فواید ویتامین D | خواص ویتامین دی برای بدن و سلامتی چیست؟

خواص مواد غذایی ، منابع غنی ویتامین دی و نکاتی درباره آن در خدمت شما هستیم. با ما همراه باشید.

فواید ویتامین D،خطرات بالا بودن ویتامین d

فواید ویتامین D که زندگی‌تان را نجات می‌دهد

ویتامین D ویتامین خورشید نیز نامیده می‌شود زیرا بدن ما در واکنش به نور خورشید آن را می‌سازد. ما به دلیل ترس از سرطان پوست و پیری زودرس پوست معمولا از ضد آفتاب استفاده می‌کنیم و مراقبیم زیر نور مستقیم خورشید قرار نگیریم تا از پوست‌مان محافطت کنیم، اما از این محافظه کاری باعث می‌شود توانایی تولید ویتامین D در بدن‌مان محدود شود، و ضمنا فواید ویتامین D که جذب می‌کنیم نیز کم خواهد شد.

بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند روزانه ۱۵ دقیقه بدون ضد آفتاب و محافظ زیر نور خورشید باشیم تا بدن‌مان فرصت تولید ویتامین D مورد نیاز روزانه‌مان را داشته باشد. ضمنا شما می‌توانید این ویتامین را از طریق شیر و سایر لبنیات غنی شده و برخی از غلات صبحانه که با ویتامین D غنی شده‌اند دریافت کنید.

بارداری سالم‌تر برای مادر و جنین

مادران بارداری که سطح ویتامین D خون‌شان کم است بیشتر در معرض فشار خون بالا (که به طور بالقوه مرگ آور است)، زایمان زودهنگام و به دنیا آوردن کودک کم وزن قرار دارند، که البته مشکل به همین جا ختم نمی‌شود؛ مادرانی که کمبود ویتامین D دارند، بیشتر احتمال دارد نیاز به سزارین پیدا کنند و بیشتر در معرض عفونت هستند. بنابراین لازم است زن باردار، ویتامین D کافی داشته باشد تا گیرنده‌های ویتامین D، انقباضات عضله‌ رحم را حین زایمان تقویت کنند که این یکی از بسیار کارکردهای ویتامین D است.

ضمنا ویتامین D سیستم ایمنی مادر و کودک را نیز تقویت می‌کند. یک زن باردار به چه مقدار ویتامین D نیاز دارد؟ در مطالعه‌ای معلوم شد زنانی که طی بارداری خود دوزهای بالایی از ویتامین D دریافت کرده بودند، ریسک مشکلات بارداری‌شان بسیار کمتر بوده است. بهتر است در مورد مصرف مکمل ویتامین D و دوز مناسب‌‌تان با پزشک خود مشورت کنید.

پیشگیری از چاقی

یک دلیل دیگر برای اهمیت ویتامین D کافی برای مادران باردار: تحقیقات نشان داده فرزندان زنان بارداری که کمبود ویتامین D دارند در آینده کودکان و بزرگسالانی چاق خواهند بود. بچه‌های ۶ ساله‌ای که مادران‌شان طی سه ماهه اول بارداری کمبود ویتامین D داشتند، نسبت به بچه‌هایی که مادران‌شان در دوران بارداری ویتامین D کافی داشتند، چاق‌تر بودند و دور کمرشان بیشتر بوده است. ضمنا چربی بدنی این بچه‌ها دو درصد بیشتر بوده است. این افزایش درصد چربی شاید زیاد به نظر نیاید اما حتی یک سانتیمتر افزاش دور کمر هم معضل بزرگی است، مخصوصا اگر این روند افزایش چربی در طول زندگی‌شان ادامه داشته باشد.

حفظ سلامت ریه‌ها

بچه‌های متولد شده از مادرانی که کمبود ویتامین D دارند بیشتر مستعد ابتلا به آسم و سایر ناهنجاریهای تنفسی هستند. ویتامین D کافی در بدن به عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند و ایمنی مادر طی بارداری به کودک منتقل خواهد شد.

