تحقق ازدواج تکلیف جمعی است/ نقش قضا و قدر در گزینش همسر

حجت‌الاسلام والمسلیمن حمید نادری، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری، با نقل آیه ۳۵ سوره نساء اظهار کرد: معنای واژه «شقاق» در این آیه شریفه همانا به دو نیم شدن و از هم جدا شدن است و تعبیر آن در مورد زن و مرد آن است که این دو از یک پیکره واحد و یگانه هستند.
وی درخصوص تبیین واژه «زوج»، تصریح کرد: قرآن کریم بارها از «زن و مرد» به‌عنوان زوج یاد کرده که این واژه در برداشت‌های عامیانه به معنی مذکر و مؤنث توأمان است، حال آنکه در تبیین تحقیقاتی، زوج به دو عامل مکمل هم گفته می‌شود که در راه رسیدن به هدف نهایی واحد در کنار هم حرکت می‌کنند.

ضرورت ازدواج از دیدگاه قرآن
نادری در بیان ضرورت ازدواج، تأکید کرد: زن و مرد بعد از ازدواج به یک واحد با هدف یکسان مبدل می‌شوند و بر اساس کلام وحی که می‌فرماید «و خلقناکم أزواجا»، می‌توان پی برد که هر یک از این دو به‌ تنهایی ناقص و محتاج به طرف دیگر است تا با ازدواج کامل شود.
وی با نقل آیه ۳۲ سوره مبارکه نور، ادامه داد: خداوند در این آیه صریحاً امر به ازدواج دارد و واژه «أیام» در آن به معنی شخص بدون همسر، چه مرد و چه زن است که بر اساس دستور خدا در فعل «أنکحوا»، باید آنها را به سمت ازدواج تشویق کرد و سوق داد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه در آیه مذکور، خداوند مستقیماً امر به ازدواج نمی‌کند، تأکید کرد: شدت و حدت نیازهای فطری زن و مرد برای ازدواج به قدری است که آنها ناخودآگاه به سمت ازدواج می‌روند اما موانع زیادی در این خصوص وجود دارد که بر اساس امر الهی، دیگران باید شرایط ازدواج را برای دختر و پسر در سن ازدواج فراهم کنند.

تحقق ازدواج یک تکلیف جمعی است
وی با اشاره به ساختار جمع فعل «أنکحوا» در این آیه، افزود: ازدواج یک دستور دینی و تکلیف دسته‌جمعی است و هیچ مانعی از جمله فقر نباید مانع تحقق آن شود که در این خصوص، پدر و مادر، حکومت اسلامی و همه مؤمنان و مؤمنات می‌توانند نقش‌آفرین باشند و جوانان را به ازدواج هم در بیاورند.
این کارشناس مذهبی در استان در تشریح فلسفه ازدواج از دیدگاه قرآن، بیان کرد: در آیه ۱۸۹ سوره اعراف و آیه ۲۱ سوره روم به فلسفه ازدواج اشاره شده که همانا نائل شدن طرفین به آرامش است، حلقه گمشده‌ای که بشریت همواره در جستجوی آن است.
وی با انتقاد از دیدگاه کسانی که هدف از ازدواج را رسیدن به آسایش می‌دانند، اضافه کرد: آسایش لزوماً تضمین‌کننده آرامش نیست و بسیاری از افراد با وجود برخورداری از رفاه و آسایش، در زندگی زناشویی به آرامش مدنظر قرآن نائل نمی‌شوند.

ملاک انتخاب همسراز دیدگاه قرآن
نادری با استناد به داستان ازدواج حضرت موسی(ع) در سوره مبارکه قصص، گفت: مهم‌ترین آموزه این ماجرا که تنها قصه مفصل قرآن درخصوص ازدواج و نمایانگر یک ازدواج سهل و ساده است، برشمردن دو خصوصیت و ملاک اساسی در انتخاب همسر یعنی «صلابت» و «امانت» است.
وی ادامه داد: با بسط دادن گستره این دو خصیصه مذکور، می‌توان پی برد که ملاک‌های مهم در همسر مناسب یکی اهل کار بودن، تن‌پرور نبودن، نیرو و غیرت داشتن و دیگری حیا و عفت و اخلاق‌مداری است که در وجود موسی پیامبر، علی‌رغم برخوردار نبودن از مال و منال، یافت می‌شد، از این رو حضرت شعیب بدون سخت‌گیری یکی از دخترانش را به عقد او درآورد.

