اروپا نمی‌خواهد برای برجام، مقابل آمریکا بایستد/صادرات شراب فرانسه به امریکا، بیشتر از کل تجارت فرانسه و ایران! + اینفوگرافیک

گروه بین الملل بازارنیوز: با اتمام دومین مهلت ۶۰ روزه جمهوری اسلامی ایران به کشور‌های اروپایی برای انجام تعهدات برجامی، تکاپوی اروپایی‌ها برای نگاه‌داری ایران در معاهده قوت بیشتری گرفته است.

در این بین، دلایل قابل توجهی وجود دارد که روشن خواهد ساخت، ادعای ایستادگی اروپا مقابل امریکا، عملی نخواهد شد؛ تفوق مالکیت خصوصی، وابستگی بالای اقتصاد اروپا به امریکا و جنگ تجاری ترامپ علیه اروپایی‌ها ازجمله این دلایل است.

*دولت‌های اروپایی توانایی دخالت ندارند
وضعیت نسبتا متفاوت حکمرانی اقتصادی اروپا در مقایسه با ایران یکی از علل اساسی شکست مقاومت اروپایی‌ها مقابل امریکا را توضیح می‌دهد. مالکیت در اروپا، عمدتا خصوصی و چند ملیتی است. بیش از ۸۵ درصد مشاغل اروپا را بخش خصوصی تشکیل داده است. دولت در بیشتر کشور‌های اروپایی، سهم مهمی در مالکیت شرکت‌ها ندارد و تنها با قوانین نظارتی و مالیاتی به آن‌ها جهت دهی می‌کند.

در واقع دولت‌های اروپایی شاید بتوانند با برخی قوانین تحریمی شرکت‌های خود را از معامله تجاری با بعضی طرف‌های خارجی منع کنند، اما به هیچ وجه نمی‌توانند آنان را وادار به تجارت با کشوری خاص نمایند. چرا که دولت سهمی در مالکیت این شرکت‌ها ندارد.

*شرکت های اروپایی به دنبال سود خود هستند
شرکت‌ها هم اولویت را به منافع اقتصادی – و نه مباحث سیاسی – اختصاص می‌دهند؛ پس در نتیجه، بعلت منافع گسترده تجارت با امریکا، با وجود تحریم‌های امریکا علیه ایران، میلی به ارتباط با ایران ندارند. از طرفی، وابستگی گسترده تجارت جهانی به چرخه دلار و با وجود تهدید امریکایی‌ها به قطع ارتباط دلاری با شرکت‌های طرف تجارت ایران، سد محکمی برای منع ارتباط شرکت‌های خصوصی اروپایی با ایران بوجود آمده است.

*بخش خصوصی در اروپا ملی نیست
از این گذشته، بخش خصوصی در کشور‌های اروپایی لزوما ملی نیست. سهام بخش اعظم مهمترین شرکت‌های مطرح اروپایی توسط مالکینی از کشور‌های دیگر (عمدتا امریکا) خریداری شده است. در نتیجه، اعمال فشار دولتی بر بخش خصوصی اروپا بعلت مالکیت فراسرزمینی تا حد زیادی غیر ممکن شده است.

بخصوص در حالتی که به علت تحریم‌های امریکا علیه شهروندان امریکایی حتی پیش از خروج ترامپ از برجام، مالکین امریکایی شرکت‌های مطرح اروپایی مقابل هرگونه تلاش برای تجارت با ایران ایستادگی می‌کنند. در نتیجه عدم توانایی دولت‌ها در وادار نمودن شرکت‌های خود به تجارت با ایران باعث شده است که تجارت ایران و اروپا بشدت وابسته به تحریم‌های امریکا باشد.

