روش تقویت تخمک گذاری، چگونه؟

نکات مهم درمورد تقویت تخمک گذاری :

اندازه طبیعی فولیکول برای بارداری چقدر است؟
فولیکول نرمال و بالغ که آماده لقاح و تخمک گذاری است در حدود 18 تا 30 میلی متر قطر دارد. در سیکل منظم، فولیکول های مختلفی بزرگ و بالغ میشوند اما تنها یک فولیکول می تواند پروسه بالغ شدن را در هر ماه کامل کند.

عملکرد فولیکول در تخمدانها
فولیکول های تخمدانی محل ذخیره تخمک ها هستند و هورمون های جنسی زنانه مانند پروژسترون و استروژن را تولید می کنند. فولیکول ها در ماه رشد می کنند و در هرسیکل یک تخمک را بالغ می کنند که قدرت باروری داشته باشد.

درباره سیکل قاعدگی خود بیشتر بدانید
در نیمه اول سیکل قاعدگی، یک کیست کوچک که فولیکول نامیده میشود در یکی از تخمدانهای زن شروع به رشد می کند. بافت احاطه کننده این فولیکول باعث ترشح هورمونها ی استروژنی میشود. استروژن در دهانه رحم در گردش است و تولید موکوس را تحریک میکند. موکوس مسیر حرکت اسپرم را در لوله فالوپ آسان می کند. استروژن در حال گردش در دیواره رحم باعث رشد بافتی میشود و مکان را برای لقاح تخمک و اسپرم فراهم میکند.
در اواسط سیکل قاعدگی غده هیپوفیز باعث آزاد شدن هورمونLH میشود که این هورمون به آزاد شدن تخمک از تخمدان میکند. سرانجام LH شروع ترشح هورمون پروژسترون را از فولیکول آغاز میکند. حالا فولیکول لتئوم نامیده میشود و ترشح پروژسترون را تا قاعدگی ادامه میدهد.
اگر بارداری اتفاق بیافتد این هورمون همچنان در حال ترشح باقی می ماند و باعث لقاح تخمک و اسپرم میشود. سلول جدید ترکیبی از نخمک و اسپرم هورمون HCG را ترشح میکنند. این هورمون باعث ادامه یافتن ترشح هورمونهای پروژسترون و استروژن میشود. اگر بارداری اتفاق نیافتد به یکباره پروژسترون کاهش می یابد و دیواره رحم فرو ریخته و خونریزی صورت میگیرد.
بطور دقیق تر و خلاصه می توان گفت، در شروع هر چرخه قاعدگی، حدود ۱۲ تا ۲۰ فولیکول اولیه حاوی تخمک نارس تحت تاثیر هورمون محرک فولیکولی (FSH) شروع به رشد می کنند تا به فولیکول ثانوی بدل شوند. خود فولیکول های اولیه از فولیکول های ابتدایی منشأ می گیرند. فولیکول های اولیه در تخمدان جنین مونث در ۱۰ تا ۳۰ هفتگی به وجود می آیند. تا حدود روز ۹ چرخه قاعدگی، تنها یکی از فولیکول های ثانوی باقی می ماند و بقیه فولیکول های در حال رشد تحلیل می روند.
فولیکول باقی مانده که فولیکول غالب نام دارد، مقدار زیادی هورمون جنسی زنانه یا استرادیول تولید می کند. تولید این هورمون به همکاری میان سلول های تکا و سلول های گرانولوزا بستگی دارد. در روز ۱۴ سیکل، تولید هورمون محرک لوتئینی کننده (LH) اوج می گیرد و این امر باعث تبدیل فولیکول ثانوی به فولیکول ثالثیه می شود که در طول ۲۴ تا ۳۶ ساعت بعدی آزاد می شود.

