مصرف پروژسترون تا آخر بارداری ضرر ندارد؟

سوال مخاطب نی نی بان: با سلام آمپول پروژسترون و شیاف آن تا نه ماهگی مصرف کنیم با توجه به اینکه لکه بینی داریم مضراست یا نه و شیاف اپلی کاتور داخلی برای جنین خطردارد یا نه در هفته 8؟

پاسخ دکتر کتایون برجیس، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی:
دوست عزیز اپلی کاتور داخلی برای درمان عفونت حتما لازم بوده که برای شما تجویز شده اما موقع استفاده می توانید مراقب باشید و اپلی کاتور را تا انتها وارد نکنید تا برخوردی با دهانه رحم نداشته باشد. در خصوص مصرف پروژسترون هم اگر سابقه زایمان زودرس داشتید یا در حال حاضر بارداری تان دوقلوست یا کوتاهی سرویکس و... دارید و پزشک مصرف شیاف را برای شما تجویز کرده اند می توانید تا نه ماهگی از این دارو استفاده کنید.

یکی از هورمون های جنسی زنانه است. این هورمون یک استروئید بیست و یک کربنه است.پروژسترون پروژسترون در طی چرخه تخمک گذاری طبیعی از جسم زرد ترشح می شود و قطع آن موجب شروع قاعدگی می شود. در زمان بارداری نیز این هورمون ترشح می شود. مقدار اندکی هم از غده فوق کلیوی آزاد می شود.از پروژسترون در پزشکی در پیشگیری از حاملگی، سقط، درمان آمنوره، هورمون تراپی در زنان یائسه و ... استفاده می شود.

موارد و مقدار مصرف
الف) آمنوره
بزرگسالان:مقدار mg/day 10-5 به مدت 8-6 روز تزریق عضلانی می شود که معمولاً 10-8 روز پیش از آغاز دوره قاعدگی قابل انتظار شروع می شود. خونریزی 72-48 ساعت پس از قطع مصرف ممکن است رخ دهد.
ب) خونریزی ناشی از اختلال عملکرد رحم
بزرگسالان:از راه تزریق عضلانی، مقدار mg/day 10-5 به مدت 6 روز مصرف می شود یا مقدار 100-50 میلی گرم به صورت مقدار واحد تزریق عضلانی می شود.


موارد منع مصرف پروژسترون
در صورت وجود اختلالات ترومبوآمبولیک، سرطان پستان، خونریزی واژن و سقط فراموش شده نباید از پروژسترون استفاده شود.

قرص پروژسترون
مدروکسی پروژسترون از جمله قرص هایی است که در آن از هورمون های زنانه استفاده شده و اغلب برای درمان مشکلات جنسی و هورمونی بانوان مورد استفاده قرار می گیرد. البته مصرف این قرص برای برخی بانوان لا محدودیت هایی مواجه خواهد بود و حتی عوارض جبران ناپذیری را برای فرد مصزف کننده در پی خواهد داشت. در ادامه با دکتر سلام همراه باشید.قرص مدروکسی پروژسترون، نوعی استروژن سنتتیک است. پروژسترون یکی از هورمون هایی است که سیکل قاعدگی و تخمک گذاری را کنترل می کند و ماهانه یک تخمک را از تخمدانها آزاد میکند. پروژسترون همچنین به آماده سازی دیواره رحم برای بارداری کمک کرده و در هر ماه بعد از اینکه بارداری اتفاق نمی افتد دیواره رحم فرو میریزد و شما پریود میشوید.


چرا قرص مدروکسی پروژسترون تجویز میشود؟
رایج ترین قرص برای درمان اختلالات مختلف مربوط به سیکل قاعدگی است که اغلب بدلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد میشود.این اختلالات شامل خونریزی غیر طبیعی و نامنظم رحم، آمنوره (قطع شدن پریود)، اندومتریوز و خونریزی شدید و یا زمانی که سلول تخم خارج از رحم در حال رشد است، می باشد.مدروکسی پروژسترون اغلب برای القا خونریزی و یا پریود شدن در زنانی که بطور منظم پریود نمی شوند استفاده میشود و یا گاهی به مدت کوتاه برای باردار شدن به همراه سایر داروهای تحریک کننده تخمدان مانند کلومیفن تجویز میشود.

