پخش موسیقی نامتعارف در مدارس‌ ناشی از نبود نشاط آموزشی است

پخش موسیقی در برخی مدارس که اخیراً در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد با عکس‌العمل‌های متفاوتی همراه شده است.
برخی شادی را لازمه محیط مدرسه می‌دانند اما کمتر کسی موافق پخش موسیقی با محتوای نامناسب و غیراخلاقی در مدارس که رکن تعلیم و تربیت در جامعه و به‌عنوان نهادی بسیار تأثیرگذار در دانش‌آموزان است، بود، والدین این دانش‌آموزان حتماً از مخالف‌ترین افراد در چنین اتفاقی هستند.
اما چه مسائلی موجب می‌شود که نهادی همچون مدرسه که مسئول آموزش مفاهیم، سنت‌های صحیح، انسانی و البته اسلامی به نونهالان و نوجوانان است، با پخش موسیقی آن هم با مضامینی بی‌ربط و سخیف رویه تعلیم و تربیت خود را پیش می‌گیرد.
به‌دنبال بررسی این موضوع با یک استاد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه بوعلی سینا گفت‌وگویی انجام شده که در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود.
‌فرامرز محمدی‌پویا، عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی سینا در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، اظهار کرد: مسئله نشاط چه در اسلام و چه در نظام آموزشی در متن سند تحول بنیادین مورد تأکید است در گزاره شماره 10 این سند «نشاط» به‌عنوان یک ارزش معرفی شده است، به طور کلی تربیت انسان سالم و بانشاط به‌عنوان یک هدف کلان در تعلیم و تربیت مطرح می‌شود.
وی با بیان اینکه این متن در آذر سال 90 به تصویب رسید، افزود: تصویب این سند از آنجا که سخن از تربیت انسان است با هدف‌گذاری که انجام شد قرار بود تا 5 سال آینده یعنی در سال 95 اجرایی شود تا آدمی را با توجه به مصداق قرآنی به حیات طیبه برساند.

مفهوم شادی در فرهنگ اسلام و غرب
محمدی‌پویا ابراز کرد: در اسلام و هم‌چنین در مبانی نظری مختلف شادی و نشاط مورد تأکید است، اما تفاوت است بین شادی و واژه‌های دیگری همچون شادکامی که بیشتر روانشناسان غربی آن را به کار می‌برند، یک روانشناس غربی شادی را به معنای سلامت جسمانی همراه با شاغل بودن و فعالیت‌های تفریحی و محیط زندگی سالم معرفی می‌کند.
وی افزود: ‌روانشناس دیگری یادگیری اشتباهات را شادی می‌داند و یا مارتین هایدگر روانشناس آلمانی می‌گوید «همین که شما فرد دینداری باشید مصداق زیبایی از نشاط است» و یا دیوید مایرز مسئله ایمان به خدا را مصداق شادی می‌داند.
این استاد دانشگاه ابراز کرد: در قرآن کریم مفهوم شادی 25 بار با الفاظ مختلف بیان شده است، الفاظی چون «سرور»، «مسرور»، «فرح»، «تفرحوا»، «یفرحوا»، «فرحون» و ... که این تعداد ناشی از اهمیت این مسئله است.
وی ادامه داد: اگر تفسیری بر این آیات داشته باشیم، می‌توانیم آن را در دو دسته تقسیم‌بندی کنیم؛ شادی ممدوح و شادی مذموم. اینکه در کجای آیات این عبارت به کار برده شده باشد دسته‌بندی را مشخص می‌کند.
محمدی‌پویا تصریح کرد: در آیه 58 سوره یونس خداوند می‌فرماید «قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذَٰلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ؛ بگو که باید منحصرا به فضل و رحمت خدا شادمان شوند(و به نزول قرآن مسرور باشند) که آن بهتر و مفیدتر از ثروتی است که می‌اندوزند.» فضل خداوند عامل شادی انسان معرفی شده است.