با علائم تخمک گذاری در بدن آشنا شوید
زنان می توانند برخی از تغییرات اتفاق افتاده در طول سیکل قاعدگی را از روی تغییرات مشاهده شده در بدن متوجه شوند. در روزهای قبل از تخمک گذاری شما ترشح موکوس شفاف، چسبنده و بی بو را از واژن حس میکنید. در روز قبل از تخمک گذاری این ترشح موکوس افزایش می یابد. در برخی زنان احساس درد در لگن قبل و بعد از روز تخمک گذاری مشخص میشود. با درد تخمک گذاری بیشتر آشنا شوید.در روز تخمک گذاری بدلیل ترشح پروژسترون ، دمای بدن حدود 4 درجه فارنهایت افزایش میابد. چند روز بعد از تخمک گذاری سینه ها حساس شده بزرگ میشود و درد دارند. همچنین شما دچار نفخ میشوید. دو هورمون استروژن و پروژسترون مسئول تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی بدن در نیمه دوم سیکل قاعدگی هستند.قبل از هر کار روز دقیق تخمک گذاری خود را مشخص کنید.

تقویت تخمک گذاری با تغذیه
ویتامین ای موجود در گندم برای رفع اختلالات قاعدگی و ضعف تخمک گذاری زنان و ضعف جنسی مردان فوق العاده مفید است.
سید جواد علوی در اظهار داشت: جوانه غلات دارای مواد مغذی و ضروری است که مصرف آن به بدن سود فراوان می‌رساند.
به گفته وی جوانه غلات سرشار از ویتامین‌ها و املاح معدنی است که از چروک شدن پوست پیشگیری می‌کند و غدد جنسی را فعال می‌سازد و از دیدگاه طب سنتی دارای طبیعت گرم و تر بوده که برای خون‌سازی بسیار مفید است.
این کارشناس طب سنتی عنوان کرد: جوانه گندم را می‌توان به صورت‌های مختلف مصرف کرد، به عنوان مثال می‌توان آن را چرخ کرد و در تهیه انواع غذای خام استفاده کرد.

علوی افزود: اگر جوانه گندم به اندازه یک سانت رشد کند و سپس آن را خشک کرد و آسیاب شود، آرد جوانه گندم به دست می‌آید که می‌توان در تهیه شیرینی‌ها به کار رود.

وی اضافه کرد: جوانه گندم سرشار از ویتامین E است که برای اختلالات قاعدگی و ضعف تخمک گذاری زنان و ضعف جنسی مردان مفید است و می‌توان برای دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای بدن جوانه گندم را در رژیم غذایی افراد گنجانده شود.
این کارشناس طب سنتی درباره خواص گندم نیز ادامه داد: گندم بهترین غذا برای افراد معتدل المزاج است که ارزش غذایی بالا دارد و چاق کننده و نیروبخش است، ولی موجب انسداد عروق نیز می‌شود و برای کسانی که در رگ‌های بدن، قلب، کبد و معده و … تنگی موجود دارند مضر است.
علوی خاطرنشان کرد: بهترین نان، نانی است که از گندم سالم تهیه شده باشد و به خوبی ورز پیدا کرده و پف مناسبی داشته باشد تا به راحتی در معده هضم شود؛ نانی که سبوس آن به کلی گرفته شده باشد به راحتی از معده عبور می‌کند و موجب انسداد کبدی و سنگ کلیه می‌شود.
بعضی از مواد غذایی تاثیرشان در تقویت باروری ثابت شده است. برای مثال، ویتامین E که در افزایش میل جنسی تاثیر زیادی دارد.
این ویتامین بیشتر در منابع گیاهی مانند روغن آفتاب ‌گردان و زیتون، ذرت و بادام، آجیل تازه(فندق، بادام، گردو)، اسفناج، کلم پیچ، سویا و سیب زمینی یافت می ‌شود. در میوه‏ هایی مانند هلو و مارچوبه هم این ویتامین وجود دارد. به‌ جز منابع طبیعی، ویتامین E به صورت مصنوعی و به شکل قرص و آمپول نیز تولید می ‌شود ولی بهتر است از منابع طبیعی نیاز روزانه تأمین شود، نیازی که معادل 7 تا 9 میلی ‌گرم در روز است.
ماده مغذی دیگری که تاثیرش اثبات شده ویتامین A است به طوری که کمبودش می ‌تواند موجب کاهش قدرت باروری شود. این ویتامین در آقایان باعث ساختن اسپرماتوزوئید می ‌شود و در خانم‌ ها هم روی تولید هورمون‌ های جنسی که به باروری کمک می ‌کنند، موثر است.
جگر، شیر، پنیر، خامه و کره منابع غنی این ویتامین هستند. این ماده مغذی در سبزی ‌ها و میوه‌ های زرد رنگی مانند هویج، کدو، سیب‌زمینی، هلو، زردآلو و طالبی، در سبزی‌ ها و میوه های قرمز رنگ مانند گوجه ‌فرنگی و همین‌ طور در سبزی ‌هایی با برگ سبز تیره به مقدار زیاد وجود دارد؛ البته پیش ‌سازش که در بدن به این ویتامین قابل تبدیل است."