علت های زیادی برای ابتلا به کمبود پروژسترون وجود دارد از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد
استروژن های محیطی
همه ما در محیط اطرافمان در مواجهه با ترکیبات شیمیایی مشابه استروژن ها که به Xenoestrogen ها معروف اند، قرار داریم. امروزه این ترکیبات در محیط اطراف ما و نیز در غذاهای مصرفی بیش از پیش وجود دارند.
زاینواستروژن ها باعث می شوند که بدن پاسخ قوی تری به استروژن داده و آن را بیش از آنچه هست تلقی کند. و پاسخ پروژسترون به این وضعیت کاهش تولید و در نهایت ابتلا به کمبود پروژسترون در بدن است.
تحت استرس بودن
استرس از قوی ترین و مهم ترین علل ابتلا به کمبود پروژسترون در بیشتر افراد است. اگر بخواهیم علمی تر نگاه کنیم:افزایش سطح هورمون کورتیزول که همان هورمون استرس است باعث مسدود شدن گیرنده های پروژسترونی و در نتیجه کاهش عملکرد پروژسترون در بدن می شود. بنابراین استرس باعث ابتلا به کمبود پروژسترون خواهد شد.
این یکی از مهم ترین دلایلی است که می گوییم خانم هایی که قصد بارداری و مادر شدن را دارند، ابتدا باید استرس را از خود دور کنند.
ورزش افراطی تعادل را رعایت کنید
ورزش افراطی می تواند به افت سطح پروژسترون منجر شود. از طرفی ورزش برای تعادل ترشح و عملکرد هورمون ها جدا ضروری است.پس برای رسیدن به تاثیرات بهینه ورزش در بدن بهتر است متوسط روزانه 30 تا 60 دقیقه ورزش را در برنامه خود داشته باشید.

آمپول پروژسترون چیست؟
این آمپول حاوی هورمون زنانه پروژسترون است. این آمپول همانطور که در بالا اشاره شد برای درمان پریود نشدن و خونریزی های رحم بدلیل کمبود پروژسترون است.

نقش آمپول پروژسترون در درمان بی نظمی های عادت ماهانه
پروژسترون یکی از هورمون های ضروری در تنظیم سیکل قاعدگی است. اگر دکتر شما مشخص کرده است که بدنتان به اندازه کافی این هورمون را ترشح نمی کند، آمپول پروژسترون برای جبران این کمبود تجویز میشود. وقتی بدن دچار کمبود این هورمون میشود، پریود ها نتمنظم شده و یا قطع میشود بنابراین تزریق آمپول باعث تامین نیاز شما در سیکل قاعدگی خواهد شد.

چند روز بعد از آمپول پروژسترون عادت ماهانه اتفاق می افتد؟
پروژسترون هورمون ترشح شده توسط تخمدان ها در زمان تخمک گذاری است و مسئول تنظیم نظم پریود است. معمولا یک هفته عقب و جلو انداختن پریود برای زنان طبیعی است مخصوصا اگر شما سفر کرده باشید و دچاز هیجانات روحی شده باشید. اما اگر بعد از گذشت یک هفته پریود نشدید و علائم بارداری هم نداشتید باید به پزشم مراجعه کرده طبق نظر او آمپول پروژسترون را مصرف کنید. معمولا بهد از گذشت 2 هفته تا 10 روز از تزریق باید پریود شوید، اگر این اتفاق نیافتاد حتما دوباره به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی بهتر است آمپول پروژسترون را تزریق نکنید؟
اگر شما به داروهای مشابه پروژسترون آلرژی دارید مانند:بنزیل الکل یا روغن و یا هسته کنجد
اگر شما بطور معمول خونریزی واژینال دارید.
اگر شما دچار بیماری های کبدی هستید
اگر شما مستعد سرطان سینه و دستگاه تناسلی هستید
اگر شما سابقه سقط داشته اید و پزشک شک دارد که هنوز بافتی در رحم مانده و یا خارج شده است.
اگر شما دارای لخته خون در پاها، شش، چشم و سایر قسمت های بدن هستید.
خطرات تزریق آمپول پروژسترون
لخته شدن غیر طبیعی خون. لخته خون هنگام استفاده از داروهای استروژن و پروژسترون گزارش شده است. اگر لخته خون در خون تشکیل شود، عروق خونی را مسدود کرده و باعث ایجاد مشکلات جدی میشود. این مشکلات شامل سکته، حمله قلبی،آمبوله شدن ریه و سایر مشکلات میشود. اگر به هریک از این شرایط مشکوک شدید پزشک خود را در جریان بگذارید.


