دعای احتجاب چیست و از چه منابعی ذکر شده است؟


دعای احتجاب چیست و از چه منابعی ذکر شده است؟

در منابع اسلامی، دو دعا با عنوان دعای احتجاب وجود دارد که یکی از آن‌ها به مرحوم قاضی و دیگری به امام علی (ع) منسوب است. دعای اول برای افزایش نورانیت قلب و دعای دوم برای دفع خطر و پناه به خداوند مجرب هستند.

دعای احتجاب چیست و از چه منابعی ذکر شده است؟

ستاره
| سرویس مذهبی - دعای احتجاب چیست و چه خواصی دارد؟ در منابع اسلامی، دو دعا با نام احتجاب ارائه شده‌است. دعای اول به سید هاشم حداد و دعای دوم به امام علی (ع) برمی‌گردد. به این دو دعا خواص بسیاری نسبت داده‌اند. در این مقاله قصد داریم سندیت و خواص این ادعیه را ذکر کنیم و در پایان، به متن و ترجمه آن‌ها بپردازیم.

دعای احتجاب و سندیت آن

در منابع اسلامی، دو دعا با عنوان احتجاب وجود دارد.

دعای اول

علامه محمد حسین حسینی در کتاب "مجرد"، این دعا را مرحوم قاضی نسبت داده‌است. علامه حسینی در این باره گفته که سید هاشم حداد در زمان خوابیدن، دعای «اللهم یا من إحتجب بشعاع نوره...» را زمزمه کرده و به سبب اینکه از برخی دیگر از شاگردان مرحوم قاضی این دعا شنیده شده‌، احتمالا دعا مربوط مرحوم قاضی است. البته باید گفت که همین دعا با مقدار کمی تفاوت در متن، در کتاب مهج الدعوات نیز آمده‌است. سید بن طاووس در این کتاب، دعای احتجاب را به پیامبر گرامی اسلام منسوب دانسته‌ و در این باره از پیامبر (ص) نقل کرده‌ که به سلمان گفته اند: این ذکر را به هرکسی تعلیم نده، مگر به اهل بیت، اهل مسجد، همسایه‌ها و اهل شهر خود.

دعای دوم

در باور عموم مردم، حرزی که با عنوان "حرز احتجاب" شناخته می‌شود، منسوب به امام علی (ع) است. این حرز مجموعه‌ای از آیات قرآن و عبارت معنوی زیباست. درباره این حرز، باید گفت که سند چندان معتبری برای انتساب آن به امام علی (ع) وجود ندارد. یگانه منبعی که متن این حرز را ذکر کرده، کتاب "بحارالانوار" علامه مجلسی است؛ ولی متاسفانه علامه مجلسی نیز سند دقیقی برای انتساب این دعا به امام علی (ع) عنوان نکرده‌ است.

خواص ادعیه معروف به احتجاب

درباره خواص دعای احتجاب که به مرحوم قاضی منسوب شده، باید گفت که این دعا برای افزایش نورانیت قلب بسیار مجرب است. از محتوای حرز امام علی نیز برمی‌آید که برای دفع خطر دشمنان و پناه به خداوند مهربان کارآمد خواهد بود.
دعای احتجاب چیست و از چه منابعی ذکر شده است؟


متن و ترجمه دعای احتجاب

در این قسمت از مقاله، متن و ترجمه دعای احتجاب اول را ذکر می‌کنیم:

بسم الله الرحمن الرحیم
به نام خداوند بخشنده و مهربان
انّی اسْئَلُکَ یا مَنِ احْتَجَبَ بِشُعاعِ نُورِهِ عَنْ نَواظِرِ خَلْقِهِ
خدایا از تو می‌خواهم.‌ای کسی که به پرتو نورت از دیدگان خلق پنهانی.
یا مَنْ تَسَرْبَلَ بِالْجَلالِ وَ الْکِبْرِیاءِ وَاشْتَهَرَ بِالتَّجَبُّرِ فی قُدْسِهِ‌
ای کسی که لباس جلال و بزرگی پوشیده‌ای و در عین پاکی و قدس به قدرت نمایی مشهور شده ای.