موادغذایی تقویت کننده تخمک گذاری
مطالعات نشان میدهد خانم هایی که غذاهای غنی از چربی، پروتئین حیوانی و کربوهیدرات مصرف می کنند مشکلات تخمک گذاری بیشتری دارند. مشکلات تخمک گذاری در حدود بیست درصد خانم ها باعث ناباروری می شود. محققین معتقدند در بیشتر موارد تغییر رژیم غذایی و روش زندگی از ناباروری جلوگیری می کند.
شرایط بالا برای خانم هایی که مشکل تخمک گذاری دارند صدق می کند و درباره تمام خانم های نابارور صادق نیست. اما مطالعات جدید روش هایی مناسب به خانم ها ارائه داده است:
تغییر منابع پروتئین: سعی کنید منابع پروتئین مانند مرغ، گوشت خوک یا گوشت گوسفند را با سبزیجات غنی از پروتئین جایگزین کنید به عنوان مثال آجیل یا لوبیا پخته. هنگامی که پنج درصد از کل کالری مصرفی از پروتئین سبزیجات به جای پروتئین حیوانی باشد، احتمال ناباروری تخمک گذاری به بیش از پنجاه درصد کاهش می یابد.
افزودن لبنیات پر چرب: هر چقدر محصولات لبنی کم چرب تر باشند، احتمال ناباروری تخمک گذاری افزایش می یابد. سعی کنید لبنیات کم چرب را در هر وعده جایگزین لبنیات پر چرب کنید به عنوان مثال یک لیوان شیر.
ویتامین های خود را فراموش نکنید: خانم هایی که مکمل های آهن و مولتی ویتامین های حاوی فولیک اسید مصرف می کنند کمتر در معرض ناباروری تخمک گذاری قرار می گیرند.

تحریک تخمک گذاری و تنبلی تخمدان

تحریک تخمک گذاری نوعی درمان دارویی است که در خانم هایی که تخمک گذاری منظمی ندارند و یا دچار اختلال تخمک گذاری، تنبلی تخمدان یا بیماری پلی کیستیک تخمدان (PCOS) می باشند، بکار برده می شود و اغلب به ‌منظور افزایش تعداد و کیفیت تخمک جهت افزایش شانس باروری و میزان موفقیت درمان روش ‌های کمک بارروری (ART)، انجام می‌ شود. داروهایی که برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد تحت عنوان داروهای محرک تخمک ‌گذاری نامیده می‌شوند که با استفاده از این داروها می‌توان تعداد و کیفیت تخمک ‌ها را افزایش داد. پس از حصول تخمک یا تخمک های مناسب، به زوجین توصیه می شود که در زمان های خاص و یک روز در میان نزدیکی نمایند.

تقریباً در 25-15 درصد از موارد ناباروری اختلال عمل تخمک گذاری دیده می شود و در مواردی که تنها دلیل ناباروری باشد جواب به درمان بسیار رضایت‌بخش است. عملاً درمان موفقیت‌آمیز در این افراد به بررسی دقیق و کشف علت اصولی عدم تخمک گذاری بستگی دارد.

