چرا دلار ارزان شد؟

بعد از خروج دونالد ترامپ از برجام قیمت دلار به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد که این میزان افزایش در طول تاریخ بی‌سابقه بود. پنج برابر شدن قیمت دلار شوک بزرگی به ارزش پول ملی وارد کرد و درست زمانی که ترامپ اعلام کرد سخت‌ترین تحریم ها را علیه ایران اعمال خواهد کرد، ارزش پول ملی ایران با شیب تندی رو به کاهش بود و ریزش شدیدی را تجربه کرد.
حالا رئیس بانک مرکزی اعلام کرده است که ارزش پول ملی ٢١درصد تقویت شده است. گرچه این میزان تقویت پول ملی در مقابل ریزش شدید ارزش آن، رقم قابل توجهی نیست اما این اتفاق نشان می‌دهد که انضباط مالی در کشور حاکم شده است و اگر بانک مرکزی بتواند این انضباط مالی را تقویت کند، می‌توان به ثبات قیمت دلار و حتی کاهش تورم امیدوار بود.
البته این نکته را باید یادآوری کنم که تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران تحریمی بزرگ با اتحاد تمام مخالفان است. طبیعی است که این اتفاق فشار سنگینی به اقتصاد کشور وارد کند اما خوشبختانه بانک مرکزی توانست در یک سال اخیر با اقداماتی جلوی ریزش بیشتر ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز را بگیرد؛ از جمله تأثیرگذارترین این اقدامات کنترل واردات غیرضروری به کشور بود که مصارف ارزی در این بخش را کاهش داد؛ ضمن اینکه مصارف ارزی مردم مانند تقاضای دانشجویان خارج از کشور برای ارز و همین‌طور سفرهای خارجی کاهش داشته است.
موضوع دیگر راه‌اندازی سامانه نیما و الزام صادرکنندگان به برگشت ارز و فروش آن در این سامانه است که درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی را به کشور برمی‌گرداند. ضمن اینکه از سیاست های بانک مرکزی در ماه‌های گذشته کاملا مشخص بود که دولت قصد دارد نرخ‌های مختلف ارز را به یکدیگر نزدیک کند؛ چرا که ایجاد شکاف بین نرخ‌های بازار آزاد با سامانه‌های نیما و سنا واسطه‌گری را در بازار ارز افزایش می‌دهد.
این را هم فراموش نکنیم که کوتاه‌شدن دست دلالان و سوداگران از بازار ارز تأثیر زیادی روی ثابت‌ماندن قیمت ارز داشته است. نکته قابل ذکر این است که محاکمه اخلالگران اقتصاد باعث شده است که برخی از دلالان بزرگ ارز عقب‌نشینی کنند و این مسأله به تثبیت قیمت در این بازار کمک کرده است.
با این شرایط من تصور می‌کنم که اگر این انضباط مالی ادامه داشته باشد تا پایان سال بازار ارز شوک دوباره‌ای را تجربه نکند.