پیشگیری از دیابت

کودکانی که طی اولین سال از زندگی خود ویتامین D کافی دریافت می‌کنند، کمتر ممکن است دچار دیابت نوع اول در سالهای بعدی زندگی خود شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند کودکانی که طی اولین سال زندگی‌شان، روزانه ۲۰۰۰ واحد ویتامین D دریافت کرده بودند، ۸۸ درصد کمتر در معرض ابتلا به دیابت طی سی سال بعدی عمر خود بودند. همچنین شواهدی وجود دارد که حاکی از آن است که ویتامین D کافی در برابر دیابت نوع دوم که ارتباط نزدیکی با چاقی دارد محافظت می‌کند. مردان و زنانی که بیشترین میزان کلسیم و ویتامین D را مصرف می‌کنند، کاهش ۳۳ درصدی در ریسک ابتلا به دیابت نوع دوم دارند. یکی از توجیهات ممکن برای این ارتباط می‌تواند این باشد که سلول‌های بتا در لوزالمعده که انسولین ترشح می‌کنند، گیرنده‌های ویتامین D دارند و دریافت میزان کافی از این ویتامین می‌تواند به این سلول‌ها در تولید زیاد انسولین و کنترل قند خون کمک کند.

مهار بیماری خود ایمنی

آمار بیماریهای خود ایمنی روز به روز در حال افزایش است و کمبود ویتامین D می‌تواند علت باشد. تحقیقات نشان داده کمبود ویتامین D با افزایش ریسک آرتریت روماتوئید، بیماری کرون، ام اس و لوپوس ارتباط دارد. وقتی ویتامین D با گیرنده‌های موجود در سیستم ایمنی پیوند می‌زند، به سیستم ایمنی کمک می‌کند کارش را بهتر انجام دهد که می‌تواند تشخیص مهاجمان خطرناک و حمله به آنها باشد، نه حمله به بافت‌های سالم و نرمال، که تعریف یک بیماری یا مشکل خود ایمنی است.

تقویت استخوانها

ویتامین D و کلسیم با هم، استخوانها را تقویت و سلامت آن را حفظ می‌کنند. ویتامین D به کلسیم کمک می‌کند تا کارش را انجام دهد و بدون آن، استخوانها شکننده خواهند شد. دو بیماری شایع استخوانی به دلیل کمبود ویتامین D بروز می‌کنند: نرمی استخوان (در کودکان) و استئومالاسی (نرمی استخوان در بزرگسالان). هر دو بیماری موجب انتشار دردهای بدنی، ضعف عضلات و شکنندگی استخوانها می‌شوند.

پیشگیری از سرطان سینه

ویتامین D کافی می‌تواند ریسک سرطان سینه را پایین بیاورد. قرار گرفتن در معرض نور خورشید و داشتن ویتامین D کافی در سالهای اولیه‌ی بزرگسالی، احتمال ابتلا به سرطان پیشرفته سینه در سالهای بعدی زندگی را کم می‌کند. زنانی که زیاد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، ریسک سرطان سینه را به نصف کاهش می‌دهند.

کاهش ریسک سایر سرطانها

سرطان سینه تنها سرطانی نیست که ویتامین D می‌تواند از ما در برابرشان محافظت کند. برای نمونه ویتامین D کافی می‌تواند ریسک سرطانهای مقعد، پروستات و لوزالمعده را نیز کاهش بدهد. در مطالعه‌ای که روی ۳۴۰۰۰ بزرگسال صورت گرفت، معلوم شد آنهایی که سطح بیشتری از ویتامین D داشتند، احتمال ابتلا به تمام انواع سرطانها در آنها ۲۰ درصد کمتر بوده است.

حفظ سلامت قلب

دویست ژن در سیستم قلبی و عروقی وجود دارد که با ویتامین D تنظیم و کنترل می‌شوند. برخی مطالعات دریافته‌اند ویتامین D می‌تواند جلوی تجمع کلسترول در عروق را بگیرد. همچنین این ماده‌ی مغذی می‌تواند فشار خون را تنظیم کرده و عملکرد سلولهای قلب را بهبود بدهد. پژوهشی جدید نشان می‌دهد ویتامین D3 می‌تواند آسیب‌های وارد شده بر قلب و عروق که ناشی از مشکلاتی چون فشار خون بالا و دیابت هستند ترمیم و بازیابی کند. امروزه پزشکان می‌دانند که بسیاری از بیمارانی که دچار حمله قلبی می‌شوند، کمبود ویتامین D3 دارند. البته اینگونه نیست که کمبود ویتامین D3 موجب حمله قلبی شود، بلکه ریسک حمله قلبی را افزایش می‌دهد.

