انتقال جنین در مرحله بلاستوسیست، یعنی چی؟

انتقال جنین در مرحله بلاستوسیست به طور معمول انتقال جنین در روش های کمک باروری (لقاح خارج رحمی)، دو روز بعد از گرفتن تخمک (اووسیت) یعنی در مرحله امبریو یا زمانی که جنین در مرحله 2 یا 4 سلولی به سر می برد، صورت می گیرد که در واقع زمانی است که به طور طبیعی تخمک پس از لقاح به رحم می رسد و شرایط محیطی مناسبی برای بقای جنین در رحم وجود دارد. اما در شرایطی می توان با توجه به تعداد تخمک های لقاح یافته، شرایط و سابقه بیمار و صلاحدید متخصص جنین شناسی، به منظور انتخاب جنین بهتر با رشد و کیفیت مناسب و بهبود کیفیت لانه گزینی جنین، کشت جنین ها و انتقال آن ها را تا روز سوم و یا مرحله بلاستوسیست ادامه داد؛ زیرا انجام موفقیت‌آمیز بارداری مستلزم اتصال بلاستوسیت به دیواره رحم می‌باشد.

در حقیقت بلاستوسیت جنین یا رویانی است که بعد از لقاح، مدت 5 تا 6 روز رشد کرده است و به دو نوع سلول مختلف تقسیم شده است. سلول های سطحی(تروفکتودرم) که نهایتا جفت را تشکیل می دهند و توده سلولی داخلی که تبدیل به جنین می شوند . یک بلاستوسیست سالم در روز ششم از مخاط پوششی خود ( زونا پلوسیدا ) سر بر می آورد و 24 ساعت پس از سر بیرون آ وردن در مخاط داخلی رحم قرار می گیرد.

برای رسیدن به مرحله بلاستوسیت، جنین درون انکوباتور (Incubator) در بخش جنین شناسی کشت داده می‌شود تا جنین تکامل بیشتری پیدا کند که در طی این مرحله، جنین هایی که اختلالات ژنتیکی یا کروموزوم غیر طبیعی دارند از بین می روند؛ بنابراین پس از طی این زمان و رشد مناسب جنین، می توان یک یا حداکثر دو جنین را که کیفیت بهتر و پتانسیل رشد بـیشتری دارند، برای انتقال به درون رحم زن انتخاب نمود و عمل انتقال را انجام داد که همین امر خود می تواند بر روی موفقیت روش های کمک باروری تاثیر گذار باشد.

از سوی دیگر فعال شدن ژنوم جنینی (محتوای ژنتیکی هر فرد شامل DNA هسته، کلروپلاست و میتوکندری) پس از مرحله 4 یا 8 سلولی رخ می دهد، بنابراین تعیین کیفیت جنین براساس ژنوم جنینی در روز دوم امکان پذیر نبوده و انتخاب جنین بصورت دقیق صورت نمی گیرد . این درحالی است که انتقال جنین با کیفیت مناسب باعث افزایش موفقیت به میزان 40 تا 50 درصد در روش های کمک باروری می باشد.

انتقال جنین در مرحله بلاستوسیست همچنین تعداد جنین‌های انتقالی در مرحله بلاستوسیست کمتر از تعداد انتقال آنها در مرحله امبریو (در دو روز اول) می باشد؛ زیرا قدرت اتصال بلاستوسیست به جداره رحم در مقایسه با مراحل تکاملی قبلی جنین بسیار بیشتر است. امروزه در اکثر کشورهای دنیا تنها یک بلاستوسیست در هر سیکل درمانی منتقل می‌شود که این امر خود یکی از مزایای انتقال جنین در مرحله بلاستوسیست می باشد زیرا از اهداف اصلی لقاح آزمایشگاهی، ایجاد حاملگی تک قلویی داخل رحمی است که در این روش می توان جنین های کمتر و با کیفیت مطلوب تری را منتقل نمود که باعث کاهش احتمال حاملگی چند قلویی و عوارض ناشی از آن و افزایش آمار زایمان های سالم می شود.

علیرغم فواید انتقال جنین در مرحله بلاستوسیســت مانند افزایش احتمال لانه گزینی، کـاهش خطر چندقلویـی و امکـان بررســی و ارزیابی ژنتیکی جنین، انتقال بلاستوسیست برای همه زوج ها مناسب نیست و مقداری ریسک نیز دارد. در تعداد کمی از بیماران، هیچکدام از جنین ها به مرحله بلاستوسیست نرسیده و به تدریج از بین می روند که این موضوع به از بین رفتن کل جنین ها می انجامد.

تصمیم گیری برای کشت و انتقال بلاستوسیست به عواملی بستگی دارد که شامل سن بیمار، سن تخمک، تعداد تخمک های بارورشده، موفقیت قبلی لقاح خارج از رحمی، و شاید مهمتر از همه اینها کیفیت جنین (رویان) و شمارش سلول در روز سوم انجام کشت می باشد. اما بر اساس تحقیقات کشت و انتقال تا مرحله بلاستوسیست برای بیماران جوان تر، بیمارانی که از اهداکنندگان جوان تر تخمک دریافت می نمایند، بیمارانی که پاسخ دهنده خوبی هستند (تخمک بیشتری تولید می کنند) و یا بیمارانی که لقاح خارج از رحمی قبلی موفقیت آمیزی داشته اند، نتایج بهتری را به دنبال داشته است.

انتقال بلاستوسیت همانند انتقال جنین در مرحله مورولا به رحم است با این تفاوت که اتصال جنین به جداره رحم بعد از 3-2 روز انجام می‌شود زیرا بلاستوسیت 6-5 روز قبل از انتقال، مراحل تکاملی خود را در بخش جنین شناسی درون انکوباتور طی نموده است.