یا مَنْ تَعالی بِالْجَلالِ وَ الْکِبْرِیاءِ فی تَفَرُّدِ مَجْدِهِ‌
ای کسی که به بزرگی و کبریائی برتری داری و به مجد و عظمت تنهایی
یا مَنِ انْقادَتِ الْاُمُورُ بِاَزِمَّتِها طَوعاً لِاَمْرِهِ‌
ای کسی که همه امور با رغبت تحت امرت منقاد هستند.
یا مَنْ قامَتِ السَّماواتُ وَ الْاَرَضُونَ مُجیباتٌ لِدَعْوَتِهِ‌
ای کسی که آسمان‌ها و زمین برای اجابت دعوت تو بر پایند.

یا مَنْ زَیَّنَ السَّماءَ بِالنُّجُومِ الطّالِعَهِ وَ جَعَلَها هادِیَهً لِخَلْقِهِ‌
ای کسی که آسمان را با ستارگان درخشان آراسته آنان را راهنمای خلق قرار دادی.
یا مَنْ اَنارَ الْقَمَرَ الْمُنیرَ فی سَوادِ اللَّیْلِ الْمُظْلِمِ بِلُطْفِهِ‌
ای کسی که ماه تابان را در سیاهی شب تار به لطفت روشن کردی.
یا مَنْ اَنارَ الشَّمْسَ الْمُنیرَهِ وَ جَعَلَها مَعاشا لِخَلْقِهِ وَ جَعَلَها مُفَرِّقَهً بَیْنَ اللَّیْلِ وَ النَّهار لِعَظَمَتِهِ‌
ای کسی که خورشید را به بزرگیت جداکننده بین روز و شب قرار دادی و معاش خلق را در آن نهادی.

یا مَنْ اسْتَوجَبَ الشُّکْرَ بِنَشْرِ سَحائِبِ نِعَمِهِ‌
ای خدایی که به واسطه پراکنده کردن ابر نعمتهایت سزاوار شکر شدی.
اسْئَلُکَ بِمَعاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ مُنْتَهَی الرَّحْمَهِ مِنْ کِتابِکَ وَ بِکُلِّ اِسْمٍ لَکَ هُوَ سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ
از تو می‌خواهم به جایگاه عزت تو از عرشت و نهایت رحمت از کتابت و به هر اسمی که بدان اسم خود را نامیدی
اَوِ اسْتَاثَرْتَ بِهِ فی عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ وَ بِکُلِّ اِسْم هُوَ لَکَ
و آن را به خود مخصوص گردانیدی و در علم غیب نزد خودت مستتر کردی و به هر اسمی که برای توست

اَنْزَلْتَهُ فی کِتابِکَ اَوْ اَثْبَتَّهُ فی قُلُوب الصّافّین الْحافین حَوْلَ عَرْشِکَ
که آن را در کتاب خود فرو فرستادی و به اسمی که بجا گذاشتی در قلوب آنانی که به دور عرش تو صف کشیده‌اند و به حول آن حلقه زده‌اند
فَتَراجَعَتِ الْقُلُوبُ اِلیَ الصُّدُور عَن الْبَیانِ بِاِخْلاص الْوَحْدانِیَّهِ وَ تَحَقُّقِ الْفَردانِیَّهِ
پس آن دل‌ها (ی حامل اسماء) از بیان آن منصرف به درون سینه‌ها برگشته‌اند به جهت اخلاص در یکتاپرستی و به جهت تحقق وحدانیت تو.
مُقِرَّهً لَکَ بِالْعُبُودِیَّهِ وَ اِنَّکَ اَنْتَ اللهُ اَنْتَ اللهُ اَنْتَ اللهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
درحالی که به بندگی تو اقرار دارند و گویند تو خدایی؛ تو خدای؛ تو خدایی؛ و غیر تو خدایی نیست؛ و غیر تو خدایی نیست؛ و غیر تو خدایی نیست.