۶ اثر جانبی دریافت بیش از اندازه ویتامین D

ویتامین D برای سلامت انسان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به عنوان یک هورمون، این ویتامین چندین نقش در حفظ سلامت سلول ها و عملکرد درست آنها ایفا می کند. متاسفانه بسیاری از مردم جهان به میزان کافی ویتامین D دریافت نمی کنند و از این رو، استفاده از مکمل های این ویتامین شایع است.

اگرچه کمبود ویتامین D موضوعی شایع است، اما گاهی اوقات تولید این ویتامین می تواند به سطوحی سمی برای بدن انسان افزایش یابد.

عوارض کمبود ویتامین d

کمبود و سمیت

ویتامین D در جذب کلسیم، عملکرد سیستم ایمنی، و محافظت از استخوان، عضله و سلامت قلب نقش دارد. ویتامین D به طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد و قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید نیز می تواند به ساخت آن در بدن منجر شود.

جدا از ماهی های چرب، منابع غذایی سرشار از ویتامین D چندان گسترده نیستند. افزون بر این، مردم به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند تا ویتامین D کافی در بدن شکل بگیرد. بر همین اساس، کمبود ویتامین D بسیار شایع است. برآورد شده است حدود یک ملیارد نفر در سراسر جهان به میزان کافی از این ویتامین دریافت نمی کنند.

مکمل های ویتامین D در دسترس هستند و هر دو ویتامین D2 و D3 می توانند به شکل مکمل مصرف شوند. ویتامین D3 در واکنش به مواجهه با نور خورشید تولید شده است و در محصولات حیوانی یافت می شود، در شرایطی که ویتامین D2 در محصولات گیاهی یافت می شود.

مصرف دوز بالایی از ویتامین D3 در بلند مدت ممکن است به تجمع بیش از اندازه این ماده مغذی در بدن منجر شود. مسمومیت ویتامین D هنگامی رخ می دهد که سطوح این ویتامین در خون به بیش از ۱۵۰ ng/ml می رسد. از آنجایی که ویتامین در چربی بدن ذخیره می شود و به آرامی وارد جریان خون می شود، آثار سمیت ممکن است برای چند ماه پس از توقف مصرف مکمل ها نیز ادامه یابد.

مسمومیت ویتامین D نادر است و تقریبا برای افرادی رخ می دهد که در طولانی مدت دوز بسیار بالا از مکمل ها را بدون زیر نظر داشتن سطوح این ویتامین در خون مصرف می کنند. همچنین، امکان مصرف بیش از اندازه ویتامین D به صورت تصادفی در نتیجه مصرف مکمل هایی که حاوی مقدار بسیار بیشتر از این ماده مغذی نسبت به آنچه روی برچسب محصول ذکر شده است، رخ دهد.

در مقابل، امکان دریافت بیش از اندازه ویتامین D از طریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض خورشید به تنهایی وجود ندارد.

در ادامه با برخی از عوارض جانبی میزان بیش از اندازه ویتامین D بیشتر آشنا می شویم.

سطوح افزایش یافته در خون

دستیابی به سطوح کافی ویتامین D در خون می تواند به تقویت سیستم ایمنی و حفاظت در برابر بیماری هایی مانند پوکی استخوان و سرطان کمک کند. با این وجود، یک توافق جهانی درباره محدوده مطلوب برای این سطوح وجود ندارد.

اگرچه سطح ۳۰ng/ml از ویتامین D به طور معمول کافی در نظر گرفته می شود، شورای ویتامین D حفظ سطوح ۴۰-۸۰ ng/ml را توصیه می کند و اعلام کرده است که هر چیزی بالاتر از ۱۰۰ ng/ml ممکن است مضر باشد.