تزریق آمپول پروژسترون در اوایل دوران بارداری
هورمون پروژسترون برای لانه گزینی تخمک لقاح یافته در رحم و برای حفظ بارداری ضروری است. بنابراین پزشک ممکن است تشخیص دهد که شما برای حفظ بارداری خود نیاز به پروژسترون اضافی دارید و برای تان تزریق آمپول پروژسترون را در ابتدای بارداری تا هفته دوازدهم جهت پیشگیری از سقط جنین زودرس تجویز کند. بعد از هفته دوازدهم تزریق این آمپول می تواند خطرناک باشد. آمپول پرولوتون هم نوعی پروژسترون طولانی اثر است که بعد از هفته دوازدهم بارداری تزریق می شود.

از شایع ترین علامت های کمبود پروژسترون می توان به موارد زیر اشاره کرد
- اختلالات قاعدگی
قاعدگی های طولانی مدت، اختلالات دوره ها، کوتاه شدن فاز لوتئال، تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک، کرامپ های قاعدگی و لکه بینی در بین دو قاعدگی از شایع ترین علامت های کمبود پروژسترون در خانم ها هستند.
- ناباروری
پروژسترون یکی از مهم ترین هورمون های لازم برای داشتن بارداری سالم است. در حقیقت این پروژسترون است که دیواره های رحم را برای لانه گزینی تخم آماده می کند.
اگر شما هم مبتلا به مشکل باروری هستید و یا تجربه سقط را دارید، لازم است تا حتما سطح پروژسترون خون شما مورد بررسی قرار گیرد، چراکه خیلی وقت ها پایین بودن سطح پروژسترون مقصر این مشکلات است.
- آکنه و جوش های پوستی، شکنندگی ناخن ها و خشکی پوست
اگر شما هم به آکنه دوران بزرگسالی مبتلا شده اید، اگر ناخن های شما شکننده، ترک خورده و لایه لایه شده است و یا پوست پاشنه پا و دست های شما ترک خورده است، ممکن است به کمبود پروژسترون دچار باشید.
- افسردگی، استرس و تغییرات خلق و خو
با افزایش سن و تغییرات میزان استروژن در خون، تغییرات قابل توجهی در خلق و خوی خانم ها دیده می شود. اما حقیقت این است که بعد از 30 سالگی بیشتر خانم ها تغییرات قابل توجهی در سطح پروژسترون را خواهند داشت و از اولین علامت های این تغییرات هورمونی می توان به تغییرات قابل توجه در خلق و خو اشاره کرد.بنابراین پروژسترون نقش مهمی در تعیین خلق و خو و رفتارهای افراد دارد. پس توصیه می کنیم در صورت مشاهده تغییرات جدی در خلق و خوی خود با مراجعه به پزشک، وضعیت پروژسترون خود را نیز مورد بررسی قرار دهید.
- کاهش سرعت متابولیسم، چاقی مخصوصا در ناحیه شکم و افزایش تمایل به مصرف شکر
با افزایش شیوع دیابت و بیماری های مقاوم به انسولین در سراسر دنیا، امروزه تقریبا تمام افراد ارتباط انسولین با قند خون و بیماری دیابت را می شناسند. اما لازم است بدانید که افزایش سن و کاهش سطح پروژسترون هم می تواند با خطر ابتلا به مقاومت به انسولین در ارتباط باشد و توانایی بدن در سوخت و ساز چربی ها را دچار اختلال کند. پس نتیجه چیزی نخواهد بود جز افزایش تمایل به مصرف هر چه بیشتر قندها و افزایش وزن.
- میگرن، سردرد، دردهای مفصلی و همچنین علائم برخی آلرژی ها
دردها و آلرژی ها می توانند علل متعددی داشته باشند. اما امروزه در موارد بسیاری دیده می شود که دردها و آلرژی ها ریشه ی هورمونی دارند. بدون شک در ابتلا به آلرژی، ابتدا همه مواد غذایی و داروهای مصرفی باید مورد بررسی قرار بگیرند، اما امروزه می بینیم که بسیاری از پزشکان برای تعیین علت واقعی آلرژی، از تست های هورمونی، مخصوصا تست تعیین سطح پروژسترون، استفاده می کنند.

