ماجرای برخورد تند مرحوم طالقانی با مسعود رجوی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در هفتمین قسمت از برنامه «رادیکال سه» سیدمهدی طالقانی فرزند مرحوم آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، در کنار محمدرضا کائینی پژوهشگر تاریخ معاصر مقابل سجاد بلوکات نشستند به بررسی عملکرد مرحوم طالقانی اولین امام جمعه تهران پرداختند.

سیدمهدی طالقانی فرزند مرحوم طالقانی در ابتدای این برنامه در پاسخ به سوالی در ارتباط با اینکه چرا مشی مرحوم طالقانی در مواجهه با موضوعات مختلف با بسیاری از روحانیون دیگر متفاوت بود، اظهار کرد: ایشان در دورانی که مسجد «هدایت» درست در محدوده‌ای قرار داشت که پیرامون آن پر بود از کاباره و سینما و... این مسجد را برای تبلیغ انتخاب کرد، چون معتقد بود که در آنجا می‌تواند موثرتر باشد.
وی افزود: اتفاقا ایشان در آن مسجد کار‌های بسیار جالب و جدیدی انجام داد. مثلا ایشان برای پیروزی انقلاب الجزایر در این مسجد جشن گرفتند؛ در حالی من اصلا نشنیدم کسی چنین کاری انجام دهد یا اینکه ایشان برای فوت مرحوم جمال عبدالناصر در آن مسجد مجلس ختم گرفتند که البته خیلی‌ها برای این کار به ایشان ایراد گرفتند، در حالی که مرحوم طالقانی معتقد بود که عبدالناصر اولین سیاستمداری بود که علیه اسرائیل موضع گرفت و با اسرائیل جنگید؛ برای همین من به احترام او مجلس ختم گرفتم.

فرزند مرحوم طالقانی در ارتباط با اثرگذاری جلسات مذهبی ایشان در مسجد «هدایت» و ارتباط سایر چهره‌های سیاسی موثر در پیروزی انقلاب اسلامی با این جلسات اظهار کرد: مرحوم طالقانی از چهره‌های مختلفی دعوت می‌کردند تا در این جلسات حضور داشته باشند. مرحوم هاشمی رفسنجانی و شهید مطهری از جمله کسانی بودند که ایشان برای حضور و سخنرانی در این جلسات از آن‌ها دعوت کرد. شید رجائی و شهید باهنر و شهید چمران هم به این جلسات می‌آمدند.
او همچنین درباره رفتار‌های مرحوم طالقانی در دوران حضور در زندان در دوره رژیم پهلوی با ذکر خاطره‌ای در این زمینه گفت: یک بار در زندان مرحوم منتظری به شدت مریض بودند. دوستان مختلفی بار‌ها از مسئولین زندان می‌خواهند که آقای منتظری را به بهداری ببرند، ولی هیچ توجهی نمی‌کنند. ولی وقتی آقای طالقانی متوجه ماجرا می‌شوند، از رئیس زندان می‌خواهند که آقای منتظری را به بهداری ببرند و رئیس زندان هم که از مرحوم طالقانی حرف‌شنوی داشته، به سرعت خواسته او را اجرا می‌کند.

سیدمهدی طالقانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این برنامه درباره روحیه خاص مرحوم طالقانی در زمینه کار کردن با آدم‌هایی از تفکرات مختلف نیز این‌گونه توضیح داد: به نظرم ایشان یک روحانی خوش‌فکر و آزاده بود. یک جنبه خاص ایشان، جاذبه‌شان بود. همیشه دوست داشتند آدم‌هایی که از طیف‌های مختلف فکری را جذب کنند. ایشان در ارتباطبا دانشجویان هم سعی کردند از طریق بحث و گفتگو آن‌ها را به سمت امورات دینی از جمله نماز جذب کند؛ آن هم در دوره‌ای که فضای دانشگاه‌ها به شدت علیه دین بود.
فرزند مرحوم طالقانی در پاسخ به یکی از سوالات مجری برنامه پیرامون برداشت‌های نادرست از تفسیر نوشته شده توسط مرحوم طالقانی بر قرآن و انتساب تفکرات ایشان به مارکسیست‌ها نیز گفت: از دو طرف به ایشان حمله می‌شد. از یک طرف توده‌ای‌ها و چپی‌ها بودند و در طرف دیگر هم خشکه‌مقدس‌ها به ایشان حمله می‌کردند که اصلا چه معنی دارد که شما قرآن را تفسیر کنی؟!

او همچنین درباره ماجرای دستگیری دو فرزند مرحوم طالقانی در سال‌های ابتدایی انقلاب توسط کمیته نیز با رد این شایعه که ایشان قهر کرده‌اند، گفت: ایشان قهر نکردند، بلکه اعتراض کردند. وقتی دو برادر من یعنی مجتبی و ابوالحسن دستگیر شدند، مرحوم طالقانی اصلا انتظار چنین برخوردی را نداشتند و در نهایت گفتند که من می‌خواهم مدتی از این فضا فاصله بگیرم و به شمال رفتند.
وی افزود: البته بعد از چند وقت خبر دادند که احمدآقای خمینی آمده‌اند و می‌خواهند با مرحوم طالقانی صحبت کنند. ایشان از آقای طالقانی دلجویی کردند و گفتند که از دشمنان دارند از عدم حضور ایشان سواستفاده می‌کنند. بعد هم همراه هم به قم و خدمت امام خمینی (ره) رفتیم. امام در جلسه‌ای که در آنجا داشتند، همان‌جا آقای طالقانی از امام قول تاسیس شورا‌ها را گرفتند.

