طرح‌های پژوهشی باید به ارایه راهکار منجر شود

به گزارش ایرنا، شهرام خدایی روز شنبه در نشست افتتاحیه طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی آذری در استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی، اردبیل و زنجان در حوزه خدمات کتابخانه‌های عمومی، اطلاع رسانی، آموزش و فراغت» در دانشگاه تبریز افزود: از اهداف سند چشم انداز ۲۰ ساله نظام جمهوری اسلامی رسیدن ایران به قدرت برتر علمی منطقه در سال ۱۴۰۴ است.

وی اظهار داشت: این هدف نیازمند فراهم شدن زمینه‌ها و شرایط متعددی از قبیل مدیریت صحیح در عرصه پژوهشی، پشتیبانی و حمایت از نیروهای متخصص، گرایش نظام آموزشی و اداری به سمت پژوهش محوری و غیره است و در این راستا نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور جهت الگوبرداری صحیح و همخوان با فرهنگ کشور به ارائه طرح های پژوهشی اقدام کرده است.

وی افزود: در این راستا، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با همکاری دانشگاه تبریز از دو طرح پژوهشی در این حوزه رونمایی کرد که امیدواریم نتایج و اثرات این دو طرح به رفع برخی نیازها و مشکلات کتابخانه های عمومی در مناطق مختلف کشور کمک کند.

مشکل جامعه علمی کشور، انتقال و تبدیل دانش نظری به حوزه عملی است

رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز نیز در این جلسه با ارج نهادن به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در کوشش برای حل مسائل موجود در حوزه کاری خود از طریق روی آوردن به انجام طرح های پژوهشی، گفت: محصول پژوهش باید منتج به حل مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جامعه شود.

منصور بیرامی افزود: یکی از مهم ترین وظایف سازمان ها که به عنوان یک سیستم با مسائل و مشکلات مختلف روبه رو هستند، شناسایی و برجسته کردن مسائل و فراهم آوردن زمینه و ابزار لازم برای تولید رفتار متناسب برای حل مسائل پیش روی سازمان، از طریق انجام پژوهش است.

وی با بیان اینکه مشکل جامعه علمی کشور، فقدان نظریه و مدل نیست؛ گفت: مشکل در اعتقاد به پژوهش محوری، انتقال و تبدیل دانش نظری به حوزه عملی و انگیزه به کارگیری محصول پژوهش جهت حل مسائل سازمان ها است.

وی در مورد طرح های پژوهشی ارائه شده از سوی استادیاران این دانشکده گفت: نقطه قوت این پژوهش گستردگی جامعه پژوهشی آن از لحاظ مکانی است و امیدوارم این گستردگی باعث پایایی هر چه بیشتر پژوهش شود.

وظیفه سنگین دستگاه های فرهنگی در جوامع چند فرهنگی چند قومیتی

استادیار دانشگاه تبریز نیز در این جلسه به ارائه طرح پژوهشی «شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی آذری در استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی، اردبیل و زنجان در حوزه خدمات کتابخانه های عمومی، اطلاع رسانی، آموزش و فراغت» پرداخت.

هاشم عطاپور در مقدمه پژوهش با توضیح و بررسی بافت های جمعیتی کشور گفت: جامعه ایران از جوامع چند فرهنگی به شمار می رود اما تفاوت اصلی که با جوامع چند فرهنگی دیگر دارد، این است که قومیت‌های مختلف، مهاجر نبوده بلکه اقوامی هستند که سالیان سال در این کشور زندگی کرده اند و هم پای هم برای پیشرفت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این مرز و بوم کوشش کرده‌اند، بنابراین سازمان‌ها و دستگاه‌ها جهت افزایش تعلق و حس شمول اجتماعی در این قومیت‌ها وظیفه سنگینی دارند و باید قدم‌های عملی و برنامه‌ریزی شده‌ای را جهت دسترسی برابر و احترام به حقوق اجتماعی آنان بردارند.

