آیا آیه «بَقِیَّةُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» درباره امام زمان (عج) نازل شده است؟

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: یکی از موضوعات مهم درباره مهدویت آیات مهدوی قرآن کریم است که می تواند بسیاری از سوالات را در این باره پاسخ دهد.

لذا در ذیل سوال و جواب درباره یکی از این آیات مرور می شود:

«آیا آیه «بَقِیَّةُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» در باره امام زمان (عج) نازل شده است؟»

پاسخ:

در قرآن کریم آیات بسیاری داریم که موضوع اولیه آیه در زمان انبیای گذشته بوده است اما مصداقی از آن نیز در زمان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم محقق می شود. تمامی ماجراهایی که از انبیای کرام نقل شده به این دلیل بوده است که آن ماجرا ربطی به عصر رسول گرامی اسلام(ص) و وقائع زمان آن حضرت(ص) داشته است .

از واضح ترین آنها می توان به آیه «رَحمَةُ اللهِ وَبَرَکَاتُهُ عَلَیکُم أهلَ البَیتِ» (هود 73) بخشایش و برکتهای خداوند بر شما اهل این خانه باد اشاره کرد که در شأن حضرت ابراهیم(ع) و خاندانش نازل شده است اما رسول خدا(ص) از خداوند طلب نمودند که آن را در ذریه ایشان نیز قرار دهد .

شوکانی در این باره می نویسد: قول رسول خدا(ص) که فرمودند همانطور که بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی مقصود اسماعیل واسحاق واولاد ایشان است و خداوند برای ذریه وی رحمت و برکت را جمع فرموده است چون در قرآن فرموده: «بخشایش و برکت های خداوند بر شما اهل این خانه باد که او ستایش شده بخشنده است» و این دو مطلب برای هیچ کس جمع نشدند. پس رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم از خداوند خواست که آنچه را که در این آیه آمده است به وی عطا شود .(نیل الأوطار - الشوکانی - ج 2 - ص 325)

شربینی نیز می نویسد: خداوند فرمود: بخشایش و برکت های خداوند بر شما اهل این خانه باد که او ستایش شده بخشنده است. پس رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم از خداوند خواست که آنچه را این آیه شامل وی می شود - که به ابراهیم عطا شده بود - به وی عطا کند.(مغنی المحتاج، محمد بن أحمد الشربینی، ج 1، ص 176)

و به همین دلیل در روایات می بینیم که هنگام سلام کردن به اهل بیت رسول خدا(ص) و درود فرستادن بر ایشان همین آیه را تلاوت می کرده اند: شخص یمنی ایستاد و گفت: بخشایش و برکت های خداوند بر شما اهل این خانه باد. (الکافی، الشیخ الکلینی، ج 1، ص 347)

آیه مورد بحث نیز همینطور است .

بقیة الله به معنی کسی یا چیزی است که خداوند برای مردم باقی گذاشته است.

قرطبی یکی از مفسران اهل سنت می نویسد: (بقیة الله خیر لکم) أی ما یبقیه الله لکم بعد إیفاء الحقوق.

بقیة الله بهتر است برای شما یعنی آن چیزی که خداوند برای شما بعد از دادن حق دیگران باقی گذاشته است(تفسیر القرطبی، ج 9 ، ص 86)

پس معنی «بقیة الله» عام است و شامل هر چیزی می شود که خداوند برای مردمان باقی گذاشته باشد. یکی از مهمترین آنها کسی است که خواهد آمد و جامعه را پر از عدل و داد می نماید.

به همین دلیل حتی در بعضی کتب اهل سنت آمده است که خود حضرت خود را «بقیة الله» نامیده و دیگران هم به حضرت ولی عصر «بقیة الله» می گویند .

از ابو جعفر (امام باقر(ع)) نقل شده است که فرمود: «مهدی از ما است (اهل بیت) و خداوند او را با انداختن ترسش در دل دشمنان یاری می کند ... منادی از آسمان ندا می دهد که حق با او و اطرافیانش است. در آن هنگام قیام کننده ما قیام می کند. پس وقتی ظهور کند به کعبه تکیه داده و سیصد و سیزده نفر همراه وی جمع می شوند. پس نخستین چیزی که می گوید این آیه است: «بَقِیَّةُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» سپس می گوید ای مردم من بقیة الله در زمین هستم و خلیفه خداوند و حجت او بر شما. پس هیچ کس به وی سلام نمی کند مگر اینکه می گوید سلام بر تو ای بقیة الله...» (الفصول المهمة فی معرفة الأئمة، ج 2، ص 1133)

مرحوم آیت الله مرعشی در کتاب «شرح احقاق الحق» مدارک دیگری نیز از کتب اهل سنت برای این مطلب نقل فرموده اند :از ایشان (کسانی که از علمای اهل سنت این روایت را در کتبشان نقل کرده اند) علامه شیخ عبد الهادی ابیاری است که در کتاب العرائس الواضحة ص 209 چاپ مصر گفته است و از ابا جعفر (امام باقر علیه السلام) روایتی است طولانی در مورد اینکه وقتی مهدی ظهور کند به کعبه تکیه داده 313 نفر از طرفدارانش نزد وی جمع شده اولین چیزی که می خواند این آیه است که: «بَقِیَّةُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» سپس می گوید من بقیة الله هستم و خلیفه او و حجت خداوند بر شما پس هر کس به وی سلام می کند می گوید سلام بر تو ای بقیة الله ...

و از ایشان همین علامه ای که ذکر شد در کتاب «جالیة الکدر» است که همین روایت را که در العرائس الواضحة بود نقل کرده است .(شرح إحقاق الحق، ج 13، ص 332)

*برگرفته از گروه پاسخ به شبهات مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)

پایان پیام/9