این مدرس دانشگاه مضمون آیه شریفه 221 سوره بقره «وَلا تَنکِحُوا الْمُشْرِکَاتِ حَتَّىیُؤْمِنَّ...» را مورد دیگری از اشاره قرآن به ملاک انتخاب همسر دانست و اضافه کرد: بر اساس این آیه شریفه، مؤمن مسلمان مجاز نیست با شخص مشرک ازدواج کند و بنابراین زن و مرد باید از نظر ایمانی در یک‌سو و یک سطح باشند.

قرآن کتاب برآمده از فطرت بشر است
‌نادری با تأکید بر اینکه قرآن کتاب برآمده از فطرت است، بیان کرد: دستورات قرآن برای همه برهه‌ها و در مورد همه انسان‌ها کاربرد دارد و اگر از این دستورات پیروی نشود فطرت انسان نیز خاموش خواهد شد.
وی با بیان اینکه در غرب هم علی‌رغم بی‌بند و باری و روابط آزادانه، روند ازدواج به دشواری جامعه ما نیست، تأکید کرد: متأسفانه امروز مردم به‌دنبال پیروی از ملاک‌های غربی هستند و فقط صورت قضیه را می‌بینند در حالی‌که در آن جوامع قوانین در کنار رسم و رسوم به اندازه جامعه ما سختگیرانه و دست و پاگیر نیست.
‌نادری با اشاره به دشوار شدن روند ازدواج جوانان در اوضاع کنونی، بیان کرد: امروزه معیارهای اسلامی در جامعه سختگیرانه‌تر از خود اسلام اجرا می‌شوند که مصداق این مطلب را در تعیین مهریه‌های سنگین می‌توان به عینه دید، حال آنکه دستور اسلام در مورد مهریه، هدیه‌ای است که مرد برای اثبات حسن نیت خود به زن اعطا می‌کند.
نادری با اشاره به خلقت فطری بشر، تصریح کرد: خداوند فطرت بشر را به گونه‌ای خلق کرده که دختر و پسر در سن 15 تا 18 سال عطش زیادی برای ازدواج دارند و از اینرو قوانین باید مطابق این فطرت بشر تدوین شوند حال آنکه امروزه ازدواج‌ها در 30 سالگی و بالاتر اتفاق می‌افتد.
وی با تأکید بر اینکه این سخن به معنای اجبار دختر و پسر به ازدواج در سن پایین نیست، گفت: برنامه‌ریزی تربیتی و آموزشی در بستر خانواده و جامعه باید به گونه‌ای باشد که دختر و پسر در سنین یادشده به بلوغ فکری و اجتماعی لازم برای ورود به زندگی مشترک برسند که شاخصه اصلی این زندگی، بی‌شک مسئولیت‌پذیری طرفین است.
نادری با تأکید بر اینکه برای رسیدن به بلوغ جسمی باید مدت زمان لازم طی شود، اضافه کرد: با اینحال بلوغ فکری و ذهنی، مسئولیت‌پذیری در قبال اجرای تکالیف، تربیت فرزند و همسرداری مهارت‌هایی هستند که با مدیریت و آموزش صحیح به دست می‌آیند.

نقش قضا و قدر در گزینش همسر
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه شهرکرد در خصوص تأثیر قضا و قدر در انتخاب همسر، خاطرنشان کرد: نمی‌توان نقش قضا و قدر را نادیده انگاشت اما توصیه‌های بی‌شمار بزرگان در خصوص ملاک‌های انتخاب همسر این امر را اثبات می‌کند که اختیار انسان در این خصوص نقش دارد.
وی با اشاره به دیدگاه‌های مختلف مطرح شده در خصوص انتخاب همسر، گفت: انتخاب همسر می‌تواند حاصل گذشته انسان و برآیند اعمال او در گذشته باشد و مانند بانکی که میزان وام اعطایی به مشتری را با احتساب معدل کارکرد حساب او تعیین می‌کند، قضا و قدر نیز بر اساس معدل اعمال نیک و بد هر انسان در گذشته رقم می‌خورد.

انتهای پیام