ارائه خدمت به آحاد مردم و ضرورت توجه به کتابخانه های نیاز محور

عطاپور در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: با توجه به رسالت کتابخانه‌های عمومی که ارائه خدمات به آحاد مردم جامعه است و از آن به عنوان دانشگاه عامه مردم نام برده می‌شود، ضروری است اقدامات اساسی برای شناسایی نیازهای فرهنگی، اجتماعی و آموزشی در شعاع خدماتی کتابخانه‌ها انجام شود.

وی ضمن تاکید بر تفاوت نیازهای اطلاعاتی قومیت‌های مختلف با گویش های مختلف و همچنین نبود تناسب بین نیازهای اطلاعاتی کاربران جامعه آذری و منابع و خدمات فراهم شده توسط کتابخانه‌های عمومی، انجام این پژوهش را ضروری دانست و ابراز امیدواری کرد از نتایج آن بتوان به صورت عملی برای بهبود خدمات در کتابخانه‌های جامعه آذری زبان کشور استفاده کرد.

مجری «طرح پژوهشی شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی آذری»، شناسایی ویژگی‌های جمعیت شناختی و وضعیت کنونی آمار عضو و امانت کتابخانه‌های ارائه دهنده خدمات، شناسایی گرایش‌ها و علایق موضوعی جامعه، شناسایی نیازهای خدماتی، آموزشی و فرهنگی- اجتماعی جامعه، شناسایی اهداف و انگیزه های استفاده از کتابخانه‌های عمومی، شناسایی موانع و چالش های استفاده از کتابخانه‌های عمومی و تدوین رهنمودها و برنامه‌های پیشنهادی در استان‌های مورد مطالعه را از جمله اهداف این پژوهش عنوان کرد.

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تبریز، استفاده از رویکردهای کمّی و کیفی و ترکیبی از روش‌های مختلف شامل تحلیل اجتماع، تحلیل روندهای جستجوی وب، پیمایش نظرات جامعه کتابخانه‌های عمومی در استان‌های مورد مطالعه، قوم‌نگاری و پنل متخصصان را به عنوان روش تحقیق در نظر گرفته شده برای انجام این طرح برشمرد و گفت: برای تکمیل طرح پژوهشی نظرات طیف گسترده ای از جامعه کاربران و جامعه غیر کاربران، آگاهان کلیدی و متخصصان، صاحب‌نظران دانشگاهی حوزه کتابخانه های عمومی، مسئولان کتابخانه های عمومی و انتشارات و کتاب‌فروشی‌های هر استان مورد بررسی و پالایش قرار خواهد گرفت.

عطاپور، از جمله مراحل انجام این طرح پژوهشی را، مرور نظام‌مند ادبیات نیازسنجی اطلاعاتی و خدماتی، تنظیم پرسشنامه نیازسنجی اطلاعاتی، تشکیل پروفایل جمعیتی جامعه کتابخانه‌ها، تعیین علایق و گرایش‌های موضوعی تعیین نیازهای خدماتی، آموزش و فرهنگی- اجتماعی جامعه کتابخانه، تدوین و ارائه مجموعه برنامه‌ها و رهنمودها برای خدمات کتابخانه‌ای عنوان کرد.

به گزارش ایرنا، دفتر پژوهش و آموزش نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در جلسه شورای عالی این نهاد از میان ۱۸ عنوان و ۸۶ پیشنهاد پژوهشی، ۲ پیشنهاد از استان آذربایجان‌شرقی را با عناوین «شناسایی و سنجش نیاز اجتماعات محلی آذری» و «طراحی و تدوین دوره‌های آموزش کاربران کتابخانه‌های عمومی ایران همراه با طرح کسب و کار و راهکار تأمین مالی هر دوره» را انتخاب و در نشستی در دانشگاه تبریز رونمایی کرد.

۳۰۷۷/‌۳۰۷۱