اگرچه تنها دوزهای بسیار زیاد از ویتامین D می تواند به سرعت مسمومیت ایجاد کند، اما حتی حامیان دو آتشه مکمل های ویتامین D نیز رعایت سقف ۱۰,۰۰۰ واحد بین المللی در روز را توصیه می کنند.

افزایش سطوح کلسیم خون

ویتامین D به جذب کلسیم از مواد غذایی مصرفی کمک می کند. در حقیقت، این یکی از مهم‌ترین نقش های ویتامین D محسوب می شود.

با این وجود، مصرف بیش از اندازه ویتامین D می تواند سطوح کلسیم در خون را به میزانی برساند که موجب شکل گیری نشانه هایی ناخوشایند و حتی خطرناک شود. از نشانه های هیپرکلسمی، یا سطوح بالای کلسیم خون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پریشانی گوارشی، مانند استفراغ، تهوع، و معده درد

خستگی، سرگیجه، و سردرگمی

تشنگی بیش از اندازه

تکرر ادرار

میزان طبیعی کلسیم خون ۸.۵ – ۱۰.۲ mg/dl است.

تهوع، استفراغ و کاهش اشتها

بسیاری از عوارض جانبی ویتامین D بیش از اندازه با میزان بیش از حد کلسیم در خون مرتبط هستند. این عوارض جانبی شامل تهوع، استفراغ و کاهش اشتها می شوند.

با این وجود، این نشانه ها در هر فردی که با سطوح افزایش یافته کلسیم مواجه است، رخ نمی دهند.

نکته مهم این است که این نشانه ها در واکنش به دوزهای بسیار بالا از ویتامین D3 رخ می دهند که سطوح کلسیم را به بیش از ۱۲ mg/dl افزایش می دهند.

معده درد، یبوست یا اسهال

معده درد، یبوست و اسهال از شایع‌ترین مشکلات گوارشی هستند، که اغلب با عدم تحمل غذایی یا سندرم روده تحریک پذیر مرتبط هستند.

با این وجود، آنها می توانند نشانه ای از سطوح افزایش یافته کلسیم در نتیجه مسمومیت ویتامین D نیز باشند. این نشانه ها ممکن است در افرادی که دوزهای بالا از ویتامین D را برای اصلاح کمبود این ویتامین دریافت می کنند، رخ دهند. همانند نشانه های دیگر، به نظر می رسد واکنش از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، حتی هنگامی که سطوح ویتامین D خون به میزان مشابه افزایش یافته باشد.

تحلیل استخوان

از آنجایی که ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان ایفا می کند، دریافت آن به میزان کافی برای بهره‌مندی از استخوان هایی قوی ضروری است.

با این وجود، میزان بیش از اندازه ویتامین D می تواند به ضرر سلامت استخوان تمام شود. اگرچه بیشتر نشانه های ویتامین D بیش از اندازه با سطوح بالای کلسیم در خون مرتبط هستند، برخی پژوهش ها نشان داده اند که مگادوزهای این ماده مغذی ممکن است به سطوح پایین ویتامین K2 در خون منجر شوند.

یکی از مهم‌ترین عملکردهای ویتامین K2 حفظ کلسیم در استخوان ها و خارج از خون است. باور بر این است که سطوح بالای ویتامین D ممکن است فعالیت ویتامین K2 را کاهش دهد.

برای محافظت از خود در برابر تحلیل استخوان از مصرف بیش از اندازه مکمل های ویتامین D پرهیز کنید و مکمل ویتامین K2 مصرف کنید. همچنین، مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین K2 از جمله لبنیات و گوشت را می توانید مد نظر قرار دهید.

نارسایی کلیوی

میزان بیش از اندازه ویتامین D می تواند به آسیب کلیوی منجر شود. بیشتر مطالعات صورت گرفته در این زمینه آسیب متوسط تا شدید کلیه در افرادی را گزارش کرده اند که با سمیت ویتامین D مواجه بوده اند.

مصرف ویتامین

فواید ویتامین D | خواص ویتامین دی برای بدن و سلامتی چیست؟

منبع : برترین ها / عصرایران