کشف پی سنگی یک مجموعه ساختمانی در تپه قلعه بالا بیجار

حمیدرضا ولی پور در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه عملیات کاوش تپه قلعه بالا شهر بیجار از ۱۵ خرداد به مدت ۴۵ روز آغاز شده است، اظهار کرد: کاوش این تپه تا ۳۰ تیر ادامه خواهد داشت و در صورت نیاز درخواست می‌شود این زمان تمدید شود.

وی افزود: در هیأت باستان شناسی تپه قلعه بالا ۱۵ نفر مشغول به فعالیت هستند که پنج نفر از اعضای هیأت دارای مدرک دکترا و مابقی دانشجوی دکترا یا فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد باستان شناسی هستند.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران با بیان اینکه طی سالیان گذشته همواره مباحثی پیرامون ارزش بسیار بالای تاریخی و باستان شناختی این تپه وجود داشته است، گفت: به همین دلیل ضرورت داشت برنامه‌ای هدفمند برای پژوهش‌های باستان شناسی آن طراحی و به مرحله اجرا گذاشته شود.

وی با اعلام اینکه در محدوده شهرستان بیجار کاوش باستان شناسی معدودی انجام شده است، تصریح کرد: این کاوش‌ها باعث شد یک سری اطلاعات در مورد سیر تطور فرهنگ‌های این منطقه داشته باشیم.

ولی پور با ذکر اینکه تپه قلعه بالا ویژگی‌های خاصی دارد، ادامه داد: اولین ویژگی این تپه موقعیت استراتژیک بسیار عالی آن در وسط شهر بیجار است که می‌پذیرد بسیار با دقت بررسی شود چرا که خود نشان دهنده زمان و چگونگی استقرار انسان‌ها از هزاره‌های پیش از تاریخ تاکنون در این شهر و منطقه و حاوی اطلاعات بسیار ارزشمندی از فراز و فرود فرهنگ و تمدن‌ها در این شهر است؛ از این نظر که با هویت تاریخی و فرهنگی ساکنان این منطقه مرتبط است، خود به تنهایی بسیار حائز اهمیت است.

وی با تأکید بر اینکه در این تپه چند هزاره توالی فرهنگی وجود دارد، خاطرنشان کرد: این توالی فرهنگی با وجود سفال‌های سطح تپه از دوره‌های اسلامی، عصر آهن و مفرغ و دوره مس سنگی قابل مشاهده است که نشان از وجود دوره‌های متوالی دارد و با کاوش آن پاسخ بسیاری از پرسش‌های مطروحه در خصوص روند تطور فرهنگ‌ها، برهمکنش‌های منطقه‌ای و فرامنطقه ای به دست می‌آید.

سرپرست هیئت باستان شناسی تپه قلعه بالا با اشاره به اینکه پیشنهاد کاوش این تپه از سوی سازمان میراث فرهنگی استان کردستان داده شد، یادآور شد: بر همین مبنا یک برنامه مدون حداقل پنج ساله در نظر گرفته‌ایم که در فصل اول در حال لایه نگاری و تعیین عرصه و حریم آن هستیم.

وی تصریح کرد: در لایه نگاری تمام لایه‌های فرهنگی و نهشته‌های طبیعی را که طی چند هزار سال برروی هم قرار گرفته‌اند کاوش می‌کنیم و در حین لایه نگاری تمام مواد فرهنگی موجود در تپه شامل دانه‌های گیاهی، بقایای استخوانی، سفال و سایر اشیای به دست آمده مستندنگاری می‌شوند.

ولی پور با ذکر اینکه ۲ ترانشه یکی در بالاترین نقطه تپه و دیگری در موازات آن در پای تپه ایجاد کرده‌ایم، گفت: لایه‌های انتهایی ترانشه ۱ به لایه‌های ابتدایی ترانشه ۲ متصل می‌شود تا از این طریق توالی لایه نگاشتی فرهنگ‌ها و دوره‌های نهفته در دل این تپه را به دست بیاوریم.

وی ذکر کرد: نخستین نهشته‌های فرهنگی به دست آمده از ترانشه ۱ به نظر می‌رسد به اواخر عصر آهن یا اوایل عصر مفرغ تعلق دارد و در اولین کانتکست های باستان شناختی موجود در ترانشه ۲ مواد فرهنگی و بقایای فرهنگ‌های مس سنگی به دست آمده است که مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد است و ممکن است کاوش در لایه‌های تحتانی تپه مدارکی از دوره‌های قدیمی تر مس سنگی یا اوایل نوسنگی نیز در اختیار ما قرار دهد؛ بنابراین کاوش در این مکان تا رسیدن به خاک بکر ادامه خواهد یافت.

سرپرست هیأت باستان شناسی تپه قلعه بالا با بیان اینکه با این کاوش‌ها تاکنون مدارک قابل توجهی از این دوره‌ها به دست آمده است، خبر داد: در بالای تپه به یک سازه معماری با پی معماری سنگی برخورد کرده‌ایم که براساس بررسی در دیواره‌های پیرامون تپه به نظر می‌رسد بقایای یک مجموعه بزرگ ساختمانی است که امیدواریم در سال‌های آینده با کاوش افقی این سازه سنگی را بیرون آوریم تا در آینده این تپه به یک سایت موزه تبدیل شود و در معرض دید مردم قرار گیرد.

وی با بیان اینکه یکی از وظایف این گروه تعیین عرصه و حریم این تپه است، گفت: با آغاز عملیات پیاده‌راه سازی بافت تاریخی شهر بیجار در حفاری‌های انجام شده برای نصب و عبور لوله فاضلاب شهری در عمق ۲ متر و ۵۰ سانتی متری به چندین سازه سنگی برخورد کرده‌اند که متأسفانه بخش‌هایی از آن تخریب شده است.

ولی پور ادامه داد: این سازه‌های سنگی به نظر می‌رسد بقایایی از تونل‌هایی با دیواره سنگ چین برای هدایت آب قنات یا فاضلاب بوده است که با توجه به تعداد آنها و ساختمان معماری و هویت شهری و تاریخی شهر بیجار دارای ارزش فرهنگی و تاریخی بسیار مهمی است.

وی خاطرنشان کرد: با اطلاع از این موضوع به سرعت از مسئولان میراث فرهنگی و پروژه مذکور درخواست شد که عملیات حفر در این منطقه تا انجام مطالعات و کاوش‌های باستان شناختی و نتایج حاصله از آن متوقف شود.

انتهای پیام