انجام کارهای منزل و امور شخصی مردان، وظیفه زنان است!؟

در مقاله قبل راجع به با درو غ هایی که در ارتباط با زنان وجود دارد توضیح دادیم و در این نوشتار به یکی دیگر از این دروغ های تاریخ اشاره می کنیم .دروغی که طبق آن زنان باید در خدمت مردان باشند، تمام‌ کارهای خانه و همه‌ی امورات شخصی آن‌ها را هم انجام دهند. درصورتی‌که این‌گونه نیست، به چند دلیل:

۱- وظایف هرکس در انجام امور شخصی بر عهده خود اوست، چه مرد و چه زن

محور بحث ما در اینجا حق و تکلیف است. یعنی مرد حق ندارد وظایف خانه را بر زن بار کند و زن هم تکلیفی ندارد که این امور را انجام دهد زیرا انجام کارهای خانه توسط زن از حقوق واجب مرد نیست؛ حقوق اخلاقی، ایثار و لطف هم بحث جدایی است. در خانواده یک مجموعه حقوق واجب داریم و حقوق اخلاقی که دوام و صلاح خانواده منوط به آن است، مانند تقسیم وظایف مختلف در خانه.

ایثار نیز جزء مکارم اخلاقی است که انسان را به تعالی می‌رساند. ویژگی ایثار در اختیاری بودن آن است و به همین دلیل ثواب بسیاری دارد، اما در باور برخی از خانواده های ما که از اسلام حقیقی کم اطلاعند و یا اسلام به‌طور کامل اجرا نمی‌شود، نه‌تنها امور خانه را به جبر بر زنان بار می‌کنند، بلکه آن را از تکالیف و وظایف واجب یک خانم می‌دانند.

۲-انجام کارهای خانه بر عهده هردو هست، نه این‌که فقط بر عهده زن باشد

شاهد مثال روایاتی است که در آن به ثواب بسیار کمک همسران به یکدیگر اشاره‌کرده است. از نقایص ما در نقل روایات این است که آن‌ها را یک‌طرفه نقل می‌کنیم و صرفاً به روایت زنان اشاره می‌کنیم و نه مردان؛ درصورتی‌که اکثر روایاتی که به نقش زنان و مردان در خانواده اشاره‌کرده‌اند دوطرفه‌اند، چون عدل (یعنی هر چیز سر جای خود) اساس این روایات است.

به چند نمونه از این روایت اشاره می‌کنیم:

امیر مؤمنان امام علی علیه‌السلام فرمود: روزی درحالی‌که فاطمه(س) نزدیک من نشسته بود و من عدس پاک می‌کردم، پیامبر صلی‌الله علیه و اله وارد شدند و فرمودند: ای اباالحسن! عرض کردم لبیک یا رسول‌الله! فرمود: آنچه می‌گویم بشنو زیرا من هیچ حرفی نمی‌زنم مگر اینکه به امر پروردگار است،مردى که به زن خود در خانه کمک کند، خدا ثواب یک سال عبادتی را که روزها روزه باشد و شب‌ها به قیام و نماز ایستاده باشد به او می‌دهد.خداوند ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی علیهم‌السلام را به او عطا خواهد کرد.

خداوند ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی علیهم‌السلام را به او عطا خواهد کرد.
یا على هر که در خانه در خدمت خانواده خود باشد و آن را ننگ نداند خداوند نام او جزو شهدا می‌نویسد و ثواب هزار شهید را در هرروز شب برای او محاسبه می‌کند.

برای هر قدمی که برمی‌دارد ثواب یک حج و عمره می‌نویسد و به هر رگی که در بدن اوست در بهشت شهری به او عنایت می‌کند.یا على یک ساعت خدمت کردن در خانه از عبادت هزارساله و هزار حج و هزار عمره بهتر است.