به طور رایج، در موارد استفاده از روش های کمک باروری (ART)، یکی از اقداماتی که در ابتدا انجام می شود، تحریک تخمک‌‌گذاری جهت به دست آوردن تعداد مناسب تخمک با کیفیت بالا می باشد. هر‌چند در زنان با عملکرد مناسب و طبیعی تخمدان، می توان جهت تهیه تخمک از سیکل طبیعی نیز استفاده کرد، ولی از آنجایی‌که این درمان ها مستلزم صرف وقت و هزینه می ‌باشند، ترجیح داده می‌ شود برای افزایش شانس باروری از تحریک کنترل‌شده تخمدان استفاده شود.

برای تحریک تخمک گذاری در روش های ART درمانی (مانند IVF, ICSI و غیره)، بهتر است که در کنار به دست آوردن تعداد مناسب تخمک، تا جای ممکن، از تحریک بیش از حد تخمدان نیز جهت پیشگیری از خطرات احتمالی، اجتناب شود. بنابراین قبل از هر درمانی بایستی فرد به‌ طور دقیق مورد بررسی قرار بگیرد. برای این منظور پزشک علاوه بر معاینات بالینی دقیق، آزمایش‌های لازم را نیز درخواست می‌ دهد تا بر اساس نتایج آزمایش‌ها، مناسب‌ترین رژیم درمانی جهت تحریک تخمک گذاری و شروع درمان را انتخاب نماید.

