA می‌توان به وجود پادتن ضداسپرم در آنها پی‌برد. گرچه آزمایش ساده‌ای‌است ولی تفسیر آن مشکل است‌.

همچنین می‌توان این آزمایشات را روی خود اسپرم انجام داد که نام آن ایمونوبید است و در این روش پزشک می‌تواند بفهمد که چه پادتن‌هایی روی سر یا دُم اسپرم وجود دارد.

تست آنتی بادی ضد اسپرم تست برای بررسی آنتی بادی ها ( پروتئین های خاص) که علیه اسپرم ها در خون، مایع واژینال یا مایع منی وجود دارند کاربرد دارد.

در این تست از نمونه ی اسپرم و موادی که تنها به اسپرم متصل می شوند استفاده می شود.

مایع منی ممکن است پاسخ دستگاه ایمنی را تحریک کند، چه در بدن مرد و چه در بدن زن. آنتی بادی ها می توانند اسپرم ها را از بین ببرند یا به آن ها آسیب بزنند. اگر شمار بالایی از آنتی بادی های اسپرمی علیه اسپرم های مرد واکنش دهند، باروری تخمک دشوار می شود. به این حالت ناباروری گفته می شود.

فرد مذکر می تواند در زمانی که اسپرم ها در تماس با دستگاه ایمنی هستند، آنتی بادی بسازد. این امر زمانی رخ می دهد که بیضه ها آسیب دیده باشند یا بعد از برخی جراحی ها مثل بیوپسی یا وازکتومی و یا بعد از عفونت غده ی پروستات. بیضه ها در حالت طبیعی اسپرم ها را از سلول های ایمنی دور نگه می دارند.

در بدن فرد مونث هم ممکن است واکنش آلرژیک رخ دهد و آنتی بادی های ضد اسپرم ساخته شود. این نوع از پاسخ ایمنی به طور کامل مشخص نشده است و ممکن است بر روی باروری اثرگذار باشد. این حالت ندرتا ناباروری می دهد.

تست آنتی بادی ضد اسپرم در موارد زیر کاربرد دارد:

- اگر علت ناباروری مشخص نشده باشد.

- نتایج حاصل از سایر تست های باروری ناواضح باشد.

برای زنان، نمونه خون از ورید دست گرفته می شود.

در مردان، نمونه منی پس از گرفتن نمونه مایع واژینال و خون گرفته می شود. برای ۲ روز قبل از انجام این تست فرد نباید انزال داشته باشد. حداکثر تا ۵ روز که انزال نداشتید، برای انجام این تست مراجعه کنید.

مسئول انجام تست به بازوی شما گارو می بندد و نمونه گیری را انجام می دهد.

ناحیه ورود سوزن با الکل تمیز می شود.

سوزن وارد ورید می شود.

وقتی که خون کافی جمع شد، گارو برداشته می شود.

روی محل سوزن را با باند یا پنبه فشار می دهیم تا خونریزی متوقف شود.

این نمونه بعد از خودانزالی ( خود ارضایی) جمع آوری می شود. پیش از جمع آوری مایع منی می بایست ادرار کنید و بعد دست ها و آلت تناسلی را بشوئید. نباید از لوبریکانت یا کاندوم در زمان جمع آوری نمونه استفاده کنید. اگر این کار در منزل انجام می شود، تا ۱ ساعت نمونه را به آزمایشگاه برسانید. نمونه باید در شرایط دمایی همانند دمای بدن باشد یا دور از نور مستقیم آفتاب.

مشکلات اندکی در این زمینه وجود دارد.

- ممکن است در محل نمونه گیری کبودی کوچکی رخ دهد. برای پیشگیری از این حالت، پس از برداشت سوزن برای چند دقیقه محل را فشار دهید.

- در موارد نادر، ورید ممکن است پس از گرفتن نمونه ی خون ملتهب شود. این وضعیت فلبیت نام دارد و معمولا با کمپرس گرم برای چند بار در روز بیمار بهبود می یابد

- اگر خونریزی ادامه دار باشد، ممکن است اختلالات خونریزی دهنده مطرح شود. داروهایی مثل آسپرین و وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده ی خون هم ممکن است شانس خونریزی را افزایش دهند.

معمولا در زمان جمع آوری نمونه منی، مشکل خاصی دیده نمی شود.

در این تست، آنتی بادی های ضد اسپرم بررسی می شود. سطح بالای این آنتی بادی ها در مایع منی، نشان دهنده ی شانس کم باروری تخمک است.