خدمت کردن به عیال از آزاد کردن هزار بنده و هزار جهاد و عیادت هزار بیمار و شرکت در هزار نماز جمعه و شرکت در هزار تشییع‌جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار برهنه گرفتن هزار اسیر درراه خدا بهتر است.ثواب خدمت کردن به خانواده از هزار دینار صدقه دادن به درویشان بهتر است.

خدمت به عیال از خواندن تورات و انجیل و زبور و قرآن برای او بهتر است و از هزار اسیر که بخرد و آن‌ها را درراه خدا آزاد کند برتر است.برای او از صدقه دادن هزار شتر به نیازمندان بهتر است.از دنیا بیرون نمی‌رود مگر اینکه جای خود را در بهشت می‌بیند.

یا على هرکسی خدمت کردن به خانواده خود را ننگ نداند خداوند او را بدون حساب به بهشت داخل می‌کند.یا على خدمت کردن به عیال کفاره گناهان کبیره است و غضب پروردگار را فرومی‌نشاند و مهریه او حورالعین است.حسنات و درجات را زیاد می‌کند.

یا على خدمت نمی‌کند عیال خود را مگر کسی که صدیق یا شهید باشد یا مردی که می‌خواهد خدا خیر دنیا و آخرت را به عنایت کند.(بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۱۳۲/ جامع الاخبار، ص ۱۰۲)

شاید حکمت این‌همه ثواب برای خدمت مرد به همسرش این است که طبق تربیت رایج همه‌ی اعصار و زمان‌ها، برای مردان سخت و دشوار است که به زنان در امور خانه کمک کنند. به همین دلیل در انتهای روایت ذکرشده که فقط صدیقین و شهدا و کسانی که به دنبال خیر دنیا و آخرت هستند به همسر خود کمک می‌کنند، یعنی مردی که تا این اندازه رشد یافته است به فضل کمک به همسر می‌رسد.

در روایات دیگری نیز به کمک مردان در خانه اشاره‌شده است:

۱_على علیه السّلام هیزم جمع‌آوری مى‏‌کرد، آب مى‏‌آورد و جارو مى‌‏کرد و فاطمه علیها السّلام آسیاب مى‏‌کرد، خمیر درست مى‏‌کرد و نان مى‏‌پخت(کافی، ج ۵، ص ۸۶)

۲_ روزى رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلّم وارد خانه على علیه السّلام شد و دید که او و فاطمه علیها السّلام مشغول کار با آسیاى دستى هستند، پیامبر خطاب به آن‌ها فرمود: کدام‌یک از شما خسته هستید؟ على علیه السّلام پاسخ داد: فاطمه. پیامبر خطاب به او گفت: برخیز دخترم! پس فاطمه علیها السّلام برخاست و پیامبر به‌جای وى نشسته و با على علیه السّلام مشغول آسیا کردن گردید.(بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۵۰)

این روایت کامل‌کننده روایت قبل است و نشان از آن دارد که حتی اگر قبلاً هم تقسیم وظایف انجام‌شده (آسیاب کردن آرد، خمیر کردن نان و پخت نان با حضرت زهرا سلام‌الله علیها بود) باز مشارکت و کمک امام علی علیه‌السلام هم بوده است. (در اینجا کمک به آسیاب کردن آرد)

در ادامه به روایاتی که از ثواب و اجر که انجام امور خانه و خدمت به شوهر برای زنان دارد اشاره می‌کنیم:

أَیُّمَا امْرَأَهٍ رَفَعَتْ مِنْ بَیْتِ زَوْجِهَا شَیْئاً مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ تُرِیدُ بِهِ صَلَاحاً نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهَا وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ لَمْ یُعَذِّبْه‏

رسول خدا صلوات‌الله‌علیه فرمود: هر زنى در خانه شوهر براى اصلاح، چیزى را جابجا کند خداى عزوجل به او نظر کند و هر که خدا به او نظر کند عذابش نکند.(امالی صدوق، ص ۴۱۱/ بحار الانوار، ج۱۰۱، ص ۱۰۶)

به عمق و عظمت این روایت دقت کنید، زبان قاصر است از بیان آن. نظر و نگاه خداوند با یک جابه‌جایی خیلی مختصر!