داروهای محرک تخمک گذاری
داروهای محرک تخمک گذاریبرای تحریک تخمک‌گذاری داروهای متعددی وجود دارد که بر اساس نظر پزشک موارد استفاده آنها متفاوت می‌باشد.
در حال حاضر "کلومیفن سیترات" متداول‌ترین و رایج‌ترین دارو در تحریک ‌تخمک‌گذاری می باشد.
در مواقعی‌که سطح استروژن و گنادوتروپین‌هـا (FSH ،LH : مترشحه از هیپوفیز) طبیعی است ولی اختلال در تخمک‌گذاری وجود دارد؛ مانند خانم های مبتلا به PCOS، داروی مناسب برای تحریک تخمک‌گذاری، کلومیفن سیترات می باشد. درمان با کلومیفن سیترات، با دوز یک قرص (50 میلی ‌گرم روزانه)، از روز سوم تا هفتم و یا پنجم تا نهم سیکل قاعدگی شروع می‌ شود و برای بررسی وضعیت فولیکول ها، در روز دهم سیکل (در صورت شروع درمان از روز سوم) و یا روز دوازدهم سیکل (در صورت درمان از روز پنجم) سونوگرافی انجام می‌‌شود. در صورت رسیدگی فولیکول ‌ها به اندازه مورد نظر (20-18 میلی ‌متر) پزشک می‌تواند با تجویز آمپولHCG زمان تخمک‌‌گذاری را تعیین نماید. بهترین زمان نزدیکی برای باروری یک الی دو روز حوالی تخمک گذاری است. معمولاً این درمان سه الی پنج دوره تکرار می‌ شود. میزان دوز کلومیفن تا سه قرص در روز (150 میلی ‌گرم) قابل افزایش است ولی بیش از آن توصیه نمی شود.
داروهای محرک تخمک گذاریاحتمال بارداری پس از سه دوره درمان با کلومیفن سیترات 85% و پس از پنج دوره 99% می باشد. در موارد استفاده از روش IUI برای باروری، عموماً استفاده از کلومفین سیترات شانس باروری را افزایش می دهد. به همین منظور، پزشک از روز سوم یا پنجم سیکل قاعدگی به مدت چهار روز برای بیمار یک تا دو قرص کلومفین سیترات روزانه تجویز می ‌نماید. سپس با انجام سونوگرافی در روز 10 یا 12 سیکل قاعدگی، اگر اندازه و وضعیت فولیکول‌ها به 20-18 میلی متر رسیده باشد با تزریق 5000 یا 000/10 واحد HCG بیمار را برای انجام IUI به مدت 38-36 ساعت پس از آن آماده می ‌نماید.
از داروهای دیگر تحریک تخمک‌گذاری Human Menopausal Gonadotropin می باشد. HMG به طور طبیعی از ادرار خانم ‌های یائسه تهیه می شود و حاوی FSH و LH می‌باشد. استفاده از این دارو نیاز به کنترل دقیق دارد و برای پیشگیری از تحریک بیش از حد تخمدان، بررسی جواب تخمدان باید با فواصل 4-2 روز یکبار صورت بگیرد.
هدف از درمان با این دارو، افزایش سطح FSH تا بالای مرز لازم جهت تحریک رشد تخمدان می‌باشد و زمانی‌که قطر 4-2 عدد فولیکول نهایی به بالای 12میلی ‌متر رسید دارو با دوز پایین تر تجویز می شود.
این دارو در سیکل درمانی IUI، معمولاً تحت‌نظر پزشک متخصص برای تحریک تخمک گذاری به تنهایی یا همراه با کلومیفن سیترات مورد استفاده قرار می‌گیرد و در سیکل های درمانی لقاح خارج رحمی همراه با سایر داروهای محرک تخمدان تجویز می گردد.
از داروهای دیگری که جهت تحریک تخمدان و دست‌یابی به تعداد فولیکول بیشتر در سیکل درمانیART از آن استفاده می شود، آگونیست‌های GnRHa، هورمون رها کننده گنادوتروپین ها می باشد.
آگونیست ‌های GnRHa (سوپرفکت، دیفرلین، دکاپپتیل)، هورمون های تزریقی جهت تحریک تخمک گذاری هستند که برای هورمون های مترشحه بدن کاملا شناخته شده می باشند. با مصرف این داروها، سطح خونی هورمون محرکه فولیکول افزایش می یابد که این امر به تحریک و رشد تخمک های مضاعف، لانه‌گزینی و در نهایت میزان حاملگی منجر می شود . با استفاده از گونادو تروپین ها، علاوه بر افزایش تعداد تخمک ها، فاکتورهای زمانی، مانند زمان تخمک گذاری تحت کنترل در می آید و شانس حاملگی افزایش می یابد. اصولاً هدف از مصرف آگونیست‌های GnRH در درمان ‌های کمک باروری، کنترل و تنظیم زمان سیکل بیماران می‌باشد.
معمولاً در سیکل IVF و ICSI جهت تحریک تخمک گذاری، از درمان توأم آگونیست‌های GnRH و گنادوتروپین ها استفاده می شود.
FSH صناعی (ریکامبینت) انسانی گونال F از داروهای دیگر تحریک تخمک گذاری می باشد و نسبت به گنادوتروپین های ادراری، توانایی بیشتری دارد. نحوه استفاده این دارو مانند HMG به صورت عضلانی و زیر جلدی می باشد.

علائم بارداری
مهم نیست در جامعه چه می گذرد ما ترجیح می دهیم از راه های طبیعی برای درمان باروری و تقویت تخمک گذاری استفاده کنیم.
علم در حال حاضر به قدری پیشرفت کرده است که نقش مواد مغذی در افزایش باروری و سلامتی باروری را بررسی می کند. بیشتر خانم ها پیش از باردار شدن به رژیم غذایی سالم توجهی نمی کنند اما شواهد زیادی وجود دارد که رژیم غذایی پیش از بارداری بسیار مهم است.