فرزند مرحوم طالقانی همچنین در ارتباط با سخنان نادرستی که برخی آن را به مرحوم طالقانی نسبت می‌دهند، نیز گفت: برخی می‌گویند آقای طالقانی گفتند که «هر کشوری یک مستراح می‌خواهد و ایران هم نیازمند یک شهرنو [منظور مرکز فساد است]می‌خواهد.» در حالی که ما هیچوقت چنین حرفی را از ایشان نشنیدیم. اصلا ایشان حامی اصلاح و تغییر مسیر زندگی آدم‌هایی که قبل از انقلاب در «شهر نو» کار می‌کردند، بودند.
او ادامه داد: عده‌ای بعد از فوت آقای طالقانی می‌خواستند که ایشان را به سازمان منافقین ارتباط دهند، در حالی که ایشان در آخرین نماز جمعه خود به شدت نسبت به رفتار‌های سازمان منافقین اعتراض کردند و به شدت با آن‌ها تند برخورد کردند.

وی همچنین با ذکر خاطره‌ای از برخورد تند مرحوم طالقانی با مسعود رجوی گفت: روزی همراه با مرحوم طالقانی در حال عبور از مقابل ساختمانی بودیم که در اختیار منافقین بود. ایشان گفتند این‌ها چرا مسلح هستند، در حالی که قرار بودهسلاح‌هایشان را تحویل بدهند. ایشان گفتند این‌ها آدم‌ها ابلهی هستند، چرا این کار را کردند؟ به من قول دادند که اسلحه‌هایشان را کنار بگذارند.
او ادامه داد: امام (ره) دستور دادند که منافقین باید آن ساختمان را تخلیه کنند. مسعود رجوی بعد از این اتفاق به عنوان گلایه پیش مرحوم طالقانی آمدکه از این اتفاق گلایه کند. رجوی وقتی به طبقه بالا رفت، آقای طالقانی به تندی او را بیرون کرد و گفت: برو که اصلا نمی‌خواهم ریخت هیچکدام از شما‌ها را ببینم.

در بخش دیگری از این برنامه محمدرضا کائینی پژوهشگر تاریخ معاصر پیرامون مهمترین ویژگی‌های اخلاقی مرحوم طالقانی گفت: مهمترین ویژگی مرحوم طالقانی احساس مسئولیت ایشان نسبت به جریان فکری و فرهنگی رایج در جامعه بود. خود ایشان در مقدمه «تنبیه الامه» بار‌ها گفته‌اند، من از زمانی که در قم تحصیل می‌کردم به این موضوع توجه داشتم که این دقت نظری که مراجع و علما بر اجرای مسائل اسلامی دارند، قرار است نتیجه آن در کجا مشخص شود.
وی افزود: به یاد بیاریم که در آن دوره جریان چپ به شدت در جامعه فعال بود و بسیاری از جوانان نواندیش تحت تاثیر این جریان بودند. ولی ایشان به عنوان یک عالم دینی، نسبت به این شرایط احساس مسئولیت می‌کرد. ایشان از همان دوره احساس کرد که باید این خروجی ارزشمند دینی را به شکلی دربیاورند که برای جوان جذاب و گیرا باشد.

این پژوهشگر تاریخ معاصر با اشاره به سواستفاده گروهی خاص از سخنان مرحوم طالقانی خاطرنشان کرد: برخلاف عده‌ای که سعی کردند تا بعد از فوت ایشان نقصان و ایراد‌هایی که در کار خود دارند را با هزینه از نام و جایگاه مرحوم طالقانی جبران کنند. این گروه‌ها متنوع بودند که الان هم جسته و گریخته فعالیت می‌کنند. به نظرم راه‌حل این مسئله آن است که افراد به اصل آثار ایشان مراجعه کنند تا با اندیشه مرحوم طالقانی آشنا شوند نه اینکه از تبلیغات این گروه‌های مختلف سیاسی بخواهند شناخت خود را از شخصیت طالقانی بیشتر کنند.
وی افزود: ما تا به امروز عنوان مسئولین برگزاری مراسم بزرگداشت مرحوم طالقانی چندین به بار به دیدار رهبر انقلاب رفته‌ایم. رهبری خیلی به مرحوم طالقانی علاقمند هستند. ولی متاسفانه این جنبه خیلی در جامعه مطرح نشده است. ما هر وقت به خدمت ایشان رفتیم، ایشان یک خاطره جدید در ارتباط با مرحوم طالقانی مطرح می‌کنند و هر بار هم بر برگزاری بهینه بزرگداشت مرحوم طالقانی تاکید می‌کنند.