به صنعتگران ایرانی اعتماد کنیم

معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشکده برق جهاد دانشگاهی:

او مدرک کارشناسی رشته مهندسی برق (مخابرات) و کارشناسی ارشد رشته مهندسی الکترونیک را از دانشگاه علم و صنعت ایران دریافت کرده و در سال 1376 موفق به اخذ مدرک دکترای رشته مهندسی برق (مخابرات) از دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا شده است. او همچنین سردبیر موسس «نشریه علمی- پژوهشی مهندسی برق و کامپیوتر ایران» از سال 1383 است.

رئیس جهاد دانشگاهی واحد علم و صنعت (از سال 1385 تا سال 1389)، سرپرست پژوهشکده برق جهاد دانشگاهی( از سال 1385 تا سال 1389)، عضو هیات امناء جهاد دانشگاهی( از سال 1382 تا سال 1389)، معاون آموزشی جهاد دانشگاهی (از سال 1376 تا سال 1379)، معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد علم و صنعت (از سال 1374 تا سال 1385)، عضو شورای علمی جهاد دانشگاهی (از سال 1376 تا سال 1389، از سال 1392 تا سال 1398)، عضو شورای هماهنگی جهاد دانشگاهی (از سال 1376 تا سال 1379، از سال 1385 تا سال 1389)، عضو هیات امناء دانشگاه علم و فرهنگ (از سال 1377 تا سال 1396)، عضو هیات امناء دانشگاه علم و هنر، عضو هیات ممیزه جهاد دانشگاهی، عضو هیات اجرایی جذب جهاد دانشگاهی، رئیس کمیسیون مرکزی ارتقاء جهاد دانشگاهی، مدیر گروه پژوهشی برق جهاد دانشگاهی واحد علم و صنعت و ... از جمله سوابق علمی- اجرایی او محسوب می‌شوند.

چه عاملی باعث شد تا شما رشته مهندسی برق و گرایش مخابرات سیستم را انتخاب کنید؟

من از دوران کودکی علاقه زیادی به انجام کارهای فنی داشتم. در دوران دبیرستان، دروس ریاضی‌ام خیلی خوب بود. علاقه و تمایلم به دروس ریاضی باعث شد پس از قبول در کنکور، رشته های فنی و مهندسی مانند برق، مکانیک و عمران را انتخاب کنم. سر انجام با قبولی در رشته مهندسی برق در گرایش مخابرات سیستم در دوره کارشناسی و سپس در رشته مهندسی برق با گرایش ‌های الکترونیک و مخابرات سیستم در مقاطع بعدی ادامه تحصیل بدهم؛ در گرایش مخابرات سیستم، حوزه‌ای به اسم پردازش سیگنال وجود دارد که عمدتا مهندسان این رشته در زمینه پردازش سیگنال‌های گفتار، تصویر و سایر حوزه‌های مرتبط در صنعت فعالیت می‌ کنند.

هیچ وقت از اینکه چنین رشته ای را انتخاب کردید، پشیمان نشده اید؟

هرگز از انتخاب این رشته پشیمان نشده‌ام زیرا ساختار ذهنی من بسیار با تفکر سیستمی و مهندسی تطابق دارد و علاقه فراوانی نیز به مباحث مهندسی و ریاضیا دارم. علاقه من به رشته مهندسی باعث شده تا در اوقات فراغت علاوه بر مطالعات عمومی، در زمینه تخصصی خودم نیز مطالعاتی داشته باشم که تداوم چنین مطالعاتی از ضرورت‌های مورد نیاز برای انجام کار تدریس، تحقیق و فعالیت ‌های تخصصی مرتبط است.

هم اکنون کشور ایران در رشته مهندسی برق و گرایش مخابرات سیستم و پردازش سیگنال چه جایگاهی دارد؟ آیا در این زمینه همگام با کشورهای پیشرو است یا اینکه نسبت به آنها بسیار عقب تر هستیم؟