برای تقویت تخمک گذاری مراقب وزن خود باشید
مصرف غذاهای ناسالم فاکتوری مهم در ناباروری است.
وزن زیاد یا وزن کم می تواند بر چرخه تخمک گذاری شما تاثیر بگذارد و آن را نامنظم کند.
تخمدان های شما و سلول های چربی استروژن را که بر تخمک گذاری تاثیر می گذارد، تنظیم می کنند. اگر خیلی لاغر هستید، به قدر کافی استروژن تولید نمی کنید و اگر خیلی چاق هستید، استروژن زیادی تولید می کنید.
اولین قدم رسیدن به وزنی سالم و مناسب برای تعادل در چرخه تولید مثل است. در واقع خانم باردار باید توده جرمی خود را تحت کنترل داشته باشد. توده جرمی بین نوزده تا بیست و چهار وزن سالم را نشان می دهد. هر چیزی بالاتر یا پایین تر از آن باید با پزشک مورد مشورت قرار گیرد.

ساختن فضایی سالم برای جنین
همه ما افرادی را می شناسیم که غذاهای نامناسب می خورند اما مشکل بارداری ندارند. همچنین افرادی را می شناسیم که به طور مرتب به غذای خود توجه می کنند و مواد غذایی سالم مصرف می کنند اما باز هم مشکل ناباروری دارند.
در هنگام باردار شدن باید به تغذیه خود توجه کنید. این رفتار احتمال بارداری شما را افزایش می دهد اما نکته مهم این است که بدن شما از مواد غذایی مختلف تغذیه می کند بنابراین با مصرف مواد غذایی سالم شما در بهترین و سالم ترین شرایط خود برای باردار شدن به سر می برید.
اگر می خواهید مادر شوید می توانید از غذاهایی که در ادامه ذکر شده است استفاده کنید. این مواد غذایی محیط باروری را بهبود می بخشد و فضای غنی برای رشد و تکامل جنین فراهم می آورد.

نکات اضافی در خصوص تقویت تخمک گذاری
مصرف کولین: ممکن است اصلا این مطلب را نشنیده باشید اما کولین ماده مغذی است که تاثیر ژن های مضری که باعث نقص تولد می شوند، را کاهش می دهد. همچنین برای عملکرد مغز بسیار مهم است. بیشتر خانم ها به مقدار کافی کولین دریافت نمی کنند و بیشتر ویتامین ها نیز حاوی کولین نیستند. زرده تخم مرغ غنی از کولین است. جگر گاو نیز غنی از کولین است. کلم پیچ نیز از سبزیجاتی است که بیشترین مقدار کولین را دارد (حدود بیست و پنج درصد کولین در زرده تخم مرغ یافت می شود).
چای گیاهی و مکمل ها: باید مراقب مقدار زیاد ترکیبات گیاهی در رژیم غذایی خود باشید. از برخی گیاهان مانند شیرین بیان، افدرا، ساسافرا و جینسینگ در دوران درمان باروری یا در بارداری باید پرهیز کرد.
باروری به دو طرف بستگی دارد: مشکلات باروری ممکن است به خاطر وزن یا رژیم غذایی مرد باشد. مطالعات نشان می دهد ویتامین ث، ویتامین ای، روی و فولیک اسید به سلامتی اسپرم کمک می کند. تحرک اسپرم با سیگار کشیدن، مشروب خوردن و مواد مخدر آسیب می بیند.
ماهی مناسب: سوشی یا ماهی خام نخورید. از ماهی حاوی مقدار زیاد جیوه به خاطر محیط خاصش بپرهیزید. این ماهی ها عبارتند از اره ماهی، کوسه و ماهی خال خالی.
مایعات بخورید: هنگامی که به قدر کافی آب نمی خورید، ترشحات گردن رحم تنبل می شوند. همچنین مایع منی مرد نیز کم می شود. به قدر کافی آب بخورید تا ادرار شما به رنگ زرد روشن باشد.
ترک کردن کافئین: مصرف بیش از حد کافئین با باروری تداخل ایجاد می کند. باید به طور همزمان قهوه، چای و نوشیدنی های کافئین دار را حذف کنید. هنگامی که باردار هستید، کافئین از جفت عبور کرده و بر جنین تاثیر می گذارد و حتی می تواند باعث سقط جنین شود. روزانه بیش از دو بار، هر بار به اندازه پنج اونس بیشتر کافئین نخورید.

بهتر است بدانید...