توسعه انسانی با پرورش نوجوانان آگاه ممکن می‌شود

به گزارش روابط عمومی اداره کل کانون فارس، زهرا افتخاری که به مناسبت روز نوجوان سخن می‌گفت اظهار داشت: مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان در سراسر استان فارس با اجرای فعالیت‌های متنوع فرهنگی، هنری و ادبی میزبان نوجوانان است. نوشتن‌خلاق، شعر و داستان‌نویسی، رصد آسمان، انیمیشن‌سازی، بحث آزاد، کتاب‌خوانی و پرداختن به مسائل روز و مورد نیاز نوجوانان با روش خاص کانون از جمله بخش‌هایی از برنامه‌های کانون در روز نوجوان است.

اهمیت ادبیات کودک و نوجوان

افتخاری دوران کودکی و نوجوانی را مهم‌ترین سال‌های شکل گرفتن و پرورش احساس و اندیشه دانست و در خصوص ارزیابی وضعیت ادبیات نوجوان گفت: ادبیات همواره یکی از بنیادی‌ترین زیرساخت‌ها و مهم‌ترین ابزار برای انتقال مباحث فرهنگی و اجتماعی هر کشوری است و در شکل‌گیری هویت آحاد جامعه نیز نقش به‌سزایی دارد.

وی افزود: کشورهای توسعه‌یافته از دهه‌های گذشته به اهمیت ادبیات کودک و نوجوان پی برده و از آن بهره بسیار برده‌اند، چرا که توسعه انسانی جز با پرورش کودکان و نوجوانانی آگاه ممکن نمی‌شود. از این رو، درباره خصوصیات یک اثر مناسب برای این قشر، نکات مهمی را می‌توان برشمرد. اولا زبان و بیان، درک زبان نوشتاری برای کودک و نوجوان مهم است و باید با تخیل و تجربه های کودکان و نوجوانان متناسب باشد. از این رو برای هر گروه سنی کودک و نوجوان از متن ها و موضوع ها و زبان و بیان متناسب با فهم و درک آنها استفاده می‌شود.

افتخاری ادامه داد: دوم آنکه به رشد و پرورش شخصیت خواننده کمک می‌کند و همواره بخشی از پیام خود را به کمک تصویر بیان می‌کند؛ به همین سبب، کتاب‌های تصویری کودکان خردسال، که حتی گاه نوشته‌ای به همراه ندارند، در ادبیات کودکان و نوجوانان ارزش بسیار دارند. موضوع وتم و به‌عبارتی محتوای داستان یا شعر نیز باید با دنیای واقعی که کودک می‌بایست در آن زندگی کند، متناسب باشد. مثلا موضوع بسیاری از افسانه‌ها، رنج‌هاو حرمان‌های کودکان یتیم تحت آزار و فشارهای پدرخوانده یا مادرخوانده است. این‌گونه کارها در ذهن کودکان به یک موجود فرضی به نام پدرخوانده یا مادر خوانده، پیش داوری منفی پدید می‌آورد و چه بسا باعث می‌شود که کودک با چنین پیش داوری قبلی بنا به دلایل طبیعی یا اجتماعی ناچار از زندگی با چنین کسانی شود.

به گفته مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان فارس بسیاری از افسانه‌ها و برخی از داستان‌ها، مشحون از وقایع و حوادثی است که بی‌خردانه به یاری پاره‌ای از اشخاص داستان می‌شتابد، ایشان را ثروتمند می‌سازد، کامروا می‌کند و... .
حقیقت این است که کودک باید بداند که تمام آسان زیستی‌های امروز ما نتیجه کوشش و تلاش صمیمانه و پیگیر اجداد و پدران ماست و ما برای افزودن به این بهروزی و سعادت باید درصدد تلاش و کوشش برآییم.

افتخاری در ادامه گفت: موفقیت نویسنده در رساندن پیام، تناسب قالب، تکنیک چاپ، نوع کاغذ، نوع حروف، طرز صحافی، جلد کتاب، تصاویر ونقاشی‌ها و… نیز از عوامل بسیار مهمی هستند که در مناسب بودن یک اثر برای کودکان یا نوجوانان دخیل هستند. چنانچه در سال‌های اخیر، ادبیات نوجوان به لحاظ زبان، محتوا، صورخیال، آرایه‌های ادبی و جنبه‌های اخلاقی و آموزشی نسبت به ادبیات عام و بزرگ‌سال حساسیت‌های بیشتری را می‌طلبد ونیازهای آن روزبه‌روز نه‌تنها نسبت به کودکان و نوجوانان سده‌های قبل، بلکه دهه‌های قبل در حال تغییر است و این طبیعی است که ادبیاتشان هم‌ تغییر کند، چون قرار است بخشی از نیازهای متفاوت و امروزی آنان با این ادبیات پاسخ داده شود.