وَ اَسْئَلُکَ بِالاَسْماءِ الَّتی تَجَلَّیْتَ بِها لِلْکَلیمِ عَلَی الْجَبَلِ الْعَظیمِ
از تو می‌خواهم به نام‌هایی که به آن‌ها جلوه کردی برای حضرت موسی کلیمت بر کوه بزرگ (طور).
فَلَمّا بَدا شُعاعَ نُورِ الْحُجُبِ مِنْ بَهاءِ الْعَظَمَهِ خَرَّتِ الْجِبالُ مُتَدَکْدِکَهً لِعَظَمَتِکَ وَجَلالِکَ وَ هَیْبَتِکَ
پس آنگاه که اشعه نور پنهان شده تو آشکار شد به خاطر زیبایی حاصل از بزرگی، کوه فرو ریخت و به خاطر بزرگی و جلال و هیبت تو منهدم شد.
وَ خَوفًا مِنْ سَطْوَتِکَ راهِبَهً مِنْکَ فَلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ فَلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ فَلا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
در حالی که از ترس از بزرگیت و خوف از قهر و غلبه تو این حالت به آن‌ها دست داد. پس خدایی غیر از تو نیست. پس خدایی غیر از تو نیست. پس خدایی غیر از تو نیست.

وَ اَسْئَلُکَ بِالاسْمِ الَّذی فَتَقْتَ بِهِ رَتْقُ عَظیمِ جُفُونِ عُیُونِ النّاظِرینَ الّذی بِهِ تَدْبیرُ حِکْمَتِکَ وَ شَواهِدُ حُجَجِ اَنْبِیائِکَ
از تو می‌خواهم به نامی که گستردی دیدگان بسته ناظرین را تا تدبیر حکمت و شواهد و دلائل و حجت‌های انبیاء تو را ببینند
یَعْرِفُونَکَ بِفِطَنِ الْقُلُوب وَ اَنْتَ فی غَوامِضِ مَسِرّاتِ سَرائِرِ الْغُیُوبِ
و آنان به زیرکی دل‌ها تو را می‌شناسند در حالی که تو در نهان‌های پوشیده غیب هستی.
اَسْئَلُکَ بِعِزَّهِ ذلِکَ الاسْمِ اَنْ تُصَلِّیَ علی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
تو را می‌خوانم به عزت این اسماء که بر محمد و آل محمد درود فرستی

وَ اَنْ تَصْرِفَ عَنّی وَ عَنْ اَهْلِ حُزانَتی وَ جَمیع الْمُومِنین وَ الْمُومِناتِ جَمیع الافاتِ وَ الْعاهاتِ وَ الاعْراضِ وَ الامْراضِ وَ الْخَطایا وَ الذُّنُوبِ وَ الشَّکِّ وَ الشِّرْکِ
و از من و وابستگانم و همه مومنین و مومنات، همه آفات و بدی‌ها و زشتی‌ها و امراض و خطا‌ها و گناهان و شک و شرک
وَ الْکُفْرِ وَ الشِّقاقِ وَ النِّفاقِ وَ الضَّلالَهِ وَ الْجَهْلِ وَ الْمَقْتِ وَ الْغَضَبِ وَ الْعُسْر وَ الضیقِ وَ فَسادِ وَالضَّمیرِ وَ حُلُولِ النِّقْمَهِ وَ شِماتَهِ الاْعَداءِ
و کفر و دوئیت و نفاق و گمراهی و نادانی و دشمن داشتن کسی و غضب و سختی و تنگی و بدی نیت و آمدن عقوبت و شماتت دشمنان
وَغَلَبَهِ الرِّجالِ انَّکَ سَمیعُ الدُّعاءِ لَطیفٌ لِما تَشاءُ
و حاکمیت انسان‌های بی مروت را دور کنی. چه آنکه تو دعایم را می‌شنوی و نسبت به هر آنکه بخواهی پر لطف و مهربانی.
وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ یا اَرْحَمَ الرّاحِمین و لا حَولَ وَ لا قُوَّهَ اِلاّ بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظیم
و درود خدا بر محمد و آل او باد.‌ای مهربانترین مهربانان و حول و قوه‌ای جز به تو نیست‌ای خدای بزرگ بلند مرتبه.
دعای احتجاب چیست و از چه منابعی ذکر شده است؟

متن و ترجمه حرز احتجاب

در این قسمت از مقاله، حرز منسوب به امام علی (ع) را همراه با ترجمه ذکر می‌کنیم:

بسم الله الرحمن الرحیم
به نام خداوند بخشنده مهربان.
احْتَجَبْتُ‏ بِنُورِ وَجْهِ اللَّهِ الْقَدِیمِ الْکَامِلِ
پنهان شدم به‌وسیله نور خداوندی که قدیم و کامل است
وَ تَحَصَّنْتُ بِحِصْنِ اللَّهِ الْقَوِیِّ الشَّامِلِ
و حصار کشیده و سنگر ساختم به‌وسیله دیوار‌های خداوندی که قوی بوده و شامل همه چیز است.