از مشکلات ما خانم‌ها این است که قدر و ارزش اعمالمان را نمی‌دانیم و ارزش کارها را با متر و مقیاس‌های باطل فمینیستی می‌سنجیم!

اگر نگاهمان را در زندگی اصلاح کنیم و بدانیم جابه‌جایی یک وسیله باعث جلب نظر خداوند است، دیگر برای شعارهای فمینیستی یک‌ذره هم ارزش قائل نیستیم!

یک نظر خداوند چه قدر رحمت، برکت، لطف و تعالی به همراه دارد؟

در این روایت تفاوت اعمال متفاوت به ظرافت ذکر شده. نیت در نگاه اسلام، اساس عمل است و اگر نیت در عملی مخدوش باشد، آن عمل تباه شده. مثلا اگر نیت ریا باشد، نمایش خود یا کسب منفعت شخصی، موجب فساد و تباهی آن عمل می شود.

البته این روایت یک قید مهم نیت ذکر شده است، نیت در اینجا باید «تُرید به صلاحاً» باشد. یعنی به‌قصد اصلاح. برای اصلاح هم در اینجا قیدی گذاشته نشده، می‌تواند اصلاح نفس خود انسان باشد یا اصلاح خانواده. نه به نیت از سر باز کردن و مجبور بودن!

در روایت دیگری گفته شده:

هر زنى که به شوهرش آب دهد، ثواب عبادت یک سال را برده است و خداوند براى هر جرعه‌‏اى که به شوهرش داده، شهرى در بهشت به او مى‌‏دهد، و شصت گناه او را مى‏‌بخشد. (تفصیل وسائل الشیعه الی مسائل الشریعه، ج۲۰ )

۳- زن بابت انجام کارهای خانه می‌تواند طلب اجرت کند

از دیگر مسائل مغفول، موضوع «اجرت‌المثل» است که اکثر قریب به‌اتفاق مردان مسلمان جامعه ما به آن عمل نمی‌کنند. قانون هم به‌اشتباه این موضوع را منتقل کرده است به زمان طلاق؛ همانند تفکرات غلط در مورد مهریه که آن‌هم در زمان طلاق به زن داده می‌شود. (یا نمی‌شود!)

سیستم اقتصادی خانواده، در نظامی که اسلام طراحی کرده، کامل و جامع است و ما با ایجاد نقص در آن، مشکلاتی ایجاد می‌کنیم و از مصائب اشتغال زنان در جامعه شکایت می‌کنیم. درصورتی‌که اگر حق‌وحقوق یک زن در خانواده پرداخت شود، بسیاری از زنانی که به دلیل نیاز به استقلال یا تأمین مالی سرکار می‌روند، از آن منصرف می‌شوند.

در جامعه ما نفقه توسط اکثر مردان پرداخت می‌شود اما در فقه زن اجازه تصرف کامل در نفقه ندارد، اما نسبت به اجرت‌المثل مالکیت دارد و اختیار تام. زنان به لحاظ روحی نیاز دارند به این استقلال مالی که البته از جانب شوهر برایشان تأمین بشود. تا جایی که به یاد دارم، در خاطرات شهید بهشتی نقل‌شده که به همسرشان پولی جدای از نفقه پرداخت می‌کردند.

مقام معظم رهبری هم بر این موضوع دریکی از سخنرانی‌هایشان تأکید کردن ،جا افتادن این موضوعات نیاز به زمان و فرهنگ‌سازی دارد، چون سیستم تربیتی ما تا حد زیادی اسلامی نیست و مردان این‌گونه تربیت نشدند که این مسلمات اسلام را جزء حقوق بدیهی زنان بدانند و این وظیفه مادران و پدران نسل ماست که تمام آموزه‌های اسلام را به نسل بعد آموزش دهند.

تحریریه سایت با حجاب _ مهدیه منافی