شادی مذموم
وی با تأکید بر اینکه خود را به خدا سپردن، دل را به دریا زدن و به خدا توکل کردن عامل شادی است، یادآور شد: در آیه 76 سوره قصص «إِنَّ قارُونَ کانَ مِنْ قَوْمِ مُوسی‏ فَبَغی‏ عَلَیْهِمْ وَ آتَیْناهُ مِنَ الْکُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِی الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْفَرِحینَ؛ همانا قارون از قوم موسی پس بر آنان تعدّی و ستم نمود و از گنجینه‌های اموال آن اندازه به او داده بودیم که کلیدهای آنها بر گروه نیرومند سنگینی می کرد.(به یاد آر) زمانی که قومش به او گفتند: سرمستی مکن، زیرا خداوند سرمستی‌کنندگان را دوست ندارد.» در اینجا شادی مغرورانه‌ای که مطرح شده است مورد رضایت خدا نیست و شادی مذموم است.
وی ادامه داد: در سوره غافر آیه 75 «ذَٰلِکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَبِمَا کُنْتُمْ تَمْرَحُونَ؛ این قهر و عذاب شما کافران بدین سبب است که در دنیا از پی تفریح و هوسرانی باطل بودید و دایم به نشاط و شهوت پرستی سرگرم شدید.» در این آیه نوع شادی را ناحق می‌داند و شادی به آن معنی که مورد تأیید قرآن است زمان و مکان آن دارای اهمیت است.
محمدی‌پویا با اشاره به پخش موسیقی نامتعارف در مدارس که اخیراً شاهد آن بوده‌ایم، اظهار کرد: جمهوری اسلامی به لطف انقلاب اسلامی دستاوردهای زیادی داشته است، با اشتباه بودن یک حرکت کل آموزش و پرورش زیر سؤال نمی‌رود، اما انتظار می‌رود به مضامین اسلامی در این نهاد پرداخته شود.
وی با تأکید بر اینکه قرآن کریم و سند راهبردی آموزش و پرورش مسئله شادی را تبیین کرده‌اند، اضافه کرد: اگر فضای نشاط آموزشی وجود نداشته باشد دانش‌آموز به شکل دیگری هیجان و نشاط خود را بروز می‌دهد. بروز خلاقیت و پرورش آن نشاط درونی دانش‌آموزان را نمودار می‌کند.
این استاد گروه فلسفه تعلیم و تربیت یادآور شد: موسیقی می‌تواند ابزاری برای شادی باشد اما زمانی‌که در چارچوب ارزش‌های دین و کشور بگنجد، زمانیکه حجم کتب درسی آنقدر زیاد است که حتی دانش‌آموزان از لحاظ جسمی توانایی حمل آن را ندارند موجب می‌شود تا از آن همه حجم به سوی چنین شادی‌هایی فرار کنند.
وی با اشاره به اینکه پخش آهنگ مستهجن در برخی از مدارس غیرانتفاعی صورت گرفته است و نمی‌توان آن را عملکرد کلی آموزش و پرورش در نظر گرفت، ابراز کرد: باید این سؤال را از خود پرسید که در مدارس ما اردوهای دانش‌آموزی چقدر پررنگ است؟ متاسفانه زنگ ورزش آنطور که باید کاربردی نبوده و گاهی این ساعت درسی برای دروس تخصصی چون ریاضی در نظر گرفته می‌شود که متأسفانه موجب می‌شود تا استعدادها در این زمینه کشف نشود.

تعلیم و تربیت 14 میلیون دانش‌آموز
وی ‌بیان کرد: بودجه‌ای برای بحث تعلیم و تربیت به آموزش و پرورش اختصاص داده می‌شود و تمام بحث تعلیم و تربیت به این سازمان سپرده می‌شود در صورتیکه بسیاری از عوامل در این مسئله باید نقش داشته باشند شبکه‌ای مانند پویا، فضای مجازی(البته به طوری که از فرصت‌های این فضا بیشتر استفاده شود) و آموزش خانواده‌ها نیز در بحث تعلیم و تربیت بسیار مؤثر هستند.
وی افزود: از آنجا که چنین خلأهایی وجود دارد مسئله تربیت تنها بر دوش یک سازمان نهاده شده است، در نتیجه لازم است که نهادهای مرتبط با نظام تعلیم و تربیت پای کار بیایند، تعداد 14.5 میلیون دانش‌آموز تعداد قابل‌توجهی از اعضای جامعه هستند.
وی گفت: پخش موسیقی مناسب اتفاق بدی در مدارس نیست به خصوص در برنامه‌های صبحگاهی اما باید با ارزش‌های جامعه ما سازگاری داشته باشد، گاهی گمان می‌کنیم شادی هدف است، اما شادی یک وسیله برای رسیدن به تربیت انسان از راه تعلیم و تربیت به عنوان هدف عالی است.
محمدی‌پویا پخش موسیقی‌های نامتعارف در مدارس را مصداق تحقق سند 2030 ندانست و اعلام کرد: الزاماً نمی‌توان گفت این حرکت تحقق سند 2030 است، اما برخی از مدارس غیرانتفاعی برای ایجاد رقابت ‌بین مدارس دیگر برای جذب دانش‌آموزان فعالیت‌هایی دارند که برخلاف عرف و فرهنگ جامعه است.
وی ادامه داد: برخی از مدارس غیرانتفاعی که به دنبال انتفاع بیشتر هستند، با ارائه برنامه‌های متنوع و جدید ابزار و حتی هدف را در امر آموزش و پرورش تغییر می‌دهند، البته صحبت در مورد 5 یا 6 مدرسه‌ای است که این خطا را انجام داده‌اند.
وی تأکید کرد: فضای آموزشی با پای کار آمدن نهادهای متولی و اعمال روش‌های تدریس صحیح باید محیط آموزشی را به سمت و سویی ببرند که این ایجاد نشاط به سبب یادگیری و بروز خلاقیت اتفاق بیفتد، انسان با یادگیری شادی و نشاط به دست می‌آورد.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: البته بدان معنی نیست که دانش‌آموز دیگر ورزش نکند، موسیقی متعارف و مورد تأیید را گوش ندهد هرچند چنین فعالیت‌هایی ابزاری برای رسیدن به تربیت انسان تراز است، اما هدف همان تربیت انسان تراز است که تأکید شد.
انتهای پیام