گنبد گوهرشاد افغانستان را در یزد ببینید!

استاد «خلیل کارگر» مرمت‌کار یزدی که گنبد «ستی فاطمه خاتون» در یزد را از زیر گنبدی آجری بیرون آورده، در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا می‌گوید: این احتمال وجود دارد که معمار هر دو این گنبد‌ها تنها یک نفر باشد.

وی که مرمت‌کار تعداد زیادی از آثار تاریخی یزد است، با اشاره به این که گنبد «ستی فاطمه خاتون» یکی از گنبدهای خاص در ایران است، اظهار می‌کند: در اوایل مرمت این بنا متوجه گنبدی زیر گنبدی دیگر شدم و پس از آن که نسبت به بیرون آوردن گنبد این بانو اقدام کردم، این شاهکار معماری از زیر سنگ‌فرشی آجری بیرون آمد.

وی این گنبد را یکی از گنبدها با فرم‌های «مازه‌دار» یا «خیاری» عنوان می‌کند و می‌گوید: گنبد بقعه «ستی فاطمه خاتون» تنها گنبد باقی مانده از عصر تیموری در ایران است که نمونه مشابه آن تنها در شهر هرات افغانستان وجود دارد و متعلق به بانو «گوهرشاد» است که خدمات و وقفیات زیادی در خراسان‌رضوی به یادگار گذاشته است که از جمله آنها می‌توان به مسجد گوهرشاد در حرم مطهر رضوی اشاره کرد.

کارگر که معتقد است این دو بانو نسبت خواهری یا مادر و فرزندی با یکدیگر داشته‌اند، اظهار می‌کند: این که مقبره‌ی دو بانوی ایرانی دارای گنبدهایی مشابه و با یک نوع معماری هستند، این احتمال را قوت بدهد که معمار هر دو آنها یکی باشد و دلیلی نیز بر نسبت داشتن این دو بانو به شمار رود.

وی در مورد وضعیت ابتدایی بیرون آمدن گنبد «ستی فاطمه خاتون» از بطن گنبدی آجری خود نیز تصریح می‌کند: زمانی که این گنبد بیرون آمد، کاشی‌کاری‌هایی داشت که اکثراً تخریب شده بودند و نقوش و گل‌های این کاشی‌ها مشخص نبود.

این مرمتگر خبره‌ی یزدی می‌گوید: احتمالاً این گنبد خاص حدود 60 سال پیش توسط تیمی مرمتگر به دلایلی نامشخص با گنبدی آجری، فرش شده است.

وی اظهار می‌کند: مرمت این گنبد تیموری در آن زمان قطعاً با طرحی پیشنهادی انجام شده به طوری که کاشی‎کاری‌هایی که از ساقه گنبد باقی مانده، همگی مرمت شده بود و در داخل بقعه از زیر لایه‌های گچ اندود شده، بیرون امد.

وی که نقوش بدنه داخلی این بقعه را شاهکار دیگری از دوران تیموری می‌داند، تصریح می‌کند: دیوارهای داخل بقعه «ستی فاطمه خاتون»، همگی دارا نقوش و گچ‌بری‌هایی بود که زیر لایه‌هایی از گچ و اندود پوشیده شده بود و در حین مرمت کنونی، متوجه برجستگی‌ها و در نهایت این نقوش با ارزش شدیم.

کارگر در پایان با بیان این که اکنون مسئولیت گچ‌بری‌های این بنا را برعهده دارد، خاطرنشان می‌کند: مرمت این طرح‌ها و نقوش، بر عهده یکی از دیگر متخصصان میراث فرهنگی استان است و من در حال حاضر روی مرمت و گچ‌بری‌های آن کار می‌کنم که امیدوارم تا 1.5 سال دیگر به پایان برسانم.

یاداور می‌شود؛ «ستی فاطمه خاتون» همسر امیرچخماق شامی حاکم دوران تیموری شهر یزد بوده که خدمات زیادی را به منظور رفاه مردم این دیار انجام داده که از مهمترین این خدمات ایجاد مجموعه تاریخی امیرچخماق یزد بوده است.

انتهای پیام