این مساله در چند بعد قابل بحث و بررسی است. در وهله نخست، کارهایی که اساتید و دانشجویان در ایران انجام می‌دهند، می‌توانند طراز اول باشند. در موارد متعددی نیز چنین دستاوردهایی مشاهده می‌شود. گاهی اوقات کیفیت کار از دستیابی به امکانات و تجهیزات پیشرفته مورد نیاز تاثیر می‌ پذیرد، برای مثال نیاز به امکانات محاسباتی خیلی پیشرفته دارد، به طبع ما در کشور اکنون در این قسمت ضعف‌ هایی داریم. در برخی هم موارد نیازمند تجهیزات دیگری مانند دستگاه‌های اندازه‌گیری خیلی پیشرفته هستیم اما در این عرصه حوزه صنعت در مورد جامعه و زندگی مردم نقش تاثیرگذارتری دارد؛ هم اکنون صنعت ایران در خیلی از حوزه‌ها پیشرفته نیست. از سوی دیگر اغلب از سوی صنعت تقاضای جدی برای چنین کار علمی و پژوهشی در این حوزه وجود ندارد یا حداقل پشتیبانی مادی و معنوی لازم برای آن وجود ندارد. از سوی دیگر، بازار مصرف کالا و خدمات محصولات فناورانه این حوزه نیز اغلب بین المللی است که به‌دلایل گوناگون سیاسی، اقتصادی و ... کشور ما نقش جدی در آن ایفاء نمی ‌کند. هر چند که طی سال‌های اخیر فعالیت‌هایی خوبی در سطح ملی برای محصولات فناورانه قابل عرضه در بازار بین‌المللی انجام می‌شود و امیدهایی برای صادرات این کالاها وجود دارد اما شرایط جامعه به گونه‌ای است که متاسفانه ما در بسیاری از محصولات بازار جهانی را نداریم و در بازار کار دنیا تنیده نشده‌ایم تا بتوانیم به راحتی تعامل نماییم و ارتباط راهبردی و بلند مدت برقرار کنیم. هر چند گاهی اوقات استثناهایی نیز وجود دارد اما این مساله باعث شده یک مقدار شرایط کار محدود شود و تقاضاها و سرمایه‌گذاری‌ های بسیار محدودی که اکنون در جامعه انجام می‌شود، به طبع در سطح جهانی نباشد. بدون شک چنین مباحثی بسیار تاثیر گذار است؛ اگر چه هم اکنون حمایت‌ های نسبتا خوبی برای رفع نیازهای جامعه و تولید فناوری‌ های نوین آغاز شده است اما این حمایت‌ های مادی و معنوی باید افزایش یابد زیرا توانمندی بالقوه مناسبی در این حوزه در ایران وجود دارد.

قطعا برقراری ارتباطی کارآمد میان صنعت و دانشگاه می تواند در این زمینه موثر باشد، اینطور نیست؟

بدون شک تقویت ارتباط میان صنعت و دانشگاه، بسیار مهم است اما در شرایط فعلی با توجه به نوع نیازی که صنعت دارد و نوع سرمایه‌گذاری که در آن انجام می شود، باید با یک مدیریت کلان و بلند مدت در سطح کشور این ارتباط تقویت بشود. برای مثال، سالهاست که در صنعت خودرو، این نیاز به صورت جدی وجود دارد. در حال حاضر تولیدات خودروی ما به لحاظ سطح کیفی بالا نبوده و در سطح جهانی نیست. با وجود اینکه بازار این صنعت می ‌تواند بازار قابل قبولی باشد، اما متاسفانه این صنعت نقشه راه توسعه فناورانه جامعی وجود ندارد و فعالیت بخش ‌هایی که اکنون به لحاظ مدیریتی، مهندسی، ساخت و توسعه‌ ای مسوولیت دارند، خیلی با یکدیگر هماهنگ نیست. مشکل اصلی آن است که سیاست‌ها با آمدن و رفتن مدیران و تغییر دولت‌ها و مدیریت‌ ها دستخوش دگرگونی جدی می‌ شود. گاهی سرمایه‌گذاری‌ ها نیز به شکل مناسبی انجام نمی‌ شود. هرچند در حالات خاص ممکن است مدیر یک صنعت با مدیر یک دانشگاه ارتباط خوبی داشته باشند اما به دلیل اینکه این ارتباطات به لحاظ ساختارمندی کامل نیست و سطحی بسیار بدوی دارد، در بسیاری از مباحث دچار مشکل هستیم، به همین دلیل شاهد ارتباطی موثر و بهینه میان دانشگاه و صنعت نیستیم. در برخی از زمینه‌ ها نیز نیاز به تجربه‌ هایی جدید داریم زیرا صنعت بومی و فناورانه ما هنوز بسیار جوان است. به عنوان مثال صنعت خودروسازی که سال‌ ها بر اساس پلتفرم‌ های مختلف وارداتی محصول تولید کرده است، امروز قادر به تولید محصولی جدید بر اساس پلتفرم ایرانی یا حداقل بین‌المللی با مشارکت جدی صنعتگران ایرانی نیست؛ هرچند قراردادهایی نیز با کشورها و شرکت‌های بزرگ خارجی داشته است. بارها بحث انتقال دانش فنی و تکنولوژی صنعت خودروسازی مطرح شده اما در بسیاری از مواقع انتقال دانش ‌فنی تنها در حد ارایه یک سری مستندات باقی مانده است. در حالی که انتقال دانش فنی و فناوری فقط با ارایه مجموعه مستندات در قالب یک سری دفترچه و نرم‌افزار امکانپذیر نیست. در حقیقت برای انتقال جدی دانش ‌فنی و تولید یک دانش و توسعه فناوری نیاز به نرم‌افزارها و نیروهای انسانی تعلیم دیده و ماهر داریم؛ نیروهای متبحری که بتوانند آن دانش را بازآفرینی کنند و توسعه دهند.

