حکایت یوان چین ریال ایران و دلار آمریکا
*امیرعباس زینتبخش | پژوهشگر اقتصادی
چرا ضعف یوان چین موجب بهترشدن حال اقتصاد آن و وخیمشدن حال اقتصاد آمریکا (درمورد اخیر؛ ریزش 3 درصدی بورس 22 تریلیون دلاری نیویورک و کاهش 700 میلیارد دلاری ارزش آن ظرف چند روز) میشود و وقتی ریال ایران ضعیف میشود، موجب وخامت حال اقتصاد ایران و بیتفاوتی حال اقتصاد آمریکا و خوشحالی برخی همسایگان میشود؟
پاسخ در یک جمله؛ همهچیز بستگی به میزان نفوذ راهبردی یک اقتصاد در دیگر اقتصادهای جهان دارد. اگر اقتصادی مثل چین که آنقدر صنایع طرف تجاری خود (آمریکا) را وابسته به کالاها و خدمات باکیفیت و ارزان خود کرده، واحد پولیاش ضعیف شود، صادراتش بیشتر و اقتصاد آن تقویت میشود. از سوی دیگر، اگر واحد پول طرف تجاری آن تقویت شود، واردات او بیشتر و منجر به تضعیف اقتصادش میشود، چراکه تفاضل واردات و صادرات، یکی از مولفههای تشکیلدهنده تولید ناخالص داخلی یک اقتصاد است.جالب اینجاست؛ حالا که ریال ایران در وضعیت مناسبی نیست، وقتی مشتریان خارجی وارد کشور شده و به بازار هجوم میآورند؛ از همان لحظه ورود خودرویی اجارهکرده و از خدمات و کالاهای داخلی ارزان (برای آنها) بهرهمند میشوند، داد عدهای بلند میشود که این چه وضعی است و چرا یک شهروند همسایه کالاهایی را که برای ما خیلی گران است بهراحتی میخرد و ما برای خریدهای ناچیز باید خیلی محاسبه و فکر کنیم؟! و چرا آنها راحت به بهترین رستورانها و هتلها رفته و ما... .
ما باید به این فهم مشترک برسیم که وقتی خریدار خارجی اینچنین خرج میکند و با قیمتهای گزاف (از منظر ما) برای اقامت در شمال، مشهد و... هزینه میکند، در واقع منجر به تقویت تولید و صادرات و اقتصاد ملی میشود. البته گفتن و شنیدن این سخن در شرایطی که ذرهبین خود را روی برخی کیسهای خلاف اخلاق! زوم کردهایم، کمی سخت است.... پول ملی نهچندان قوی هم تهدید است و هم فرصت! اما اگر بتوانیم بیسروصدا در بازار همسایگان از طریق عمدتا شرکتها و بیزینسهای کوچک و متوسط رخنه کنیم، یعنی یک تهدید بزرگ را به یک فرصت تاریخی تبدیل کردهایم! در این میان البته کارآفرینان و تولیدکنندگان هوشمند، فارغ از هیاهو و احساسیشدن، تور خود را بهقدر توان پهن کرده و بهرهای از سیل ورود ارز میبرند و سایرینی که عینک بدبینی به چشم زدهاند باید فقط تماشاگر ثروتمندتر شدن آنها باشند!
و سخن آخر اینکه طبق گزارش سازمان جهانی جهانگردی، در سال 2018 حدود 150 میلیون توریست چینی با اختصاص 10.5 درصد سهم بازار به خود 277.3 میلیارد دلار برای سفرهای تفریحی به خارج هزینه کردهاند. (جمعیت با درآمد متوسط چین 420 میلیون نفر است که سالیانه بین 11500 تا 43000 دلار دارند.) هنر این است که با تسهیل زیرساختها نظیر برداشتن ویزا و اعطای امتیازات سرمایهگذاری کاری کنیم همین چینیها که برایشان سالیان سال بازار خوب صادراتی بودهایم و از مهمترین شرکای تجاری ما هستند، یوان ارزشمند (در مقابل ریال)شان را به کشور آورده و برای بهرهمندی از کالاها و خدمات ایرانی، متقاضی خرید ریال شوند.