لزوم تولید آثار خوب در حوزه کودکان

مدیر کل کانون فارس گفت: ارزیابی یعنی واقعاً ارزیابی؛ یعنی باید تمامی کتاب‌ها مطالعه و شاخص‌های مختلف و تفاوت‌های آن نسبت به دهه‌های گذشته بررسی شود تا ببینیم چه اتفاقاتی از لحاظ کیفیت و کمیت برای آن افتاده است اما درعین‌حال فکر می‌کنم در هر دوره‌ای، کارهای خوبی تولید می‌شود و این به معنای این نیست که بهترین دوره گذشته بوده و اثر طلایی در آن دوره وجود داشته است. عصر طلایی هیچ‌وقت وجود نداشته و همیشه فرصت هست که کتاب‌هایی بهتر از این هم تولید شود کما این‌که اکنون نیز کتاب‌های خوبی وجود دارد.

وی تاکید داشت: تنها آسیب بزرگی که می‌توان بر گفتن آن اصرار ورزید، بحث نشریات کودک و نوجوان است که به دلایل مختلف، چه به لحاظ این‌که دوره و زمان نشریات کاغذی حتی برای بزرگ‌سالان هم به نوعی کم‌رنگ شده، برای کودک و نوجوان بیشتر کم‌رنگ شده و شاید هم در دوره‌های قبلی و در دهه‌ ۷۰ ما شاهد نشریات بیشتری برای کودک و نوجوان بودیم که آن‌ها را برای ادبیات مختص خودشان آماده می‌کرد.

اتفاقات خوب در حوزه تولید کتاب‌ نوجوانان

افتخاری با بیان این‌که کودکان در آن دوره می‌توانستند مشارکت بیشتری در فضای نوشتن چه به‌عنوان مخاطب چه به‌عنوان نوجوان در قالب خبرنگار یا نوجوانان نوقلم داشته باشند، اظهار داشت: این فضا به‌نوعی اکنون برای بچه‌ها کمتر شده که این یک آسیب است. اما در عین حال در حوزه کتاب‌ نوجوانان در حال تجربه اتفاقات رو به جلویی هستیم. افتخاری معتقد است ادبیات کودک و نوجوان باید بچه‌ها را برای زندگی واقعی آماده کند و به آن‌ها مهارت‌های زندگی را یاد بدهد؛ آن‌ها را برای زندگی در ساحت بزرگ‌سالی آماده کند. ما در لابه‌لای قصه‌ها واشعار خویش نباید مسالۀ آگاهی کودکان و نوجوانان را از نظر دوربداریم‌ چون آن‌ها در سنی قرار دارند که باید از تجربه‌های بزرگان بیاموزند و دربارۀ پدیده‌های گوناگون زنده گی شناختی به دست بیاورند. مهر ورزیدن،عاطفه داشتن و خیر رساندن به انسان‌ها و جانوران، وظیفه شناسی، راستگویی، دستگیری، فداکاری و سر انجام در یک سخن،کردار نیک در او جایگاه برینی بیابد. این‌ها هدف بزرگ بیان و نمایش ادبیات کودک و نوجوان را در خود دارد.

وی تأکید کرد: هر شعر وقصه‌ای که برای کودکان کشور نوشته می‌شود زمینۀ بسیار مؤثری ست برای کامیابی معنوی آنان. بذری که امروز در نهاد آنان افشانده می‌شود فردا بارور می‌شود. چه بهتر که برای پرورش سالم این نونهالان باغ هستی، سنجیده‌تر ودلسوزانه‌تر بکوشیم و آنان را برای پذیرایی فردای روشن وخالی از هرگونه ستم و فساد آماده کنیم.

هشتم آبان ماه به پاس دلاوری‌های شهید نوجوان محمد حسین فهمیده، به عنوان «روز نوجوان» در تقویم‌ها نام گرفته استو کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان با توجه ویژه به این روز فعالیت‌های متنوعی را برای نوجوانان اجرا می‌کند.