هم اکنون مهندسان برق کشور با چه مشکلاتی مواجه هستند؟ آیا چشم انداز و آینده روشنی برای صنایع این حوزه متصور می شوید؟

خوشبختانه ما هم اکنون دانشگاه‌ها، دانش‌آموختگان و متخصصان خوبی در صنعت برق ( به مفهوم گسترده آن شامل حوزه نیرو، الکترونیک، کنترل و مخابرات) داریم. قطعا اگر برنامه‌ریزی دقیق و مناسبی در خصوص این حوزه صورت بگیرد، به پیشرفت‌های بیشتریی دست می‌یابیم. به عنوان مثال طی سه دهه گذشته با مدیریت نسبتا خوبی که در صنعت نیرو به خصوص در حوزه کاری توانیر اعمال شده، بسیاری از نیازهای امروز این صنعت با تولید دانش و محصولات ایرانی تامین می‌ شود؛ محصولاتی که نه تنها در داخل کشور مصرف می ‌شود بلکه امکان صادرات آنها به خارج از کشور نیز وجود دارد. قطعا اگر این سیاستگذاری‌ها سایر حوزه‌ها نیز انجام شود و تداوم یابد و مدیران، مسوولان و مردم ما بیش از همه به دانش‌آموختگان، متخصصان و صنعتگران ایرانی اعتماد کنند و شرایط کار را برای این افراد به نحو احسن فراهم گردد، دیگر هیچ نیازی به واردات محصولات خارجی غیر از موارد بسیار خاص نخواهیم داشت. بدون شک در انتقال تکنولوژی، ضمن همکاری با شرکت‌ های بزرگ خارجی و استفاده از تجربه آنها، می‌ توانیم بازاری مشترک در خارج از کشور داشته باشیم. حتی باید تولید‌کنندگان محصولات خارجی را با سیاست‌ های مناسب اقتصادی و بازرگانی ملزم کنیم به ازای سهم بازاری که در ایران در اختیار می ‌گیرند، تکنولوژی و فناوری‌ شان را در اختیار مجموعه‌ای مناسب از متخصصان و صنعتگران ایرانی قرار دهند. بدون شک با برنامه‌ریزی و اتخاذ سیاست‌های مناسب و اعمال این شیوه‌ها، پیشرفت‌ های بسیار ارزنده‌ تری نسبت به گذشته خواهیم داشت.

پیامتان به دانشجویانی که تمایل دارند کار شما را ادامه بدهند، چیست؟

گاهی وقت‌ها در جامعه افت و خیزهای قابل توجی مشاهده می‌شود که شرایط کاری را سخت می کند؛ این شرایط محیطی ممکن است برخی اوقات تشویق ‌کننده نباشد یا مثلا تفاوتی میان دانشجویی که بر اساس یک برنامه و وظیفه امر تحصیلات را به پیش می‌برد با فرد دیگری که تنها قصدش گذراندن و قبولی دروسش را دارد، قائل نشود اما به از دیدگاه من اگر افراد، بر اساس عزم جدی‌شان هدف‌گذاری درستی انجام دهند و به روی این قضیه متمرکز فعالیت کرده و با انگیزه جدی و واقعی کارشان را پیگیری کنند، قطعا می ‌توانند با لطف و عنایت خدا، در کارشان موفق باشند.

گزارش: فرزانه صدقی