*نوسان تجارت با ایران
همزمان با شروع تشدید تحریم‌های ایران در سال ۲۰۱۱، تجارت ایران و اروپا با کاهش جدی مواجه شد. در سال ۲۰۱۶ با امضای برجام تجارت ایران و اروپا در مسیر رشد قرار گرفت، اما پس از خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، مجددا روند نزولی تجارت ایران و اروپا شروع شد که نمودار آن را در زیر می‌بینید:

*تفاوت 40 برابری تجارت با ایران و امریکا

علت دوم این ادعا که اروپا نمی‌تواند در بحث برجام مقابل امریکا ایستادگی کند، منافع غیر قابل اغماض اروپایی‌ها از تجارت با امریکاست. امریکا اصلی‌ترین شریک تجاری اروپاست و دولت‌های اروپایی نمی‌توانند از خیر این رابطه سودمند بگذرند.

طبق نمودار بالا، امریکا مقصد تقریبا ۱۶ درصد صادرات اروپایی هاست و تجارت اروپا با امریکا بیش از ۴۰ برابر ایران است. علت بی میلی دولت‌های اروپایی در ایستادگی عملی مقابل تحریم‌های امریکا علیه ایران، همین سود غیر قابل چشم پوشی است.

آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد، تجارت اروپا با ایران بعد از برجام، در بهترین حالت یعنی در سال ۲۰۱۷، تقریبا ۲۰ میلیارد دلار بود که در برابر ۸۰۰ میلیارد دلار تجارت بین اروپا و امریکا عدد ناچیزی است. نمودار‌های زیر، مقایسه تجارت ایران و امریکا با اروپا را نشان میدهد.

*فرانسه بیهوده دست و پا می زند

دولت فرانسه، بیش از هر کشور اروپایی برای زنده نگه داشتن برجام تقلا کرده است. چندی پیش و با حضور وزیر امور خارجه ایران در فرانسه، ماکرون، رئیس جمهور این کشور، طرح جدیدی برای باقی ماندن ایران در برجام مطرح کرده است.

اما بررسی آمار تجارت ایران و فرانسه نمایانگر ابن نکته مهم است که دولت فرانسه هم مانند سایر اروپایی‌ها توان ایستادگی مقابل امریکا را نخواهد داشت.

فرانسه مبدا فقط سه درصد واردات ایران است. در واقع، بازار ایران برای فرانسه در بهترین حالت ۱.۶ میلیارد دلار سود داشته است. این در حالی است که تجارت فرانسه با امریکا ده‌ها برابر تجارت با ایران است.

*صادرات شراب فرانسوی به امریکا، بیشتر از کل تجارت فرانسه و ایران!

شراب فرانسوی (wine) بخشی از صادرات فرانسه را تشکیل می‌دهد. فرانسه با صادرات سالیانه یازده میلیارد دلار شراب، اولین صادر کننده شراب در دنیاست.
نکته جالب توجه این است که فقط صادرات شراب از فرانسه به امریکا، سودی برابر دو میلیارد دلار دارد که بیشتر از کل صارات این کشور به ایران است.

با احتساب سایر نوشیدنی‌های الکلی صادراتی فرانسه به امریکا، فقط این تجارت مشروبات الکلی فرانسه و امریکا بیش از دو برابر صادرات به ایران برای فرانسوی‌ها سودمند است. با چنین شرایطی، چگونه میتوان از دولت فرانسه انتظار ایستادگی مقابل امریکا را داشت؟!

فرانسه، شاید مشتاق باشد که بازار ایران را هم کسب کند، اما به هیچ وجه حاضر نیست که به ازای کسب بازار ایران، سود بالای تجارت با امریکا را از دست بدهد. آن هم در حالتی که بواسطه جنگ تجاری، صادرات به امریکا بشدت شکننده است.

اروپایی‌ها بدلیل درگیری تجاری با امریکا، بیش از پیش مقابل امریکایی‌ها تضعیف شده اند. فلزات اروپایی برای صادرات به امریکا با تعرفه جدی مواجه شده اند. همین چند وقت پیش، ترامپ، حتی واردات شراب از فرانسه را نیز تهدید به اعمال تعرفه کرد. در چنین وضعیتی انتظار همراهی اروپا، چندان به واقعیت نزدیک نیست.