هیپرکلسمی و هیپوکلسمی؛ علائم، عوارض و راه های درمانی

هیپوکلسمی شرایطی است که در آن سطح کلسیم موجود در قسمت مایع خون یا پلاسما پایین تر از حد متوسط است. افراد مبتلا به کمبود ویتامین D یا منیزیم در معرض خطر هیپوکلسمی هستند. همچنین هیپرکلسمی شرایطی است که در آن سطح کلسیم خون شما بالاتر از حد طبیعی است. وجود کلسیم بیش از حد در خون می تواند استخوان هایتان را تضعیف کند، سنگ کلیه ایجاد کند و در عملکرد قلب و مغزتان اختلال ایجاد کند. در ادامه این مقاله ار بخش مقالات پزشکی دکتر سلام به توضیج کامل هیپرکلسمی و هیپوکلسمی پرداخته و با آنها آشنا می شویم.

علائم هیپوکلسمی چیست؟

کلسیم نقش مهمی در بدن شما دارد:

سیستم عصبی برای عملکرد صحیح به کلسیم نیاز دارد. اعصاب برای انتقال پیام بین مغز و بقیه بدن به کلسیم نیاز دارند. عضلات برای حرکت به کلسیم نیاز دارند. استخوان ها برای حفظ قدرت، رشد و بهبودی نیاز به کلسیم دارند.

برخی از افراد هیچ علامت یا نشانه ای از هیپوکلسمی ندارند. و از آنجا که این مشکل بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد، نوزادان مبتلا به این بیماری ممکن است دچار انقباض یا لرزش شوند.

بزرگسالان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

خشکی عضلات اسپاسم عضلانی پارستزی یا احساس سوزن سوزن شدن در اندام ها تغییرات خلقی، مانند اضطراب، افسردگی یا تحریک پذیری مشکلات حافظه افت فشار خون مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن خستگی پارکینسونیسم پاپیلما یا تورم دیسک نوری

علائم هیپوکلسمی شدید عبارتند از:

تشنج آریتمی نارسایی احتقانی قلب مشکلات حنجره یا گرفتگی صدا

علائم طولانی مدت هیپوکلسمی شامل موارد زیر است:

خشکی پوست شکنندگی ناخن ها سنگ کلیه یا سایر رسوبات کلسیم در بدن زوال عقل آب مروارید اگزما

چه عواملی باعث هیپوکلسمی می شود؟

هیپوکلسمی دلایل زیادی از جمله موارد زیر دارد:

هیپوپاراتیروئیدیسم سودوموپوپاراتاتیوئیدیسم کمبود ویتامین D بیماری کلیوی

هیپوپاراتیروئیدیسم

هیپوپاراتیروئیدیسم با هیپوکلسمی و هیپرفسفاتمی مشخص می شود و غالباً باعث ایجاد تتونی مزمن می شود. هیپوپاراتیروئیدیسم ناشی از کمبود هورمون پاراتیروئید (PTH) است که می تواند در اختلالات خود ایمنی یا بعد از آسیب به چندین غده پاراتیروئید در طی تیروئیدکتومی رخ دهد. علائم هیپوکلسمی معمولاً حدود 24 تا 48 ساعت بعد از عمل شروع می شود اما ممکن است بعد از ماه ها یا سال ها هم اتفاق بیفتد.

هیپوپاراتیروئیدیسم ایدیوپاتیک یک بیماری پراکنده یا ارثی غیر معمول است که در آن غدد پاراتیروئید وجود ندارد و یا آتروفی می شود. در کودکی بروز پیدا می کند. غدد پاراتیروئید گاهی اوقات وجود ندارد و آپلازی تیروئید و ناهنجاری عروق ناشی از قوس بازویی (سندرم دیژورژ) ایجاد می شود. مشکلات ارثی دیگر شامل سندرم نارسایی خود ایمنی چندضلعی و هیپوپاراتیروئیدیسم خود ایمنی همراه با کاندیدیازی مخاطی است.

سودوموپوپاراتاتیوئیدیسم

سودوموپوپاراتاتیوئیدیسم یک گروه نادر از اختلالات است. انتقال ژنتیکی پیچیده باعث بروز این اختلالات می شود. این بیماری ناشی از جهش در پروتئین تحریکی خاصی است. هایپرپاراتیروئیدیسم ثانویه و بیماری استخوان هایپرپاراتیروئید نیز ممکن است رخ دهد. ناهنجاری های مرتبط با آن شامل کوتاهی قد، ناتوانی ذهنی همراه با کلسیفیکاسیون، کوتاه شدن استخوان های متاکارپال و متاتارس، کم کاری تیروئید خفیف و سایر ناهنجاری های غدد درون ریز است.

کمبود ویتامین D

ویتامین D در غذاهایی که به طور طبیعی دارای ویتامین D زیاد هستند یا با آن غنی شده اند، وجود دارد. همچنین با قرارگیری در برابر نور خورشید، این ویتامین در بدن ایجاد می شود. کمبود ویتامین D ممکن است ناشی از مصرف ناکافی آن در رژیم غذایی یا کاهش جذب ناشی از بیماری کبدی و یا سوء جذب روده باشد.

این بیماری همچنین می تواند ناشی از تغییر در متابولیسم ویتامین D باشد که با مصرف بعضی از داروهای خاص (به عنوان مثال فنیتوئین، فنوباربیتال، ریفامپین) یا به دلیل کاهش تشکیل در پوست به دلیل عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می شود. پیری نیز باعث کاهش ظرفیت پوست می شود.

کاهش سنتز پوست علت مهم کمبود ویتامین D در بین افرادی است که زمان زیادی را در داخل خانه می گذرانند یا در عرض های شمالی یا جنوبی زندگی می کنند و لباس هایی را می پوشند که پوشیده هستند. بر این اساس، کمبود ویتامین D به خصوص در ماه های زمستانی و در آب و هوای معتدل و در میان سالمندان شایع است. مکمل های ویتامین D برای بیماران مبتلا به این مشکل به راحتی در دسترس است.

بیشتر بخوانید: کمبود ویتامین D سردردهای مکرر در مردان را افزایش می‌ دهد

بیماری کلیوی

بیماری توبولی کلیوی، از جمله اسیدوز توبولار کلیوی پروگزیمال ایجاد شده به دلیل نفروتوکسین ها (به عنوان مثال فلزات سنگین و به ویژه کادمیوم)، می تواند باعث هیپوکلسمی شدید ناشی از از دست رفتن غیر طبیعی کلسیم کلیه و کاهش تبدیل کلیوی ویتامین D به OH فعال شود.

علل دیگر

از دیگر علل بروز هیپوکلسمی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش منیزیم

می تواند باعث نقص نسبی هورمون پاراتیروئید و مقاومت اندام انتهایی در برابر عمل PTH شود؛ معمولاً هنگامی که غلظت منیزیم