روش های افزایش پروژسترون به طور طبیعی
هیچ غذایی وجود ندارد که به طور طبیعی حاوی پروژسترون باشد. با این حال، برخی مواد غذایی خاص هستند که تاثیر مثبتی برمیزان پروژسترون در بدن دارند.
ویتامین C
ویتامین C به افزایش سطح پروژسترون کمک می کند. ویتامین C یک آنتی اکسیدان مهم است که در تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به مبارزه با عفونت موثر است. ویتامین C برای تحریک تولید کلاژن جهت تشکیل بافت سالم ضروری است.
یک مطالعه که در مجله American Journal of Research Communication منتشر شده؛ ارتباط مثبت بین مصرف مکمل ویتامین C و افزایش سطح پروژسترون را نشان می دهد. محققان دریافتند که ویتامین C به افزایش ضخامت آندومتر و افزایش غلظت پروژسترون منجر می شود. این مطالعه همچنین اشاره کرد که اثر آنتی اکسیدانی ویتامین C می تواند به کاهش ناباروری و سلامت بارداری کمک کند. شما می توانید افزایش سطح پروژسترون خود را با گنجاندن غذاهای حاوی ویتامین C در رژیم غذایی محقق کنید. برخی از بهترین منابع طبیعی از ویتامین C مرکبات، فلفل دلمه ای قرمز، کلم پیچ، کلم بروکلی، کیوی، انواع توت ها و پاپایا می باشد. راه دیگر برای به دست آوردن ویتامین C برای افزایش پروژسترون مصرف مکمل است. موسسه The National Institute of Health توصیه می کند که بزرگسالان 75 تا 90 میلی گرم در روز از این مکمل ها استفاده کنند.
ویتامین E
ویتامین دیگری که خواص افزایش پروژسترون دارد ویتامین E می باشد. بدن به ویتامین E برای محافظت از اندام ها، بافت ها و سلول ها؛ از آسیب رادیکال های آزاد، نیاز دارد. این ویتامین برای سلامت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلا به بیماری های مزمن ضروری است. واقعیت این که ویتامین E می تواند به افزایش سطح پروژسترون کمک کند در مطالعه ای که در مجله Ovarian Research منتشر شده؛ به اثبات رسیده است. محققان دریافتند که در زمانی که بیماران ویتامین E مصرف می کند، تقریبا سه چهارم از آن ها افزایش چشمگیری در سطح پروژسترون را تجربه می کنند. برخی از بهترین منابع ویتامین E؛ روغن جوانه گندم، آجیل های مختلف و دانه ها و سبزیجات برگ سبز می باشد.

روی
روی یک ماده معدنی مهم است که بدن برای مبارزه با ویروس ها و عفونت ها به آن نیاز دارد.مطالعات نشان داده اند که روی همچنین نقش مستقیمی در تولید پروژسترون بازی می کند. محققان دانمارکی دریافتند که دوز مناسب روی می تواند ترشح پروژسترون در بدن را تحریک کند. با این حال، روی بیش از حد نیز مانع از تولید پروژسترون می شود.بر اساس گزارش National Institute of Health یک فرد بزرگسال به طور متوسط نیاز بین 8 تا 11 میلی گرم روی در هر روز دارد. بیشتر اوقات، روی مورد نیازمان در رژیم غذایی ما گنجانده شده است. اکثر گوشت ها، غذاهای دریایی و حبوبات منابع غنی از روی هستند. دانه کدو تنبل نیز منبع بسیار خوبی از روی است.
ال آرژنین
ال آرژنین یک آمینو اسید است که برای سلامت عروق خونی ضروری است. سلامت عروق خونی برای حفظ سلامت سیستم قلبی و عروقی مفید است. دلیل این کار این است که ال آرژنین اکسید نیتریک فراهم می کند و به بدن برای افزایش جریان خون کمک می کند. یکی از موارد استفاده از ال آرژینین، حفظ عملکرد صحیح سیستم تناسلی زنانه است.
مجله Ovarian Research نشان داده است که لحاظ کردن ال آرژنین در رژیم غذایی به افزایش پروژسترون کمک می کند. محققان گزارش دادند که 70 درصد از شرکت کنندگانی که به منظور افزایش سطح پروژسترون در این تحقیق شرکت کردند، بین سیکل ماهانه افزایش این هورمون را در بدن شاهد بودند. جریان خون قاعدگی نیز در این افراد بهبود یافت.