وَ رَمَیْتُ مَنْ بَغَى عَلَیَّ بِسَهْمِ اللَّهِ وَ سَیْفِهِ الْقَاتِلِ
کسی که با من دشمنی کرد را با تیر الهی هدف قرار داده و با شمشیر خدایی بر او یورش بردم.
اللَّهُمَّ یَا غَالِباً عَلَى أَمْرِهِ وَ یَا قَائِماً فَوْقَ خَلْقِهِ
خدایا!‌ای کسی که بر امور دشمن من غالب هستی! و‌ای کسی که بر امور مخلوقات خود مسلطی!
وَ یَا حَائِلًا بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ حُلْ بَیْنِی وَ بَیْنَ الشَّیْطَانِ
ای کسی که بین مرد و قلبش فاصله و مانع هستی! بین من و شیطان و فتنه او مانع شو.

وَ نَزْغِهِ وَ بَیْنَ مَا لَا طَاقَةَ لِی بِهِ مِنْ أَحَدٍ مِنْ عِبَادِکَ
و مانع شو میان من و آنچه که طاقت آن‌را از هیچ‌یک از بندگانت ندارم.
کُفَّ عَنِّی أَلْسِنَتَهُمْ وَ اغْلُلْ أَیْدِیَهُمْ وَ أَرْجُلَهُمْ وَ اجْعَلْ بَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ سَدّاً مِنْ نُورِ عَظَمَتِکَ وَ حِجَاباً مِنْ قُدْرَتِکَ وَ جُنْداً مِنْ‏ سُلْطَانِکَ
خدایا! زبان آن‌ها را از من باز دار، دست و پای آن‌ها را به زنجیر بکش و میان من و آن‌ها مانعی از نور عظمت خود و حجابی از قدرت خود و سپاهی از سلطنت خود قرار ده.
إِنَّکَ حَیٌّ قَادِرٌ اللَّهُمَّ اغْشُ عَنِّی أَبْصَارَ النَّاظِرِینَ حَتَّى أَرُدَّ الْمَوَارِدَ
همانا تو زنده و قدرتمند هستی. خدایا! چشم‌های بینندگان را از من بپوشان تا این‌که از امور و مشکلات رهایی یابم.

وَ اغْشُ عَنِّی أَبْصَارَ النُّورِ وَ أَبْصَارَ الظُّلْمَةِ حَتَّى لَا أُبَالِیَ عَنْ أَبْصَارِهِمْ‏
و بپوشان از دیدگان نور و ظلمت آن‌ها تا این‌که دیدگانشان نسبت به من بی‌اعتنا باشد (مقصود این است که؛ بین من و گروهی از مردم مانعی قرار ده تا از مکر و حیله آن گروه در امان بمانم).
"یَکادُ سَنا بَرْقِهِ یَذْهَبُ بِالْأَبْصارِ یُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّیْلَ وَ النَّهارَ
نزدیک است درخشندگى برقش دیده‌ها را کور کند. خدا شب و روز را [دگرگون و]جابجا می‌کند
إِنَّ فِی ذلِکَ لَعِبْرَةً لِأُولِی الْأَبْصارِ
مسلماً در این دگرگونى و جابجایى عبرتى براى صاحبان بصیرت است.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
به نام خدا که رحمتش بى‏اندازه است و مهربانى‏اش همیشگى.
کهیعص بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
کهیعص، به نام خدا که رحمتش بى‏اندازه است و مهربانى‏اش همیشگى.
حم عسق‏ کَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِیماً تَذْرُوهُ الرِّیاحُ
حم، عسق. مانند آبى است که آن را از آسمان نازل کنیم، پس گیاه زمین به وسیله آن [به طور انبوه و در هم پیچیده‏]بروید، [و طراوت و سرسبزى شگفت‏انگیزى پدید آورد]آن گاه [در مدتى کوتاه‏]خشک و ریز ریز شود که باد‌ها آن‌را به هر سو پراکنده کنند.

هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ
او خدایى است که معبودى جز او نیست، داناى آشکار و نهان است، و او رحمان و رحیم است.
یَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَناجِرِ کاظِمِینَ ما لِلظَّالِمِینَ مِنْ حَمِیمٍ وَ لا شَفِیعٍ یُطاعُ
از آن روز نزدیک، آن‌گاه که [از شدت ترس‏]جان‏ها به گلوگاه رسد، در حالى‌که همه وجودشان پر از غم و اندوه است. براى ستمکاران هیچ دوست مهربانى و شفیعى که شفاعتش پذیرفته شود، وجود ندارد!
عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ
[در چنین موقعیت و زمانى است که‏]هر کس هر عملى را [از خیر و شر]حاضر کرده است، بداند. پس سوگند به ستارگانى که باز مى‏گردند، ستارگانى که به سرعت مى‏روند و پنهان مى‏شوند.

وَ اللَّیْلِ إِذا عَسْعَسَ وَ الصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ ص
و سوگند به شب هنگامى که [روى مى‏آورد، و زمانى که‏]مى‏رود، و سوگند به صبح هنگامى که مى‏دمد [و با گستردن نورش تاریکى را مى‏زداید]. صاد.
وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِ بَلِ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی عِزَّةٍ وَ شِقاقٍ
سوگند به قرآن که مشتمل بر ذکر [حقایق، معارف، مطالب اخلاقى و اجتماعى و احکام حلال و حرام‏]است. [این‌که قرآن را نمى‏پذیرند، براى این نیست که زمینه‏اى براى پذیرش آن وجود ندارد]بلکه کافران [غرق‏]در تکبّر [و سرکشى و عداوت‏]و دشمنى‏اند.
شَاهَتِ الْوُجُوهُ شَاهَتِ الْوُجُوهُ شَاهَتِ الْوُجُوهُ وَ عَمِیَتِ الْأَبْصَارُ وَ کَلَّتِ الْأَلْسُنُ
زشت باد چهره‌ها، زشت باد چهره‌ها، زشت باد چهره‌ها، کور باد چشم‌ها، سنگین باد زبان‌هایشان.

اللَّهُمَّ اجْعَلْ خَیْرَهُمْ بَیْنَ عَیْنَیْهِمْ وَ شَرَّهُمْ تَحْتَ قَدَمَیْهِمْ وَ خَاتَمَ سُلَیْمَانَ بَیْنَ أَکْتَافِهِمْ‏
خدایا! خیرشان را در میان چشم‌هایشان قرار ده و شر آن‌ها را در زیر پایشان بگذار. مُهر زد سلیمان بین کتف‌هایشان.
فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِینَ.
پس به زودى خدا شرّ آنان را [به کشته شدن یا آوارگى از خانه و کاشانه‏]دفع خواهد کرد و او شنوا و داناست و درود خداوند بر محمد (ص) و آل محمد.
دعای احتجاب چیست و از چه منابعی ذکر شده است؟
سخن آخر
در کتب ادعیه، دو دعا با عنوان احتجاب ذکر شده‌است. دعای اول به سید هاشم حداد منسوب بوده و دعای دوم حرزی است که به امام علی (ع) منسوب است. درباره این دعا‌ها باید گفت که برای افزایش نور قلب مفید هستند. اگر به حرز‌های منسوب به ائمه (علیهم‌السلام) علاقه‌مند هستید، توصیه می‌کنیم نگاهی به حرز امیرالمومنین و آداب خواندن آن نیز بیاندازید. کارشناسان مذهبی سایت ستاره، مشتاقانه منتظر دریافت نظرات شما درباره این مقاله هستند.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه گوناگون

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید
منتخب امروز

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟ + مراحل